Đầu năm nói chuyện chọn nghề

Lựa chọn ngành nghề cho tương lai là vấn đề rất quan trọng đối với học sinh (HS) trước mỗi mùa thi. Tuy nhiên hiện nay, không phải mọi HS đều biết cách để lựa chọn đúng ngành nghề để thi. Lắng nghe. Tham khảo những ý kiến từ nhà trường, cha mẹ, người thân, bè bạn... nhưng quan trọng nhất là chính bản thân các em phải tự tin tìm hướng đi phù hợp nhất cho bản thân mình.

Thành công nhờ chọn nghề phù hợp

Em Trần Thị Thu Trang, HS lớp 12 trường THPT Nguyễn Trãi (TX. Thuận An) băn khoăn: “Ở trường, em được thầy cô hướng nghiệp cho em một đường. Ở nhà, cha mẹ lại hướng cho em một nẻo. Bạn bè thì khuyên em phải chọn những nghề thật “oai”. Các trung tâm tư vấn hướng nghiệp thì lại gợi ý cho em một cách khác. Em chẳng biết nghe ai bây giờ?”. Đây là những băn khoăn không chỉ của riêng Thu Trang mà của hầu hết những HS cuối cấp đang cố tìm cho mình một ngành nghề phù hợp nhất trước ngưỡng cửa vào đại học (ĐH).

Chọn nghề phù hợp sẽ đem lại thành công trong tương lai

Thật ra, việc chọn nghề hướng nghiệp là rất quan trọng. Nó quyết định đến tương lai của người chọn nó. Chính vì nó quan trọng nên không ít người đã thất vọng và không thành công trong công việc khi chọn sai nghề. Tôi có người bạn cũng từng chọn không đúng nghề nhưng đã mạnh dạn thay đổi khi chưa quá muộn. Khoảng gần chục năm trước đây, ngành quản trị kinh doanh là một trong những ngành “hot” và được nhiều người lựa chọn để thi vào. Tiên cũng vậy, loay hoay mãi chẳng biết chọn ngành nào nên cũng “a dua” theo bạn bè thi vào ngành này. Nhưng học hết năm nhất ngành quản trị kinh doanh tại ĐH Kinh tế với điểm số rất cao, bạn vẫn cảm thấy không hài lòng với nghề mình đã chọn. Sau khi suy nghĩ thật chín chắn, cuối cùng, bạn quyết định nộp hồ sơ thi vào ngành cơ khí của trường ĐH Bách khoa vào kỳ tuyển sinh năm sau, một ngành học hoàn toàn trái ngược với ngành trước đó bạn đã chọn. Sau này, bạn đã tốt nghiệp loại giỏi và bây giờ đang là một trong những kỹ sư có năng lực tại một công ty lọc hóa dầu ở Dubai (Các tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất).

Lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với nguyện vọng và sở thích của mình là yếu tố quan trọng nhất. Bởi vì ngành nghề xã hội rất phong phú, đa dạng, việc chọn đúng ngành nghề là cơ sở để HS có được một công việc tốt, phù hợp để xây dựng cuộc sống của mình trong tương lai. Những ngành nghề mà HS yêu thích từ nhỏ, nếu bây giờ vẫn còn yêu thích thì nên tiếp tục theo đuổi vì khả năng phù hợp với bản thân sẽ rất cao.

Cân nhắc kỹ trước khi quyết định

Hầu hết phụ huynh đều mong muốn con mình vào ĐH. Đây là mong muốn chính đáng và hoàn toàn tốt. Tuy nhiên, mỗi HS có một khả năng học tập riêng biệt. Vì thế, nếu học tập ở mức trung bình khá trở xuống thì chỉ nên chọn những ngành nghề ở các trường ĐH với mức trung bình hoặc chọn các trường cao đẳng và trung cấp, sau đó học liên thông lên ĐH. Không nên chọn ngành nghề theo phong trào, theo bạn bè. Nhiều HS thấy bạn mình thi vào trường nào, ngành nào thì bắt chước làm hồ sơ đăng ký theo.

Gia đình cũng là một yếu tố quan trọng trong việc định hướng và phát triển sự nghiệp của HS. Những HS có hoàn cảnh gia đình khó khăn cần phải cân nhắc trong việc lựa chọn trường thi và ngành học. Chẳng hạn như trường học sẽ xa hay gần, chi phí cao hay thấp... để thuận lợi hơn trong việc đi lại và giảm bớt gánh nặng chi phí cho gia đình. Nhiều HS học rất giỏi nhưng vẫn tự tin, mạnh dạn chọn các trường như Sư phạm, Công an, Quân đội... để nhằm giảm bớt phần nào chi phí ăn học cho cha mẹ mà sau khi ra trường lại được phân công công việc ngay.

Nhiều chuyên gia tư vấn cũng khuyên các em chọn nghề hướng nghiệp theo nhu cầu xã hội. Nhưng đây là vấn đề cực kỳ khó khăn bởi chúng ta khó dự đoán được 5 năm, 10 năm và lâu hơn nữa, xã hội cần ngành nghề nào. Tuy nhiên, cũng không phải là “bó tay” vì có nhiều cách để xác định được nhu cầu lao động, ngành nghề của xã hội, như: Xem thông tin trên các trang web tuyển lao động hàng năm, định hướng cơ cấu ngành nghề của địa phương mình, tỉnh bạn, thậm chí cả khu vực. Nếu có năng lực, có trình độ và biết nắm bắt cơ hội thì chắc chắn đây là cách lựa chọn thông minh nhất.

Tóm lại, trong quá trình chọn nghề cho tương lai, ý kiến của ai các em cũng nên lắng nghe. Lắng nghe để thấu hiểu mà tham khảo, để sàng lọc mà lựa chọn. Cuối cùng, qua một quá trình cân nhắc kỹ, các em mới có thể tự quyết. Quyết định cuối cùng của chính mình là sự hợp lẽ nhất, tránh tình cảm, tránh bồng bột, tránh “a dua”... Có như vậy, việc chọn ngành nghề  hợp lý sẽ mang lại kết quả cao cho người chọn, đồng thời đáp ứng được nhu cầu lao động của xã hội.  

NGỌC THANH

• Chương trình "Chia sẻ cùng thầy cô" 2024: Tuyên dương 60 giáo viên tiêu biểu (30/10)
• Liên quan đến tình trạng hàng rong trước cổng trường: Cần kiên quyết xử lý (30/10)
• TP.Thủ Dầu Một: Huy động các nguồn lực tiếp sức cho học sinh (30/10)
• Thi tốt nghiệp THPT 2025: Phân loại trình độ học sinh để tổ chức ôn tập phù hợp (29/10)
• Lắp trạm vệ tinh, “phủ xanh” Internet tới các điểm trường vùng khó (28/10)
• Hội thảo khoa học “Định hướng đào tạo và phát triển giao thông xanh”: Tìm các giải pháp và chính sách phát triển giao thông xanh (26/10)