Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản giao hưởng Điện Biên

Sau nhiều lần lỡ hẹn, chương trình “Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản giao hưởng Điện Biên” đã được ấn định diễn ra ngày 25-6 tại thành phố Đồng Hới (tỉnh Quảng Bình) và được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV1. Đây là chương trình lần đầu tiên hình tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở thành “nhân vật trung tâm”. Để tìm hiểu rõ hơn về ý nghĩa cũng như công tác chuẩn bị cho chương trình lớn này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Nhà văn Nguyễn Quang Vinh, tác giả kịch bản, đồng thời đảm nhiệm vai trò Tổng đạo diễn chương trình.

- Để xây dựng được kịch bản chương trình này, đặc biệt là hình tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp là rất khó và kỳ công, ông có thể cho biết đôi nét về chương trình?

  Họp báo chương trình "Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản giao hưởng Điện Biên"

- Suốt hơn nửa thế kỷ, thông tin, tư liệu về chiến thắng Điện Biên Phủ, về tài năng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đầy ắp trong tư duy bạn đọc. Thiết kế kịch bản thế nào để từ nguồn tài liệu đồ sộ và quen thuộc ấy, vẫn thấy một không khí rất mới, góc nhìn rất mới, vẫn dâng ngập trong lòng khán giả ngồn ngộn cảm xúc tươi mới. Đó là một thử thách vô cùng lớn. Sân khấu hay tác phẩm điện ảnh cần nhất là sự bất ngờ để cuốn hút khán giả, làm mới tác phẩm; nhưng ở chương trình này, mọi thứ khán giả đều biết, hay nói tóm tắt là dù khốc liệt thế nào, khán giả cũng đã biết chiến dịch Điện Biên toàn thắng, tướng

Đờ-cát đầu hàng... Làm sao để cuốn hút khán giả? Tôi đã chọn một cách nhìn mới mẻ về chiến dịch Điện Biên: Đó là nhìn toàn bộ cuộc chiến đấu máu lửa tại Điện Biên Phủ dưới góc nhìn lãng mạn. Cách nhìn này phù hợp với nhân vật trung tâm là Đại tướng Võ Nguyên Giáp - như ông nói: Tôi là một vị tướng lãng mạn! Cách nhìn này làm cho toàn bộ chương trình bay bổng, như một bản hùng ca, lãng mạn cả việc miêu tả quân ta, miêu tả tướng Giáp và lãng mạn cả khi miêu tả kẻ thù. Toàn chương trình vì thế như một bản tình ca da diết, có khi day dứt, có khi khốc liệt nhưng toát lên trên hết là vẻ đẹp của con người, vẻ đẹp của tâm hồn, vẻ đẹp của đất nước, vẻ đẹp tinh thần của đại tướng. Đó chắc chắn là một cách nhìn mới và tạo nên sự hấp dẫn cuốn hút khán giả. Để đi tới ngày hôm nay, thực sự chúng tôi phải vượt qua muôn vàn khó khăn. Nhưng bây giờ không phải lúc nhắc lại khó khăn đó nữa, bây giờ là niềm hứng khởi của chúng tôi - êkip sáng tạo và hàng trăm diễn viên đang chuẩn bị “vào trận” và chiến thắng.

- Chiến thắng Điện Biên Phủ là sự kiện lịch sử oai hùng của dân tộc. Do vậy, để làm được chương trình này, Tổng đạo diễn đã có những bước chuẩn bị công phu như thế nào từ kịch bản đến công tác tổ chức?

