Đình Dĩ An: Nét xưa giữa lòng phố thị

 Đình Dĩ An (hay đình thần Dĩ An) là nơi thờ Thành hoàng bổn cảnh của làng Dĩ An trước đây (nay là phường Dĩ An). Với những giá trị về mặt văn hóa, lịch sử mà ngôi đình còn lưu giữ, đình Dĩ An đã được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh vào năm 2011…

Đình Dĩ An tọa lạc tại khu phố Nhị Đồng 1, phường Dĩ An, TX.Dĩ An. Nếu có dịp đến thăm đình thần Dĩ An, chúng ta sẽ được tận mắt nhìn thấy những nét đẹp xưa của đình làng Việt Nam nói chung, đình làng Nam bộ nói riêng.  

Đình Dĩ An đón nhận bằng xếp hạng công nhận di tích cấp tỉnh

Đầu tiên là cổng đình. Cổng được xây theo kiểu cổng tam quan (một cửa chính và hai cửa phụ), mái bậc thang, mặt trong và mặt ngoài cổng được trang trí bởi nhiều đề tài hoa văn phong phú cùng những câu đối chữ Hán ở cột tạo cho chúng ta một cảm giác bình yên. Bước qua khỏi cổng tam quan là một khuôn viên rộng lớn, với những cây cổ thụ quý hiếm có tuổi thọ trên 100 năm tuổi, như: Sao, giá tỵ, gõ mật, cám, dầu… Trong khuôn viên đình còn có: Miếu bà Ngũ Hành, đền Ngọc Hoàng, Sơn Quân, đền Mẫu, hữu Bạch Hổ, thần Nông và bia mộ liệt sĩ… dưới những tán lá xanh tươi như tạo thêm vẻ yên tĩnh và linh thiêng cho ngôi đình. Phần thờ tự chính (đình thần) là một dãy nhà được thiết kế theo kiểu hình chữ nhật, gồm: Võ ca, chánh điện, nhà khách và nhà túc.

Theo lời kể của các vị cao niên, đình Dĩ An được xây dựng vào khoảng thập niên 80 thế kỷ 19. Lúc mới xây dựng, đình có tên gọi là Cổ Miếu. Theo các tài liệu ghi lại, vùng đất Dĩ An ngày nay, xưa kia vốn là những cánh rừng nguyên sinh rậm rạp, dân cư thưa thớt. Trong quá trình khai phá thiên nhiên, người dân nơi đây đã dựng lên một cái chòi lợp bằng lá cây để làm nơi thờ tự và cầu mong thần linh phù hộ cho người dân trong làng được bình an, mạnh khỏe. Chòi lá này chính là miếu thờ (hay Cổ Miếu) Thành hoàng bổn cảnh của người dân Dĩ An thời bấy giờ.

Trải qua thời gian, đình đã được trùng tu, sửa chữa nhiều lần. Khoảng năm 1838, khi người dân đã đến đây sinh sống đông hơn, để có nơi tổ chức các sinh hoạt văn hóa liên quan đến đời sống tinh thần, người dân trong làng cùng nhau góp công, góp của xây dựng lại ngôi miếu. Miếu được thay tên gọi thành đình từ đó. Vào năm 1852, vua Tự Đức ban sắc phong cho vị thành hoàng thờ tự nơi đây là thần “Bảo An Chánh Trực Hựu Thiện Đôn Ngưng” để ghi nhớ công lao giúp nước, cứu dân của vị thần này. Cũng từ đó, ngôi đình này được gọi là Đình thần Dĩ An.

Đến năm 1910, một số cao niên trong làng đã vận động nhân dân xây đựng lại ngôi đình tại địa điểm hiện nay, với một số hạng mục, gồm võ quy và nhiều công trình phụ khác như nhà túc, nhà kho. Tất cả các công trình đều được làm toàn bằng gỗ quý, mái lợp ngói âm dương. Vào năm 1932, đình được nới rộng thêm về phía trước, với hai hạng mục là võ quy và nhà tứ trụ. Phần xây mới này dùng thay thế nơi thờ cũ, còn phần diện tích cũ được sử dụng làm nhà khách.

Theo Ban Quản lý Di tích và Danh thắng tỉnh, ngoài là nơi sinh hoạt văn hóa của người dân trong làng, trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đình còn là nơi hoạt động cách mạng của bộ đội Đào Sơn Tây. Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đình còn là nơi dừng chân và trú quân của lực lượng vũ trang tỉnh Thủ Dầu Một. Trong khuôn viên đình hiện vẫn còn lưu dấu một số hầm hoạt động bí mật của lực lượng vũ trang và bộ đội Đào Sơn Tây.

Hàng năm, đình thần Dĩ An đều tổ chức các hình thức lễ hội được duy trì từ thời khẩn hoang mở đất lập làng đến nay. Vào ngày 16-6 âm lịch, tại đình diễn ra lễ cúng tiên sư, tổ nghiệp cầu huệ, cầu lợi. Ngày 15 và 16-11 âm lịch, tổ chức lễ cầu an, cầu cho quốc thái dân an. Lễ cúng đình vừa có ý nghĩa gìn giữ và phát huy văn hóa địa phương, vừa là dịp để bà con tỏ lòng biết ơn đối với tiên sư, tổ nghề và cầu cho mọi người, mọi nhà được bình an, thịnh vượng. Vì thế, vào những dịp này, không chỉ có bà con trong vùng, mà các vùng lân cận cũng về dự lễ rất đông.

Trong cuộc sống hiện đại hối hả ngày nay, đình Dĩ An như là một nét xưa còn lưu giữ giữa lòng phố thị. Với những giá trị lịch sử và sinh hoạt văn hóa mang tính cộng đồng còn lưu giữ, đình Dĩ An là một trong những địa chỉ để người dân gần xa tìm về với những nét văn hóa truyền thống và thể hiện lòng biết ơn đối với các bậc tiền nhân.

• CẨM LÝ

• Phường Phú Hòa, TP.Thủ Dầu Một: Ra mắt công viên chuyên đề hoa bằng lăng (24/05)
• Thủ tướng chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Trung Hòa, Hà Nội (24/05)
• Cảnh giác với hành vi lừa đảo bảo hiểm trên không gian mạng (24/05)
• TP.Bến Cát: Nhiều địa phương tổ chức chợ “0 đồng” (24/05)
• Phường Chánh Phú Hòa, TP.Bến Cát: Hơn 1 tỷ đồng thực hiện công tác dân vận (24/05)
• Việt Nam mong muốn hợp tác quản lý và sử dụng hiệu quả, bền vững nguồn nước sông Mekong (23/05)
• Khảo sát hoạt động của các lớp học tình thương, nhóm dạy văn hóa tự phát (22/05)
• Đón hài cốt các liệt sỹ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào (22/05)