Nhiễm trùng tiểu là bệnh lý gây ra do sự hiện diện của vi trùng trong nước tiểu, thường gặp là vi trùng E.coli. E.coli là vi trùng của đường tiêu hóa, đi từ đường ruột là hậu môn sang lỗ tiểu ngoài, đi ngược dòng vào đường niệu. Nhiễm trùng tiểu còn có thể do nhiễm trùng huyết gây ra, vi trùng từ máu bệnh nhân bị nhiễm đi khắp cơ thể, đến đường niệu và gây nhiễm trùng tiểu. Dạng này rất nặng và nguy cơ cao. Ở trẻ không bị bệnh thận hoặc tim, nên cho trẻ uống nhiều nước rải ra trong ngày
Ngoài ra, bệnh nhi có sức đề kháng kém hoặc có dị dạng đường niệu thì dễ mắc nhiễm trùng tiểu hơn. Nhiễm trùng tiểu thường gặp ở trẻ gái nhiều hơn ở trẻ trai do niệu đạo ở trẻ gái ngắn hơn, vi trùng dễ dàng vào cơ thể và gây nhiễm trùng. Tương tự, đàn bà, phụ nữ cũng dễ mắc nhiễm trùng tiểu hơn đàn ông, nam giới.
Để có thể nhận biết bệnh, chúng ta cần lưu ý những dấu hiệu sau đây: Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhủ nhi, triệu chứng thường không rõ ràng, do trẻ nhỏ không diễn tả và biểu hiện được cho chúng ta biết, nên cần tìm những dấu hiệu gián tiếp như sốt không rõ nguyên nhân, sốt kéo dài, bỏ bú, rối loạn tiêu hóa, không tăng cân hoặc vàng da kéo dài trong thời kỳ sơ sinh.
Nhiễm trùng tiểu rất nguy hiểm do biến chứng thường gặp là sẹo thận. Sau một đợt nhiễm trùng tiểu nặng hoặc nhiễm trùng tiểu tái phát nhiều lần, 10 đến 15% trẻ sẽ bị tổn thương ở thận dưới dạng sẹo thận. Sẹo thận có thể gây cao huyết áp và dẫn đến suy thận mãn sau này. Để phòng ngừa nhiễm trùng tiểu, ở trẻ nhỏ và trẻ gái, sau mỗi lần đi tiêu tiểu, nên rửa vệ sinh và lau chùi đúng cách. Lau chùi đúng cách có nghĩa là lau chùi từ trước ra sau, chứ không từ sau ra trước, do lỗ tiểu ở phía trước và hậu môn nằm phía sau. Động tác làm vệ sinh phải đúng cách để không đưa vi trùng từ đường tiêu hóa vào đường niệu. Ngoài ra, các bà mẹ nên thường xuyên kiểm tra tã lót và nên thay tã ngay sau khi bé tiêu tiểu.
Nhịn đi tiểu do e ngại hoặc không có chỗ đi vệ sinh rất nguy hiểm vì nước tiểu gồm các chất cơ thể cần thải ra ngoài, khi bị ứ lại trong bàng quang, các chất này sẽ là môi trường cho vi trùng dễ xâm nhập vào cơ thể và gây nhiễm trùng tiểu. Do vậy mà các khu vui chơi giải trí, trường học cần có nhà vệ sinh sạch sẽ, nguồn nước đầy đủ, giúp trẻ không phải nhịn tiểu do tâm lý ngại đi tiểu.
Khi trẻ ngại đi vệ sinh sẽ làm cho trẻ không dám uống nhiều nước, điều này rất hại cho cơ thể. Mỗi ngày cơ thể cần 1,5 - 2 lít nước cung cấp từ thức ăn và nước uống. Uống nhiều nước sẽ giúp thận thải tốt các chất bã, làn da sẽ tươi tắn hơn. Nên cho trẻ mang theo bình nước khi đi học hoặc đi chơi xa, cũng như khi vận động thể lực, trẻ cần nghỉ một chút và uống từng ngụm nước nhỏ. Khi ở trong phòng có máy lạnh, nên cho trẻ uống nhiều nước hơn do máy điều hòa không khí hút nước của cơ thể và làm khô da.
Lời khuyên của chúng tôi là ở trẻ bình thường, không mắc bệnh thận hoặc bệnh tim, thì nên cho trẻ uống nhiều nước, luôn luôn giữ nước tiểu thật trong và không nên nhịn đi tiểu.
T.S - B.S TRẦN THỊ MỘNG HIÊP
(Trưởng khoa Thận, Nội tiết, BV Nhi Đồng 2)