90 mùa xuân vững một niềm tin sắt son- Bài 2

Bài 2: Thành lập Tỉnh ủy Thủ Dầu Một - Bước ngoặt lịch sử

Vòng xoay ngã sáu trung tâm TP.Thủ Dầu Một. Ảnh: QUỐC CHIẾN

Bà Tám Trầu cho biết gia đình bà là cơ sở cách mạng từ những ngày mới thành lập Đảng năm 1930

Trong ngôi nhà tình nghĩa ở đường Huỳnh Văn Nghệ, phường Phú Lợi (TP.Thủ Dầu Một), có một người phụ nữ đã ở vào cái tuổi xế chiều nhưng tinh thần vẫn lạc quan, đặc biệt là khi nghe nhắc lại một thời thanh xuân rực lửa. 91 tuổi đời, 70 năm tuổi Đảng, bà Tám Trầu là một trong số ít người đã từng sống trong giai đoạn lịch sử rất đỗi hào hùng nhưng cũng lắm đau thương của dân tộc. Bà đã chứng kiến sự kiện Nam kỳ khởi nghĩa, Cách mạnh Tháng Tám 1945, Nam bộ kháng chiến, rồi tham gia hai cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc thần thánh của dân tộc.

Tuổi xế chiều, bà Tám Trầu sống với những ký ức xa xưa. Quệt miếng trầu, bà Tám Trầu trầm ngâm, như để bắt đầu một câu chuyện dài. Mở đầu cho câu chuyện của mình, bà Tám Trầu chỉ lên bàn thờ với rất nhiều danh hiệu như Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Huân chương Kháng chiến, Huân chương Độc lập được treo trang trọng trên tường rồi kể cho chúng tôi nghe về một thời thanh xuân rực lửa.

Bà Tám Trầu sinh ra trong một gia đình cách mạng, cha mẹ bà sinh được 11 người con, 2 người mất từ nhỏ, còn lại đều hoạt động cách mạng. Cha của bà, ông Phạm Văn Tới, xuất thân trong một gia đình địa chủ, nhưng đã trở thành cơ sở cách mạng từ những ngày mới thành lập Đảng năm 1930. Trước Cách mạng Tháng Tám, căn nhà của cha mẹ bà Tám Trầu là nơi tụ họp của nhiều trí thức, trong đó có bác sĩ Phạm Ngọc Thạch và thầy Tư Kỉnh, hai đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương. Vì vậy, ngay từ thuở nhỏ, bà Tám Trầu đã biết đến Đảng, Bác Hồ, biết đến việc làm cách mạng.

Theo dòng ký ức của bà, chúng tôi tìm đến những dòng tư liệu về những ngày Đảng mới thành lập, rồi việc thành lập Tỉnh ủy Thủ Dầu Một, đánh dấu một bước ngoặt trong phong trào cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân Thủ Dầu Một. Từ đây, tỉnh Thủ Dầu Một đã có cơ quan đầu não trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng tại địa phương.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ nhất của Đảng tháng 3-1935 về công tác phát triển Đảng, đồng thời nhằm đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, tháng 2-1936, Xứ ủy Nam kỳ đã chỉ định Ban Chấp hành Tỉnh ủy lâm thời Thủ Dầu Một gồm 5 đồng chí: Trương Văn Nhâm, Nguyễn Thị Bảy là 2 cán bộ tăng cường của Xứ ủy và 3 cán bộ của địa phương, trong đó có Hồ Văn Cống. Đồng chí Trương Văn Nhâm, Xứ ủy viên kiêm Bí thư Tỉnh ủy.

Sau khi thành lập, Tỉnh ủy đã tổ chức cuộc họp tại ấp Thạnh Lộc, làng An Thạnh, quận Lái Thiêu. Tham dự cuộc họp này có đại diện của Xứ ủy Nam kỳ - đồng chí Lê Thị Thinh (Lê Thị Hưởng - Hai Hưởng) và đại diện Liên Tỉnh ủy miền Đông - đồng chí Trương Văn Bang. Cuộc họp đề ra một số nhiệm vụ cấp bách trước mắt, trong đó trước hết là ổn định tổ chức các chi bộ; tổ chức và vận động quần chúng đấu tranh.

Căn cứ vào tình hình thế giới, trong nước và trong tỉnh, nhất là những nhiệm vụ mà Đại hội lần thứ VII của Quốc tế Cộng sản họp tại Matxcơva tháng 7-1935 đã đề ra, cũng như những nhiệm vụ đề ra tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ nhất dưới sự chủ trì của đồng chí Lê Hồng Phong, ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản, tổ chức tại Thượng Hải (Trung Quốc) vào ngày 26-7-1936, Tỉnh ủy Thủ Dầu Một, đứng đầu là đồng chí Trương Văn Nhâm - Bí thư Tỉnh ủy bắt đầu thực hiện chủ trương chuyển hình thức tổ chức không hợp pháp sang hình thức tổ chức công khai, hợp pháp và nửa hợp pháp, nhằm tập hợp và lãnh đạo đông đảo quần chúng đấu tranh từ thấp đến cao, thông qua đó nhằm giáo dục, phát triển đội ngũ cách mạng như các tổ chức công hội, nông hội, ủy ban hành động và đặc biệt là lập thêm các chi bộ Đảng.

