Hướng nghiệp cho học sinh: Làm thế nào để chọn đúng ngành nghề phù hợp?

Làm thế nào để chọn đúng ngành nghề phù hợp luôn là vấn đề khiến cho nhiều học sinh, phụ huynh lo lắng khi mùa tuyển sinh vào các trường đại học, cao đẳng... gần kề. Không ít học sinh vì thiếu định hướng, chạy theo phong trào mà chọn không đúng ngành nghề, dẫn đến chán nản, bỏ học giữa chừng... Vì vậy, công tác tư vấn, giúp học sinh xác định, chọn ngành nghề phù hợp là rất quan trọng...  Học sinh trao đổi trước kỳ thi TN THPT 2011

Muốn thành công phải chọn nghề phù hợp

Em Lê Huỳnh Thanh Trúc, học sinh lớp 12 trường THPT Nguyễn An Ninh (TX.Dĩ An) băn khoăn: “Ở trường, em được thầy cô hướng nghiệp cho em một đường. Ở nhà, cha mẹ lại hướng cho em một nẻo. Bạn bè thì khuyên em phải chọn những nghề thật “oai”. Các trung tâm tư vấn hướng nghiệp thì lại gợi ý cho em một cách khác. Em chẳng biết nghe ai bây giờ?”. Đây là những băn khoăn không chỉ của riêng Thanh Trúc mà của hầu hết những học sinh cuối cấp đang cố tìm cho mình một ngành nghề phù hợp nhất trước ngưỡng cửa vào đại học.

Theo nhiều giáo viên ở các trường THPT, phụ huynh có con em học lớp 12 thường chia thành hai nhóm: nhóm tự chọn ngành thay cho con theo ý thích của bản thân và nhóm ít quan tâm, cho con tùy ý chọn lựa. Nhiều phụ huynh chọn ngành theo xu hướng xã hội hoặc chọn những ngành nghề mà những người quen biết đang “ăn nên làm ra”, thành đạt... Tuy nhiên, vấn đề quan trọng mà nhiều phụ huynh chưa cân nhắc kỹ là khả năng, sở trường, ước mơ, hoài bão của con em mình. Em Trần Thị Thu Huyền, nhà ở Tân Đông Hiệp, TX.Dĩ An là một trong những trường hợp “bị” cha mẹ chọn ngành giùm. Huyền học giỏi các môn xã hội, yêu thích văn thơ, viết lách khá tốt nhưng gia đình lại chọn cho em thi vào ngành thương mại của ĐH Ngoại Thương. Kết quả là thi rớt ĐH 2 năm liền. Giờ đây, Huyền vẫn chưa có được bằng ĐH. Huyền nói với vẻ nuối tiếc: “Năm lớp 12, cô chủ nhiệm khuyên em không nên dự thi khối A, B mà nên chọn các ngành khối C, D, phù hợp với khả năng và sở trường của em hơn. Nhưng do không dám trái ý cha mẹ, nên em đã đăng ký thi vào ngành thương mại và kết quả là 2 năm liền đều không đậu. Bây giờ em đang theo học cao đẳng sư phạm nhưng năm nay em sẽ tự quyết định thi vào ngành báo chí của trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn. Em tin rằng em sẽ đậu và thực hiện ước mơ của mình dù hơi trễ”.

Thật ra, việc chọn nghề hướng nghiệp là rất quan trọng. Nó quyết định đến tương lai của người chọn nó. Chính vì nó quan trọng nên không ít người đã thất vọng và không thành công trong công việc khi chọn sai nghề.

Lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với nguyện vọng và sở thích của mình là yếu tố quan trọng nhất. Bởi vì ngành nghề xã hội rất phong phú, đa dạng, việc chọn đúng ngành nghề là cơ sở để học sinh có được một công việc tốt, phù hợp để xây dựng cuộc sống của mình trong tương lai. Những ngành nghề mà học sinh yêu thích từ nhỏ, nếu bây giờ vẫn còn yêu thích thì nên tiếp tục theo đuổi vì khả năng phù hợp với bản thân sẽ rất cao.

