Giải pháp góp phần xây dựng nhân lực trình độ cao cho thành phố thông minh

Những năm gần đây, mô hình giáo dục STEM (khoa học - công nghệ- kỹ thuật và toán học)/ STEAM (khoa học- công nghệ - kỹ thuật - nghệ thuật và toán học) được triển khai ở nhiều trường học tại Việt Nam. Theo đánh giá, đây là mô hình giáo dục thích ứng với xu thế phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0). Đối với tỉnh Bình Dương đang triển khai Đề án xây dựng thành phố thông minh thì mô hình giáo dục này góp phần xây dựng nguồn nhân lực có trình độ cao.

 Với mô hình giáo dục STEM giúp người học mở rộng khả năng sáng tạo, vận dụng, kết hợp kiến thức khoa học để hoàn thiện sản phẩm. Trong ảnh: Hoạt động sáng tạo robotics tại “Ngày hội giới thiệu các mô hình trải nghiệm sáng tạo, sân chơi công nghệ” do Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức. Ảnh: HOÀNG PHẠM

 Tăng cường sự sáng tạo

Theo đánh giá của các chuyên gia giáo dục, mô hình giáo dục STEM ngoài trang bị cho người học những kiến thức và kỹ năng lồng ghép liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học còn giúp người học không chỉ hiểu biết về nguyên lý mà còn có thể áp dụng để thực hành và tạo ra được các sản phẩm trong cuộc sống hàng ngày.

Ông Nguyễn Thành Hải, Viện Nghiên cứu giáo dục STEM (Đại học Missouri, Hoa Kỳ), cho biết với STEM không còn rào cản của việc học kiến thức lý thuyết với ứng dụng. Các chương trình giáo dục STEM nhất thiết phải hướng đến những hoạt động thực hành và vận dụng kiến thức để tạo ra sản phẩm hoặc giải quyết các vấn đề của thực tế cuộc sống. Cùng với sự phát triển, mô hình mới của STEM là STEAM, trong đó thêm yếu tố nghệ thuật tạo động lực đẩy mạnh tư duy sáng tạo.

Đại diện Tổ chức Teach for Vietnam (tổ chức phi lợi nhuận hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, tìm kiếm, phát triển các thế hệ trẻ tài năng, tâm huyết từ nhiều ngành nghề cùng đến chung tay kiến tạo hệ sinh thái vững mạnh hỗ trợ giáo dục; đặc biệt là xây dựng nền giáo dục bình đẳng, môi trường học tập xuất sắc cho trẻ em Việt Nam) chia sẻ, thay vì dạy bốn môn học như các đối tượng tách biệt và rời rạc, STEM kết hợp chúng thành một mô hình học tập gắn kết dựa trên các ứng dụng thực tế. Giáo dục STEM không hướng đến mục tiêu đào tạo để học sinh trở thành những nhà toán học, nhà khoa học, kỹ sư hay những kỹ thuật viên mà chủ yếu là trang bị cho học sinh kiến thức, kỹ năng để làm việc và phát triển trong thế giới công nghệ hiện đại ngày nay, nhất là trong xu thế cuộc CMCN 4.0 hiện nay.

Ông Nguyễn Quốc Cường, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, cho rằng đổi mới sáng tạo và giáo dục STEM/ STEAM gắn liền với mục tiêu của nền kinh tế đổi mới sáng tạo mà thế giới đang hướng đến. Điều này cũng phù hợp với mục tiêu xây dựng thành phố thông minh và thay đổi mô hình tăng trưởng kinh tế của tỉnh Bình Dương. Trong giai đoạn hiện nay, STEM/ STEAM sẽ góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong giáo dục, đồng thời từng bước hình thành nguồn nhân lực có trình độ cao từ cấp học phổ thông lên đến bậc cao đẳng và đại học.

Từng bước triển khai mô hình STEM

Với những lợi ích STEM mang lại, ngày 4-5-2017 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 16/CT-TTg giao nhiệm vụ cho các ngành trong việc nâng cao năng lực tiếp cận cuộc CMCN 4.0. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu phải thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập trung vào thúc đẩy đào tạo về STEM bên cạnh ngoại ngữ, tin học trong chương trình giáo dục phổ thông.

Ông Cường cho biết, mô hình giáo dục STEM đề cao phong cách học tập sáng tạo. STEM đặt người học vào vai trò của một nhà phát minh, người học phải biết cách mở rộng kiến thức; phải biết cách sửa chữa, chế biến lại chúng cho phù hợp với tình huống có vấn đề mà người học đang phải giải quyết… Trong thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với Sở Giáo dục - Đào tạo triển khai mô hình STEM/STEAM tại các trường THCS, THPT, trung cấp, cao đẳng và đại học trên địa bàn tỉnh. Đây là bước đi cần thiết để có thể bắt nhịp với cuộc CMCN 4.0.

Tại hội thảo “Giáo dục STEM/STEAM từ trải nghiệm thực hành đến tư duy sáng tạo” được tổ chức tại Bình Dương tháng 5 vừa qua, giáo viên, giảng viên của các trường trung học, cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đều đánh giá cao mô hình giáo dục STEM. Tuy nhiên, các giáo viên cho rằng cần có bước triển khai mô hình này phù hợp và lựa chọn cách thức tiếp cận theo tình hình thực tế tại các trường. Thầy Kiều Doanh Nhân, giáo viên trường THCS Trần Hưng Đạo (huyện Phú Giáo), cho hay mô hình giáo dục STEM rất hay, khơi được sự sáng tạo cho học sinh, giúp học sinh say mê hơn với việc học, nhất là trong việc áp dụng các kiến thức về khoa học. Việc áp dụng STEM phải phù hợp với từng trường, theo thế mạnh về cơ sở vật chất đã được đầu tư của trường, tránh việc đầu tư dàn trải, vừa không hiệu quả vừa gây lãng phí.

“Đối với tỉnh Bình Dương, trong giai đoạn diễn ra cuộc CMCN 4.0 và việc triển khai xây dựng thành phố thông minh thì STEM trở thành kênh giáo dục để xây dựng lực lượng lao động có trình độ. Chất lượng nguồn nhân lực là các yếu tố trụ cột quan trọng với mô hình cốt lõi là mô hình “3 nhà” (nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp). Giáo dục STEM là một phương pháp giáo dục tích hợp tiên tiến, tạo ra những con người có năng lực làm việc tốt trong môi trường làm việc có tính sáng tạo cao”, bà Tô Thuỵ Diễm Quyên, Chuyên gia giáo dục toàn cầu của Microsoft, nói.

 HOÀNG PHẠM

• Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Công nghiệp 4.0 Trường Đại học Quốc tế Miền Đông: Đào tạo nguồn nhân lực số chất lượng cao (11/12)
• Đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người dân chuyển đổi số… (10/12)
• TP.Tân Uyên: Nỗ lực chuyển đổi số vì một thành phố văn minh, hiện đại, phát triển bền vững (07/12)