Chỉ một thời gian ngắn sau khi Tỉnh ủy lâm thời Thủ Dầu Một được thành lập, trong năm 1936, trên địa bàn Thủ Dầu Một đã nổ ra mấy chục cuộc đấu tranh với hàng ngàn lượt công nhân, nông dân, tiểu thương, tiểu chủ, thầy giáo, công chức… tham gia. Tiếp sau đó, cùng với nhân dân cả nước, nhân dân Thủ Dầu Một dưới sự lãnh đạo của Đảng, nô nức tham gia vào cuộc vận động tổ chức Đông Dương đại hội nhằm mục đích đòi chính quyền thực dân thi hành những cải cách dân chủ và cải thiện đời sống cho dân chúng.

Đứng trước sự lớn mạnh nhanh chóng của phong trào cách mạng cả nước, nhất là từ khi các “Ủy ban hành động” ra đời, hoạt động ngày càng sôi nổi và mạnh mẽ, bọn cầm quyền Pháp thực sự tỏ ra rất sợ hãi và dùng đủ mọi thủ đoạn để đối phó. Tại tỉnh Thủ Dầu Một, tên Chủ tỉnh Larivierơ (La Rivière) đã tích cực thực hiện mệnh lệnh của Toàn quyền Đông Dương. Tên này đã gửi báo cáo lên văn phòng Thống đốc Nam kỳ hứa sẽ giải quyết hết các Ủy ban hành động trong tỉnh. Trước sự đánh phá của địch đã gây ra hậu quả là các thành viên Ban trị sự và nhiều hội viên của các Ủy ban Hành động bị bắt, số còn lại cũng bị địch kiểm soát gắt gao. Tuy vậy, tổ chức này vẫn tiếp tục hoạt động cho đến cuối năm 1936.

Ngoài việc tổ chức và lãnh đạo phong trào đấu tranh, Tỉnh ủy Thủ Dầu Một đặc biệt quan tâm chỉ đạo công tác phát triển Đảng. Đến cuối năm 1936, Đảng bộ Thủ Dầu Một đã lớn mạnh, trưởng thành nhiều so với đầu năm, đến cuối năm 1936, toàn Đảng bộ đã có hơn 30 đảng viên. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đảng viên rất được coi trọng. Ngoài việc vẫn duy trì hình thức hội họp bí mật, Đảng bộ còn có hình thức sinh hoạt khác là tổ chức tìm đọc các báo chí cách mạng (tờ Giải Phóng của Xứ ủy Nam kỳ, tờ Dân Quyền xuất bản công khai ở Sài Gòn…) và các báo chí tiến bộ (tờ Đuốc Nhà Nam, tờ Tranh Đấu…).

Cuộc vận động dân chủ năm 1936 do Đảng ta lãnh đạo đã giành được những thắng lợi bước đầu. Nhà cầm quyền Pháp buộc phải thực hiện một số cải cách trên lĩnh vực kinh tế, xã hội. Tại Thủ Dầu Một, các sở cao su Dầu Tiếng, Thuận Lợi… đã làm thêm nhà y tế, mở thêm các cửa hàng bán thực phẩm và hàng tạp hóa; giảm bớt đánh đập, công bố giờ làm việc không quá 10 giờ/ngày, nữ công nhân nghỉ đẻ được hưởng lương; Ban hội tề ác bá các làng bớt hống hách, ức hiếp nhân dân…

Tháng 1-1937, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thủ Dầu Một được cấp trên công nhận chính thức và bầu đồng chí Hồ Văn Cống làm Bí thư Tỉnh ủy thay đồng chí Trương Văn Nhâm nhận công tác khác. Sự kiện này có ý nghĩa lớn về mặt tư tưởng, tổ chức và chỉ đạo thực hiện các công tác của toàn Đảng bộ. Đây là nền tảng quan trọng để Đảng bộ và nhân dân Thủ Dầu Một bước vào cao trào cách mạng 1936- 1939 phát triển mạnh mẽ trên phạm vi cả nước. (còn tiếp)

THU THẢO

Tin bài cùng chủ đề

• 90 mùa xuân vững một niềm tin sắt son- Bài 1 (08-01-2020)
• TP.Thủ Dầu Một: Họp mặt kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng (3.2.1930 - 3.2.2020) (10-01-2020)
• 90 mùa xuân vững một niềm tin sắt son – Bài 3 (11-01-2020)
• 90 mùa xuân vững một niềm tin sắt son- Bài 4 (12-01-2020)
• 90 mùa xuân vững một niềm tin sắt son- Bài 5 (14-01-2020)

• TP.Tân Uyên; TP.Thủ Dầu Một: Đại hội Hội Luật gia nhiệm kỳ 2024-2029 (19/04)
• Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật cán bộ (19/04)
• Điện Biên Phủ - nguồn cảm hứng sáng tạo lớn của văn học nghệ thuật (19/04)
• Phát động Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng (19/04)
• Công an tỉnh: Tiếp tục thực hiện hiệu quả nhiệm vụ bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội (19/04)
• Ngày 19-4-1954: Bộ Chính trị ra Nghị quyết về tiếp tục thấu triệt phương châm 'đánh chắc, tiến chắc' (19/04)
• TP.Tân Uyên tổ chức Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương năm Giáp Thìn 2024 (18/04)
• Bình Dương trang trọng tổ chức lễ dâng hương nhân Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương  (18/04)