Mỹ và phe nổi dậy Syria: Từ bạn thành thù?

Bộ Ngoại giao Mỹ hôm nay (11-12) đã bất ngờ liệt nhóm chiến binh Jabhat al-Nusra chống lại Tổng thống Syria Bashar al-Assad vào danh sách các tổ chức khủng bố nước ngoài. Động thái này đã vấp phải phản ứng dữ dội từ phía phe nổi dậy Syria. Liệu có phải Mỹ và phe nổi dậy Syria đang từ bạn chuyển thành thù?

Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng, nhóm chiến binh Jabhat al-Nusra (hay còn gọi là Mặt trận Nusra) về bản chất là một chi nhánh của tổ chức khủng bố khét tiếng Al Qaeda ở Iraq. Nhóm này bắt đầu nổi lên ở tỉnh Anbar sau khi Mỹ tấn công vào Iraq và lật đổ chính quyền của Tổng thống Saddam Hussein. Trong cuộc chiến đó, những người Ả-rập dòng Sunni sống dọc sông Euphrates ở phía đông Syria đã đổ vào Iraq để chiến đấu bên cạnh những người bạn và họ hàng của họ ở tỉnh Anbar.

Và giờ đây, những chiến binh từng chiến đấu và cũng đã thất bại trước uy quyền chính trị của người Shiite ở Iraq đang đổ vào phía đông Syria để chiến đấu cùng phe nổi dậy nhằm “trả món nợ ân tình” trước đây.

Mặt trận Nusra đã giành hết chiến thắng này đến chiến thắng khác ở phía đông Syria và đang chứng tỏ họ có năng lực về quân sự cũng như tài chính hơn hẳn lực lượng dân quân Syria.

Ở Iraq, Mỹ đã lật đổ chính quyền do người Sunni thống trị, mở cánh cửa cho sự thống lĩnh trên chính trường của người Shiite và gây nên cơn giận dữ của các chiến binh Hồi giáo dòng Sunni. Ở Syria, chính quyền do giáo phái Alawite – một chi nhánh của dòng Hồi giáo Shiite, thống trị đang có nguy cơ bị đa số người Sunni lật đổ. Trước nguy cơ này, Thủ tướng dòng Shiite của Iraq – ông Nouri al-Maliki lo sợ, một chính quyền Sunni có thể lên thay thế cho chính quyền của ông Assad và điều đó có thể gây bất ổn trên nhiều khu vực của Iraq, từ Haditha ở khu vực cận tây của tỉnh Anbar đến thành phố phía bắc Mosul.

Về phía Mỹ, tình hình trở nên phức tạp hơn nhiều. Chính quyền của Tổng thống Barack Obama chắc chắn là muốn lật đổ Tổng thống Assad nhưng cũng lo sợ về thế lực có thể thay thế ông này, không chỉ bởi vì kho vũ khí hoá học của Syria. Nếu chính quyền của ông Assad sụp đổ, hậu quả chắc chắn là sẽ hỗn loạn giống như ở Libya – nơi vũ khí được rải khắp nơi. Sự xuất hiện của những chất độc như khí gây tê liệt thần kinh VX và sarin cùng với nguy cơ các chiến binh đồng minh của Al Qaeda có được những loại vũ khí huỷ diệt hàng loạt đó trong tay, đã khiến Mỹ cân nhắc đến khả năng đưa quân lính vào Syria để bảo đảm an toàn cho số vũ khí này.

Trong bối cảnh hiện nay, việc Mỹ vừa quyết định liệt Mặt trận Nusra vào tổ chức khủng bố được xem là một phần của nỗ lực nhằm sắp xếp lại phe nổi dậy Syria theo sự lựa chọn của Mỹ. Washington hy vọng có thể gây ảnh hưởng đến kết quả chính trị ở Syria nếu và khi chính quyền của ông Assad sụp đổ. Tuy nhiên, trong khi Mỹ đang nỗ lực tìm kiếm một chính phủ hay bộ máy lãnh đạo tương lai cho Syria trong số những nhân vật lưu vong thì Nusra ngày càng trở nên mạnh hơn và có ảnh hưởng hơn.

Động thái bất thường của Mỹ trong việc bất ngờ liệt Mặt trận Nusra là tổ chức khủng bố dù nhóm này chưa từng thực hiện bất kỳ cuộc tấn công nào vào Mỹ cho thấy, Mỹ muốn phe nổi dậy Syria loại bỏ nhóm Mặt trận Nusra ra khỏi lực lượng của họ.

