Cuộc đời “huyền thoại” Lý Quang Diệu

Tổng thống Mỹ đã ca ngợi Lý Quang Diệu là một trong những “nhân vật huyền thoại của châu Á trong thế kỷ 20 và 21”

Ông Lý Quang Diệu sinh ngày 16-9-1923 tại Singapore, thuộc thế hệ thứ ba người nhập cư từ Trung Quốc.

Ông đã có một thời gian ngắn sống trong căn nhà hiện nằm trên đường Neil Road này của Singapore. Thời đó, đảo quốc sư tử nằm dưới sự cai trị của thực dân Anh, đồng nghĩa với việc Lý Quang Diệu là một công dân Anh và sử dụng tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ.

Lý Quang Diệu thời trẻ. Ảnh: Getty

- 1936-1942: ông học tập tại Học viện Raffles

- 1946: ông sang Anh học tại Trường Kinh tế London

- 1947-1949: Học luật tại Đại học Cambridge

- 23-12-1947: Ông kết hôn với bà Kha Ngọc Chi, bạn cùng khóa luật với ông tại Đại học Cambridge.

Lý Quang Diệu và người bạn đời Kha Ngọc Chi thời trẻ. Ảnh: Getty

- 1950, Lý Quang Diệu trở về Singapore, bỏ lại cơ hội sự nghiệp trong ngành luật ở Anh. Về nước, ông thực hành nghề luật sư và tham gia vào phong trào công đoàn

- Tháng 11-1954: trở thành người đồng sáng lập Đảng Hành động Nhân dân (PAP)

- Tháng 4- 1955: Ông trúng cử Quốc hội lần đầu tiên trở thành nghị sĩ đối lập

- 1959: Anh trao quyền tự trị cho Singapore, nhưng vẫn nắm kiểm soát các vấn đề ngoại giao và quốc phòng của đảo quốc này. Đảng PAP của ông giành chiến thắng vẻ vang với 43-51 ghế nghị sĩ quốc hội, Lý Quang Diệu trở thành Thủ tướng ở tuổi 35.

- 16-9-1963: Malaysia và Singapore sáp nhập dưới tên Liên bang Malaysia, chấm dứt 144 năm Singapore dưới quyền cai trị của Anh.

- 1965: Căng thẳng sắc tộc đã gia tăng giữa người Hoa chiếm đa số ở Singapore và người Malay xung quanh việc dân tộc nào sẽ là dân tộc đại diện của Liên bang Malaysia. Bất chấp lời kêu gọi bình tĩnh của Lý Quang Diệu, nhiều vụ bạo động lớn đã nổ ra, khiến hơn 20 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.

Ông Lý Quang Diệu tuyên bố Singapore là một nước độc lập năm 1965. 
Ảnh: Getty

- Ngày 9-8-1965, Lý Quang Diệu rơi nước mắt khi tuyên bố ông đã chấp nhận đề nghị của Malaysia về việc Singapore nên rời khỏi liên bang để dừng tình trạng bất ổn và đổ máu. Ông gọi đó là “một khoảnh khắc đau đớn” và đi ngược lại “tất cả những gì mà chúng tôi mong muốn”. Hai ngày sau, Lý Quang Diệu tuyên bố Singapore nhỏ bé là một đất nước độc lập.

- 8-8-1967: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập và Singapore trở thành quốc gia đồng sáng lập.

 - 1968-1972: Ông Lý Quang Diệu thuyết phục các công đoàn thương mại áp dụng lập trường không đối đầu về phía người sử dụng lao động để tránh các cuộc đình công, đề xuất chính sách để thu hút các tổ chức tài chính quốc tế, và bắt tay vào một chiến dịch kế hoạch hóa gia đình mạnh mẽ thúc giục các cặp vợ chồng dừng lại ở hai con.

- 1971: Những người lính Anh cuối cùng rời khỏi Singapore.

- 1975: ông được coi là “kiến trúc sư” đại tài trong việc thiết kế sân bay Changi Airport không chỉ là điểm trung chuyển giao thông hàng không quốc gia mà trở thành một trong những đầu mối trung chuyển hàng không lớn nhất thế giới.

- Trong 31 năm cầm quyền, tầm nhìn của Lý Quang Diệu đã đưa Singpore từ một thuộc địa bị từ bỏ trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới. Singapore là nước đi tiên phong trong việc xây dựng nhà ở và chăm sóc sức khỏe cho toàn dân. Lý Quang Diệu luôn khẳng định vai trò tối quan trọng của giáo dục và thường xuyên nói rằng nguồn tài nguyên duy nhất của Singapore là con người.

- 28-11-1990: Cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu chuyển giao quyền lực cho Phó Thủ tướng lúc đó là Goh Chok Tong.

- 1990-2004: Ông Lý Quang Diệu đóng vai trò là Bộ trưởng cao cấp Singapore, cố vấn cho thế hệ lãnh đạo tiếp theo về đường hướng phát triển đất nước.

- 8-2004: Con trai cả của ông Lý Quang Diệu là ông Lý Hiển Long trở thành Thủ tướng Singapore.

Ông Lý Quang Diệu trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Obama. Ảnh: Getty

- Trong một cuộc gặp vào năm 2009, Tổng thống Mỹ Barack Obama miêu tả Lý Quang Diệu như một trong những “nhân vật huyền thoại của châu Á trong thế kỷ 20 và 21”

- 2-10-2010: Phu nhân của cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu là bà Kha Ngọc Chi qua đời vì bệnh nặng. Hàng nghìn người Singapore xếp hàng dài trên phố để tưởng nhớ và tới viếng bà. “Không còn bà ấy, tôi sẽ là một con người khác, với một cuộc sống khác”, Lý Quang Diệu nói trong tang lễ của người bạn đời.

Hồi tưởng về người vợ, Lý Quang Diệu nói rằng: “Bà ấy hiểu khi tôi nói chuyện với bà ấy mỗi đêm. Bà ấy thức nghe tôi nói. Tôi kể cho bà ấy nghe về công việc ban ngày, đọc cho bà ấy nghe những bài thơ mà bà ấy thích”.

- 2014, một trong những lần xuất hiện cuối cùng của ông Lý Quang Diệu trước công chúng là khi ông tham dự lễ kỷ niệm 49 năm Quốc khánh Singapore vào năm 2014. Lúc đó ông 90 tuổi.

- 5-2-2015: Ông nhập viện điều trị viêm phổi và tình hình ngày càng xấu đi.

- 23-3-2015: Vị Thủ tướng đầu tiên của Singapore đã từ trần, chỉ vài tháng trước khi nước này tổ chức lễ kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 50.

Theo VOV

• Đức: Chính trường đầy sóng gió (14/11)