Kết thúc năm 2009 đầy khó khăn trong bức tranh toàn cảnh xuất khẩu (XK) cả nước tăng trưởng âm nhưng kim ngạch XK dệt may vẫn đạt con số ấn tượng: 9,2 tỷ USD, tăng 1% so cùng kỳ, góp phần đưa ngành này vào top dẫn đầu về XK. Bước sang năm 2010, bên cạnh những nỗi lo nhiều chuyên gia trong ngành vẫn lạc quan nhận xét sẽ là năm tiếp tục thành công nữa của dệt may.
Đầu năm nhiều đơn đặt hàng XK đang mang lại niềm vui cho công nhân ngành dệt mayDồn dập tin vui...
Những ngày đầu năm mới, rất nhiều doanh nghiệp (DN) ngành dệt may vui như tết. Các đơn hàng dồn dập đổ về và cao hơn nhiều so với quý trước. Khảo sát tại một số DN tiêu biểu cho thấy, hầu hết đều có đơn hàng đến hết quý I và thậm chí có không ít trường hợp đơn hàng sản xuất đến tận tháng 6, tháng 7. Trước động thái tích cực này, nhiều DN đang nghĩ đến việc nâng đơn giá nhằm thu thêm nhiều lợi nhuận. “Có lẽ dự báo được tình hình này, Bộ Công Thương đã mạnh dạn giao chỉ tiêu cho ngành dệt may đạt kim ngạch xuất khẩu từ 10 - 10,5 tỷ USD, tăng khoảng 12% so với năm 2009”, bên lề cuộc họp về hội chợ dệt may tại Thái Lan, ông Phạm Gia Hưng, Giám đốc đối ngoại Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cười nói.
Tại Công ty Cổ phần May Sài Gòn 3, đơn hàng sản xuất đến hết quý II-2010 với tổng trị giá gần 40 triệu USD, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Tổng Công ty May Việt Tiến cũng tương tự khi lượng hàng các đối tác yêu cầu cung ứng có tổng trị giá gần 80 triệu USD, đủ sản xuất đến gần hết nửa năm. Do chi phí sản xuất tăng, đặc điểm chung của những đơn hàng mới này là số lượng sản phẩm lớn, đơn giá tăng lên khoảng 10% so với thời gian trước. Tuy đơn hàng chưa nhiều như thời điểm khủng hoảng chưa xảy ra, nhưng các DN vẫn rất lạc quan khi không còn phải lo thiếu việc cho người lao động.
Dự đoán của Quỹ Tiền tệ thế giới, GDP của toàn thế giới trong năm 2010 dự báo sẽ tăng khoảng 2,2%, trong đó Mỹ tăng khoảng 2%. Nhờ triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế, sức mua của các thị trường như Mỹ, châu Âu và Nhật Bản sẽ được cải thiện góp phần đẩy sức cầu tăng theo. Năm 2009, thị trường chủ lực của Việt Nam là Mỹ giảm gần 5% nhưng số lượng vẫn tăng hơn 15% đã giúp các DN duy trì vững chắc được ngôi đầu bảng khi hơn 50% tổng giá trị hàng XK vào thị trường này. Việc sụt giảm ở thị trường Mỹ xảy ra với tất cả các nước XK hàng dệt may, nhưng điều đặc biệt, Việt Nam có mức giảm thấp nhất. Nhiều thị trường truyền thống và chiếm tỷ trọng cao như châu Âu, Nhật Bản, kim ngạch đều tăng.
...Nhưng không chủ quan
Theo nhận xét của các chuyên gia kinh tế, thực tế tuy ngành dệt may có tốc độ tăng trưởng khả quan nhưng thực chất, nhìn xa hơn vẫn chưa phát triển một cách bền vững và còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Điều dễ nhận thấy nhất là nguồn nguyên liệu phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu và nguồn lao động ngày càng khan hiếm. “Ngày càng có nhiều cơ hội việc làm khác dễ thở mà lương cao hơn, trong khi lao động ngành may vất vả mà lương không tương xứng đã là nguyên nhân chính nhiều công nhân nữ bỏ việc”, một DN gia công ngành hàng may lý giải. Thêm vào đó là giá cả của nguyên phụ liệu đang bắt đầu tăng, gây áp lực lên giá thành sản phẩm; áp lực tăng thu nhập của người lao động; thủ tục XK chưa có dấu hiệu cải thiện...
Đón đầu những khó khăn này, Bộ Công Thương đang triển khai đề án xây dựng phòng thí nghiệm hiện đại đủ tiêu chuẩn thay cho các thiết bị nghiên cứu thử nghiệm chất lượng hàng dệt may đã cũ. Đề án cũng đưa ra một số giải pháp giúp DN tận dụng cơ hội thu hút đơn hàng; xây dựng liên kết chiến lược với những nhà bán lẻ, nhập khẩu lớn trên thế giới; khuyến khích DN xây dựng các mô hình sản xuất chất lượng cao để có điều kiện tăng thu nhập cho người lao động...
“Năm 2010, Vitas sẽ đầu tư hơn 1.100 tỷ đồng nhằm tạo đột phá về năng suất, công nghệ trong sản xuất. Ngành cũng sẽ tập trung liên kết những DN nhập khẩu và XK, tổ chức lại việc cung ứng nguyên phụ liệu trong nước, nỗ lực thu hút các nhà đầu tư vào ngành để tăng tỷ lệ nội địa hóa...”, ông Lê Quốc Ân, Chủ tịch Vitas cho biết.
THIỆN KHIÊM