- Tôi hiểu đây là một chương trình lớn, hơn thế, lần đầu tiên có một chương trình lớn như vậy về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, lần đầu tiên một chương trình nghệ thuật kết hợp cả yếu tố sân khấu và yếu tố điện ảnh. Vì thế, công tác chuẩn bị là hết sức công phu, kỹ lưỡng cả về thiết kế sân khấu, âm nhạc, phục trang, hóa trang, đạo cụ, âm thanh, ánh sáng. Chúng tôi mất gần 6 tháng để tìm ra chìa khóa cho việc thiết kế một sân khấu lớn bảo đảm cả yếu tố sân khấu và điện ảnh. Khi quyết định sử dụng ngôn ngữ sân khấu và điện ảnh cho chương trình này, tôi coi đó là một quyết định rất khó khăn. Ngoài yếu tố sân khấu truyền thống là bục bệ cách điệu còn chất chứa cả ngôn ngữ điện ảnh từ xây dựng bối cảnh, phục trang, đạo cụ và thậm chí là cách diễn nhằm mục đích cho khán giả tiệm cận hơn tới sự chân thực. Đây cũng là chương trình mô tả sự dữ dội, quyết liệt tại mặt trận Điện Biên Phủ, vì thế, tôi muốn cho khán giả nhìn thấy được những gì mà câu thơ Tố Hữu đã miêu tả: 56 ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, máu trộn bùn non... Nghĩa là nếu có máu đổ là máu đổ thật và bùn non là bùn non thật, rất khốc liệt. Tôi cũng chỉ đạo diễn xuất cho diễn viên không diễn cách điệu như sân khấu, mà diễn thật hơn, đời hơn như diễn điện ảnh để lôi kéo khán giả về một sự thật đầy cảm xúc.

Tôi cũng đã làm việc rất kỹ với nhạc sĩ Hoàng Anh Tú về âm nhạc của chương trình. Tôi làm việc kỹ tới mức mà nhạc sĩ Hoàng Anh Tú phải thốt lên: Mình chưa bao giờ làm việc với đạo diễn nào kỹ như anh Vinh, anh ấy tìm kiếm và sáng tạo âm nhạc với nhạc sĩ tới từng milimet của chương trình. Kết quả là, tôi đang có trong tay âm nhạc của chương trình rất tuyệt, rất hay và cảm xúc, đặc biệt ca khúc và bài đồng dao ca ngợi công lao của đại tướng là vô cùng cảm động. Về âm thanh, tiếng động, phục trang, đạo cụ... tất cả đều được ngắm nghía, chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng.

- Chương trình có ý nghĩa nghệ thuật, chính trị rất lớn, ông có thể nói rõ hơn về ý nghĩa to lớn này với công chúng? 

 - Nếu tính từ dòng viết khởi thảo kịch bản đầu tiên tới giờ đã 3 năm. Có rất nhiều cảm xúc trong tay khi chuẩn bị kịch bản này. Tôi là một nhà văn quê Quảng Bình, vì thế, trước hết, tôi tự đặt cho mình nhiệm vụ phải là người đầu tiên viết về đại tướng trong một tác phẩm sân khấu. Hơn nữa, đối với các nhà viết kịch, các đạo diễn, được sáng tác và dàn dựng về Đại tướng Võ Nguyên Giáp còn là niềm vinh dự to lớn. Tôi viết và chỉnh sửa kịch bản tới mấy chục lần. Dù là cách viết thế nào, tôi vẫn khao khát được nhìn thấy nhân vật đại tướng trong tác phẩm của mình thật đời, thật mạnh mẽ nhưng thật lãng mạn, thật cương quyết nhưng thật giàu cảm xúc. Ông là vị tướng vĩ đại vì không bao giờ ông thấy mình vĩ đại. Ông là vị tướng có đức hy sinh cao cả nhưng không bao giờ ông day dứt bởi hai chữ hy sinh. Ông là vị tướng trăm trận trăm thắng nhưng không bao giờ ông dùng xương máu của chiến sĩ làm phương tiện cho mình giành chiến thắng. Không ai yêu lính như ông. Không ai đau đớn trước sự hy sinh của lính như ông. Ông là vị tướng tài năng lỗi lạc nhưng bao giờ ông cũng cho rằng chiến thắng thuộc về Đảng, về Bác Hồ, về tập thể. Ông lớn lao mà vẫn bình dị như cây cỏ. Ông là vị tướng huyền thoại, là danh tướng của thế giới nhưng cuộc sống của ông lại bình dị và êm đềm như một câu hò sông nước Lệ Thủy quê ông. Một con người như vậy thật lớn lao và cũng thật khó cầm bút để viết về ông. Nhưng tôi đã viết bằng tất cả cảm xúc, lòng kính trọng với một quyết tâm: Bằng mọi giá phải dựng cho bằng được một chương trình lớn về ông như là sự tri ân. Và bằng các thủ pháp nghệ thuật, tôi muốn khán giả lại được gặp ông, một vị tướng vĩ đại của mọi thời đại nhưng dung dị, nhân văn và tài hoa.