Cần sự định hướng đúng

Việc chọn ngành nghề của học sinh lớp 12 là rất quan trọng bởi phải phụ thuộc nhiều yếu tố: học lực, sở thích, điều kiện kinh tế gia đình, công việc sau khi tốt nghiệp ĐH... Chính vì vậy, những năm gần đây, các trường THPT vùng ven tập trung vào tư vấn rất kỹ cho học sinh lớp 12 về việc chọn ngành, nghề sau khi tốt nghiệp THPT. Hàng năm, trường THPT Tây Sơn, Phú  Giáo đều thành lập Ban Tư vấn tuyển sinh. Ông Trần Đình Phú, Hiệu trưởng trường THPT Tây Sơn cho biết, đến nay, nhà trường đã nhiều lần tổ chức họp phụ huynh để thông báo về khả năng học tập của từng em, giúp phụ huynh xác định năng lực thực sự của con em mình, nhằm đẩy mạnh mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục học sinh. Dù là một trường thuộc vùng sâu, vùng xa nhưng hàng năm nhà trường vẫn luôn cố gắng tổ chức các đợt tư vấn, hướng nghiệp cho các em. Bắt đầu từ học kỳ 2 này, các bộ phận tư vấn tuyển sinh của nhà trường cũng giới thiệu thông tin về các kỳ thi tuyển sinh vào ĐH, CĐ trong những năm gần đây, qua đó, giúp học sinh chọn trường thi phù hợp với năng lực của mình.

Thực tế cho thấy, kênh thông tin được học sinh tin tưởng nhất vẫn là giáo viên, nhất là vai trò của các giáo viên chủ nhiệm. Nếu giáo viên chủ nhiệm sâu sát học sinh sẽ hiểu học sinh mạnh và yếu môn nào để có cách tư vấn hợp lý cho các em.

Mùa thi đã gần kề, nhưng tại thời điểm này nhiều học sinh lớp 12, nhất là học sinh vùng ven vẫn không biết mình sẽ chọn ngành, nghề nào. Đáng lo hơn là nhiều học sinh chưa nắm vững các ngành, nghề và cũng không hiểu ngành mình chọn sau khi tốt nghiệp sẽ làm gì, làm ở đâu? Cũng vì không nắm được thông tin đầy đủ về các ngành nghề nên việc chọn ngành chạy theo số đông, nhóm bạn bè là điều không tránh khỏi. Do đó, vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc giúp học sinh trong việc hình thành ý thức, định hướng đúng nghề nghiệp ngay từ khi bước vào THPT rất quan trọng.

Ông Đặng Thành Sang, Phó Giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo cho biết: “Để kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ năm học 2012 tiếp tục đạt kết quả cao, Sở GD-ĐT chỉ đạo các Phòng GD-ĐT, các trường THPT trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh công tác tư vấn, hướng nghiệp. Các trường phải chủ động nâng cao hiệu quả các hoạt động tư vấn tuyển sinh đối với phụ huynh và học sinh, qua đó, giúp học sinh chọn ngành nghề phù hợp với năng lực của mình. Ngoài ra, bên cạnh việc phải có cái nhìn đúng hơn đối với việc học nghề thì các cấp, các ngành, đặc biệt là gia đình và các thầy cô giáo có định hướng đúng đắn với các em học sinh để các em hiểu rõ. Cuối cùng, qua một quá trình cân nhắc kỹ, các em có thể tự quyết. Có như vậy, việc chọn ngành nghề hợp lý sẽ mang lại kết quả cao cho người chọn, đồng thời đáp ứng được nhu cầu lao động của xã hội”.

NGỌC THANH

• Chuyển đổi số ngành giáo dục - đào tạo: Chủ động bắt nhịp, tạo bước đột phá (25/04)
• Tăng cường kiểm tra, giám sát cơ sở giáo dục mầm non tư thục (25/04)
• Thúc đẩy hợp tác về giáo dục, đào tạo giữa Việt Nam và Ấn Độ (25/04)
• Thí sinh thử đăng ký dự thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông từ ngày 24-4 (24/04)
• Nỗ lực đưa giáo dục quyền con người vào nhà trường (23/04)
• Trường Tiểu học Nguyễn Du: Sân khấu hóa thân thế, sự nghiệp Đại thi hào Nguyễn Du (22/04)
• Thêm trường đại học công bố điểm sàn bằng phương thức xét tuyển sớm (20/04)
• Ký kết thỏa thuận hợp tác với doanh nghiệp trong triển khai chuyển đổi số ngành giáo dục (20/04)