Đảo chính ở Kyrgyzstan, phe đối lập giành quyền lãnh đạo

Các lãnh đạo phe đối lập ở Kyrgyzstan hôm 7-4 tuyên bố đã nắm quyền lãnh đạo nước này, kiểm soát trụ sở an ninh chính, đài truyền hình quốc gia và các tòa nhà chính phủ khác.

Việc đổi lãnh đạo diễn ra sau các cuộc xung đột giữa cảnh sát và người biểu tình, làm hơn trăm người tại quốc gia Trung Á này thiệt mạng.

Người biểu tình bị bắn khi xông vào tòa nhà chính phủ

Tổng thống Kurmanbek Bakiyev, lên nắm quyền trong một cuộc nổi dậy tương tự cách đây 5 năm, được cho là đã chạy tới thành phố Osh, phía nam đất nước và không đoán được bao nhiêu phần trăm của quốc gia nghèo, trập trùng đồi núi này bị kiểm soát.

"Lực lượng an ninh và Bộ Nội vụ....tất cả đều thuộc sự quản lý của người mới", Rosa Otunbayeva, cựu ngoại trưởng, nhân vật mà các lãnh đạo đối lập nói sẽ dẫn dắt chính phủ lâm thời mới, cho biết trên kênh truyền Mir TV phát bằng tiếng Nga.

Phe đối lập kêu gọi đóng cửa căn cứ không quân Mỹ ở Manas, ngoại ô thủ đô Bishkek. Căn cứ này giữ vai trò trung chuyển hàng thiết yếu cho cuộc chiến ở nước láng giềng Afghanistan.

Một quan chức cấp cao Mỹ cho hay, một số chuyến bay về căn cứ này đã phải đổi hướng song các quan chức Washington nói, nơi này sẽ không bao giờ bị đóng cửa. Việc chuyển quân ra và vào Afghanistan sẽ không bị ảnh hưởng.

Trong ngày 7-4, người biểu tình đổ xuống đường theo lời kêu gọi của phe đối lập, đã tấn công tòa nhà chính phủ ở Bishkek và giao chiến với cảnh sát trong khói hơi cay. Một nhóm cảnh sát đã nổ súng.

Bộ Y tế cho biết, 40 người chết và hơn 400 người bị thương. Nhà hoạt động của phe đối lập là Toktoim Umetaliyeva nói, ít nhất 100 người đã thiệt mạng vì hỏa lực của cảnh sát.

Đám đông người biểu tình đã giành quyền kiểm soát trụ sở đài truyền hình quốc gia, cướp phá đồ đạc rồi tiến về Bộ Nội vụ trước khi đổi hướng và tấn công tòa nhà an ninh quốc gia gần đó. Lực lượng này đã vấp phải sự chống cự của nhóm an ninh trung thành với ông Bakiyev.

Sau khi màn đêm rơi xuống, phe đối lập và những người ủng hộ dường như dành được thế thượng phong. Một phóng viên Reuters có mặt ở hiện trường cho hay, lãnh đạo phe đối lập Keneshbek Duishebayev đã ngồi trong văn phòng của giám đốc cơ quan an ninh quốc gia. Ông này ban hành mệnh lệnh qua điện thoại tới những người được gọi là nhân viên an ninh đồng thời chỉ thị cho một lực lượng đặc nhiệm mặc quân phục. 

Duishebayev, cựu Bộ trưởng Nội vụ tuyên bố, "chúng tôi phải lập các đơn để thiết lập trật tự" trên đường phố. Trong số các lãnh đạo nổi dậy có một số người từng là đồng minh của Tổng thống Bakiyev như cựu ngoại trưởng và các nhà ngoại giao.

Nga kêu gọi kiềm chế, Mỹ “theo dõi sát tình hình”

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao P.J. Crowley và người phát ngôn Hội đồng an ninh Quốc gia của Nhà Trắng Mỹ Mike Hammer đang theo dõi sát tình hình ở Kyrgyzstan và lo ngại về những tin bạo lực và cướp bóc, thúc giục các bên kiềm chế để tránh đổ máu.

Tổng Thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon hôm qua nói ông “bị sốc” trrước tin bạo động đẫm máu ở Kyrgyzstan, kêu gọi các bên bình tĩnh đối thoại, tránh tình hình xấu đi.

Nga kêu gọi chính quyền Kyrgyzxtan và phe đối lập giải quyết bất đồng mà không cần bạo lực.

Trong tuyên bố tối qua, Thủ tướng Nga Putin khẳng định Nga không đóng vai trò trong diễn biến ở Kyrgyzstan. Ông cũng cho rằng Tổng thống Kyrgyzxtan, ông Kurmanbek Bakiyev đã lặp lại sai lầm của người tiền nhiệm Askar Akayev, dù chính ông này đã lớn tiếng chỉ trích người đi trước sau khi lên cầm quyền năm 2005.

Căn cứ không quân của Nga ở Kyrgyzstan đã được đặt trong tình trạng báo động cao sau cuộc bạo động ở nước này. Nga và Mỹ đều có căn cứ quân sự ở Kyrgystan. Biến động này nêu lên những nghi vấn về tương lai căn cứ không quân Mỹ tại Kyrgyzstan yểm trợ cho các hoạt động quân sự tại Afghanistan.

(THEO VNN, DÂN TRÍ)

• Những gam màu chính của bức tranh thế giới 2024: Lạm phát, bầu cử và xung đột (26/12)
• Cảnh sát Syria ban bố lệnh giới nghiêm vào ban đêm ở thành phố Homs (26/12)
• Tổng thống Biden ký ban hành 50 luật trước khi chuyển giao cho ông Trump (25/12)
• Nga tuyên án công dân Mỹ 13 năm tù giam vì tội làm gián điệp (25/12)
• Tân Thủ tướng Pháp François Bayrou công bố Nội các mới (24/12)
• Ông Trump chờ gặp Tổng thống Putin trước khi giải quyết xung đột Ukraine (23/12)