Chương trình nghệ thuật này sẽ quy tụ rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng. Tôi mong muốn các nghệ sĩ của cả 3 miền Bắc - Trung - Nam đều vinh dự tham gia chương trình này. Ở Sài Gòn có Lỹ Nhã Kỳ, Lan Phương là 2 diễn viên nữ nổi tiếng và tài hoa, tôi lựa chọn vào vai Julie và Galal. Các diễn viên khác như NSƯT Trung Hiếu, NSƯT Bắc Việt, nghệ sĩ Tiến Minh, Hà Sĩ Toàn, Thùy Linh, Công Lý... và các nhà hát kịch Thanh Hóa, Nam Định, đoàn nghệ thuật truyền thống Quảng Bình, đoàn nghệ thuật tổng hợp Quảng Trị, Nhà hát nghệ thuật Ca kịch Huế, Nhà hát nghệ thuật cung đình Huế... Gần 400 diễn viên cả nước sẽ có mặt trong chương trình này. Tôi cũng đã lựa chọn một êkip sáng tạo hàng đầu của nước ta trong lĩnh vực sân khấu và điện ảnh: NSND - Họa sĩ Lê Huy Quang, NSƯT, họa sĩ Vũ Huy, NSƯT nhạc sĩ Hoàng Anh Tú, NSƯT Bành Bắc Hải cùng các đạo diễn phối hợp: NSƯT Ngọc Bình - Hoàng Giang Châu - Đào Quang... Bên cạnh đó, các NSND Lê Tiến Thọ, NSƯT Vương Duy Biên, NSƯT Lê Chức, NSƯT Trịnh Lê Văn, nhà viết kịch Lê Duy Hạnh là những người anh, người bạn của tôi luôn sát cánh cùng tôi trong quá trình dàn dựng chương trình này.

Nhà văn Nguyễn Quang Vinh không chỉ là tác giả kịch bản của những tác phẩm điện ảnh nổi tiếng như: Ngã ba Đồng Lộc, Chuyện tình bên dòng sông mà còn là tác giả kịch bản của hàng trăm tập phim truyền hình với những bộ phim có tiếng tăm: Cô gái mang tên dòng sông, Vào đời, Lập nghiệp... Ông còn là tác giả sân khấu nổi tiếng với những tác phẩm lớn: Đặng Thùy Trâm, Vũ Cát, Hồ Chí Minh - Hồi ức màu đỏ, Hồn trinh nữ... và là tác giả những cuốn tiểu thuyết gây tiếng vang: Người và dã thú, Đêm thức, Cát trọc đầu... Mấy năm gần đây, ông nổi lên như là một tổng đạo diễn gặt hái nhiều thành công, với kịch bản và cách dàn dựng mới lạ, gần đây nhất là sự kiện nghệ thuật Bài ca không quên gây xúc động lòng người. 

HỒ VĂN (thực hiện)

• Phường Phú Hòa, TP.Thủ Dầu Một: Khánh thành các công trình chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp (26/12)
• Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.Tân Uyên: Đổi mới nội dung, tập trung hướng về cơ sở (26/12)
• Chủ tịch nước: Quán triệt nghiêm Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới (26/12)
• Tỉnh ủy họp nghe và cho ý kiến về dự thảo Quyết định ban hành danh mục vị trí việc làm (26/12)
• Nhìn lại năm 2024: Ngoại giao văn hóa nâng tầm giá trị Việt Nam trên toàn cầu (26/12)
• Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh: Đổi mới toàn diện công tác giải quyết thủ tục hành chính (26/12)
• Nghị quyết Chương trình công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (26/12)
• Quán triệt, triển khai các luật, nghị quyết thông qua tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV (25/12)