Tuy nhiên, mong muốn của Mỹ không dễ thực hiện bởi hiện tại nhóm Nusra đang là các chiến binh chống chính quyền của Tổng thống Assad mạnh nhất và hiệu quả nhất và cũng là nhóm đang giành được sự nể trọng của các nhóm nổi dậy khác ở Syria.

Phe nổi dậy Syria thách thức Mỹ

Phe nổi dậy đã nhanh chóng có câu trả lời cho việc Mỹ liệt một nhân tố mạnh của họ là tổ chức khủng bố. Phe nổi dậy đã thách thức Mỹ bằng việc thề trung thành với nhóm Mặt trận Nusra.

29 nhóm đối lập Syria, trong đó có các lữ đoàn chiến đấu và các uỷ ban dân sự, đã ký vào một lá thư kêu gọi biểu tình đồng loạt nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với nhóm Mặt trận Nusra.

Lá thư này đưa ra khẩu hiệu: “Nói không với sự can thiệp của Mỹ vì tất cả chúng ta đều là người của nhóm Jabhat al-Nusra". Lá thư cũng kêu gọi những người ủng hộ “giương cao lá cờ của nhóm Jabhat al-Nusra" như một lời “cảm ơn” đối với nhóm này.

"Đó là những chiến binh chiến đấu vì nhân dân Syria. Họ là những người anh hùng thuộc về chúng ta, về cả tôn giáo, dòng máu và trong cuộc cách mạng này”, một tuyên bố được đăng tải rộng rãi trên Facebook của phe đối lập Syria đã viết như vậy.

Jabhat al-Nusra bắt đầu được chú ý đến hồi đầu năm nay bằng một loạt những vụ đánh bom tự sát – một chiến thuật mà nhóm này hiện vẫn sử dụng. Được trợ giúp bởi các chiến binh từ nước ngoài và những người Syria trở về từ các cuộc chiến tranh khác ở Trung Đông, nhóm Nusra đã dẫn đầu các cuộc chiến giành quyền kiểm soát một số căn cứ quân sự và đã giành được một loạt chiến thắng gần đây. Cùng với các nhóm chiến binh đồng minh, nhóm Nusra vừa mới đánh chiếm được căn cứ Sheikh Suleiman, phía tây thành phố Aleppo sáng ngày hôm qua (10/12) đồng thời gây tổn thất lớn về cơ sở hạ tầng của chính quyền Syria ở thủ đô Damascus.

Mặc dù nhóm Jabhat al-Nusra vẫn độc lập với Quân đội Syria Tự do (FSA) nhưng nhiều nhà lãnh đạo của FSA hiện giờ đã công nhận sức mạnh của Nusra và đã ra lệnh cho nhóm này hợp tác với họ.

Quyết định liệt nhóm Nusra là tổ chức khủng bố có thể dẫn đến nguy cơ xảy ra một cuộc chiến chống Mỹ lâu dài ở Syria nếu và khi phe nổi dậy lật đổ thành công chính quyền của Tổng thống Assad.

Thậm chí kể cả các nhà hoạt động đối lập chính thống cũng bày tỏ sự tức giận trước động thái của Mỹ mà họ cho là “những nỗ lực ở phút cuối cùng nhằm gây ảnh hưởng đối với cuộc cách mạng của họ”.

Theo VnMedia

• Các ngoại trưởng G7 ra tuyên bố chung về nhiều vấn đề nóng (20/04)
• NATO gấp rút tăng cường năng lực phòng không cho Ukraine (19/04)
• Hội nghị thượng đỉnh bất thường của EU tìm giải pháp cho nhiều thách thức (18/04)
• LHQ phát hiện nhiều bom mìn chưa nổ tại trường học ở Gaza (17/04)
• Căng thẳng Iran - Israel: EU cảnh báo Trung Đông đang đứng 'trên bờ vực' (16/04)
• Đại sứ quán Việt Nam tại Iran khuyến cáo công dân không nên đến Iran, Iraq và Syria (15/04)
• Hàng trăm UAV và tên lửa Iran tấn công Israel, EU lên án ‘sự leo thang chưa từng có’ (14/04)
• Đại sứ quán Việt Nam tại Israel khuyến cáo cộng đồng người Việt khi xung đột leo thang (13/04)