Chuyến về nguồn ý nghĩa…

Trải qua cuộc hành trình hơn 2 giờ đồng hồ, qua những con đường ngoằn ngoèo, đoàn chúng tôi gồm những cán bộ hội hưu trí, cán bộ hội phụ nữ 7 huyện, thị, thành phố và đoàn viên, thanh niên của văn phòng Hội LHPN tỉnh đã đến với Căn cứ Mã Đà - Chiến Khu Đ. Đây là căn cứ địa kháng chiến của miền Đông Nam bộ, nơi đứng chân chỉ đạo của Trung ương Cục miền Nam, Khu ủy miền Đông và các đoàn thể, Mặt trận, các lực lượng vũ trang cách mạng.  

 Các dì, các chị thắp hương tại Tượng đài kỷ niệm Khu căn cứ Trung ương Cục miền Nam ở Mã Đà, Chiến khu Đ 

Theo lời kể của các dì đã từng tham gia chiến đấu ở đây thì nhờ địa hình rừng núi hiểm trở, Chiến khu Đ được chọn là khu căn cứ, nơi trú đóng lực lượng, kho dự trữ lương thực, vũ khí và phát triển mọi hoạt động của cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ xâm lược, giải phóng đất nước. Giờ đây, một phần Chiến khu Đ nằm trong Khu bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu. Khu bảo tồn gồm các di tích: Căn cứ Trung ương Cục miền Nam (1961-1962), Căn cứ Khu ủy miền Đông Nam bộ được thành lập 1962-1967 và Địa đạo Suối Linh (1962-1967).

 Ở căn cứ Trung ương Cục miền Nam, tại mỗi nơi đến, với các dì, từng ký ức như hiện về. Đốt nén nhang cho đồng đội mình mà lòng các dì như nghẹn lại và những giọt nước mắt cứ lăn dài trên đôi má đã hằn những nếp nhăn vì năm tháng. Người xúc động nhất có lẽ là dì Nguyễn Thị Thanh Xuân, ở Dầu Tiếng. Hai con mắt đỏ hoe, dì luôn miệng nói: “Các anh ơi, tuổi 20 chúng ta đã ở nơi này”.

Dì kể, cuối năm Mậu Thân 1968, dì về căn cứ này hoạt động. Năm ấy, dì tròn 20 tuổi, đồng đội của dì cũng đều ở tuổi 18, đôi mươi. Từ một khu rừng rậm, nơi đây bị địch rải chất khai hoang trở nên hoang sơ. Trên máy bay, địch dễ dàng quan sát, phát hiện lực lượng bộ đội của ta ở phía dưới. Vì vậy, dì và đồng đội phải núp dưới gốc cây, hầm bí mật để hoạt động. Chiến tranh ác liệt, có biết bao đồng đội của dì đã hy sinh, đã mãi mãi nằm lại nơi rừng thiêng nước độc này. Hôm nay, sau gần 45 năm, dì mới có dịp trở lại nơi này. “Tôi đã đi rất nhiều nơi để thăm đồng đội mình nhưng Mã Đà là lần đầu tiên tôi trở về. Mặc dù người cũ, cảnh cũ không còn nguyên vẹn nhưng tôi mừng vì thế hệ sau còn ghi nhớ công lao đó. Những đài tưởng niệm, bia liệt sĩ ghi dấu một thời hào hùng, gian lao mà anh dũng đã minh chứng điều đó”, dì Xuân nói.

Nghĩa trang không bia mộ

Từ Đài tưởng niệm khu căn cứ Trung ương Cục miền Nam, chúng tôi đến Nghĩa trang liệt sĩ Mã Đà. Đây cũng chính là Quân y viện K72 ngày xưa. Chị hướng dẫn viên xúc động cho biết: Nơi này được gọi là nghĩa trang, đang ôm hình hài của hàng ngàn người con ưu tú, kiên trung của Tổ quốc nhưng không một bia mộ nào có chủ. Nghĩa trang liệt sĩ này chỉ toàn những ngôi mộ “gió”. Một số ít tìm thấy được hài cốt đã được gia đình đưa về an táng tại gia đình và cũng bởi đơn giản, các anh đã về với đất, về với núi rừng.

Đốt từng nén nhang ở những ngôi mộ “gió”, dì Nguyễn Thị Thanh Xuân nhớ lại: “Ngày ấy, có rất nhiều đồng đội của chúng tôi đã ngã xuống. Thời kỳ ác liệt, chúng tôi chỉ kịp phủ tấm ni lông và đắp sỏi đỏ lên. Nhưng chỉ vài ngày sau khi tạm ổn, chúng tôi quay lại thì các anh không còn. Nơi ấy, chỉ còn lại… tấm ni lông. Các anh đã hòa vào đất, vào cây…”. Dì Nguyễn Thị Nhung thì kể: Thời đó, điều kiện điều trị, thiết bị y tế ở Quân y viện K72 rất thiếu thốn, thương binh phải nấp dưới hầm, nằm võng, chõng tre đơn sơ… Vì vậy, rất nhiều thương binh đã không qua khỏi và phải vĩnh viễn nằm lại nơi này. Dì may mắn nên còn sống đến hôm nay, được nhiều lần về thăm lại khu căn cứ xưa. Chỉ mong rằng, lớp trẻ sẽ mãi mãi ghi nhớ công lao ấy.

Tại Căn cứ Mã Đà - Chiến khu Đ, nhiều cán bộ, chiến sĩ đã mãi ngủ yên dưới lòng đất này. Sự hy sinh cao cả của các chiến sĩ đã làm nên bản anh hùng ca chiến thắng, để cho đất nước hôm nay tươi đẹp hơn. Thế hệ hôm nay ghi mãi công lao của các anh, những người đã hy sinh cả tuổi thanh xuân, cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

THU THẢO

• 200 chiến sĩ nhí hoàn thành chương trình Học kỳ trong Quân đội (16/06)
• Đảng bộ Khối Doanh nghiệp tỉnh: Hơn 50 thí sinh tham gia Hội thi Bí thư chi bộ giỏi (16/06)
• Đảng bộ TP.Thủ Dầu Một: Kết nạp 74 đảng viên là học sinh (15/06)
• Báo Bình Dương tổ chức tập huấn kỹ năng chụp và biên tập ảnh báo chí (15/06)
• Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025 (15/06)
• Đoàn cơ sở Nông trường Cao su Bố Lá (Công ty Cổ phần Cao su Phước Hòa): Giao lưu ẩm thực, tổ chức hội thi thời trang (15/06)
• Hội Liên hiệp phụ nữ phường Bình Thắng (TP.Dĩ An): Phối hợp tuyên truyền pháp luật cho nữ công nhân nhà trọ (15/06)
• “Công nhân ưu tú ngành cao su” (15/06)