Đó là những kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn, được nhiều cán bộ công đoàn đúc kết là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất giải tỏa “nút thắt” trong mối quan hệ lao động ở doanh nghiệp (DN) để ngăn ngừa, hạn chế thấp nhất việc nảy sinh tranh chấp lao động tập thể, dẫn tới đình công, góp phần ổn định sản xuất và giữ gìn an ninh trật tự trong DN.
Lắng nghe, chia sẻ
Nói về việc giải quyết các tranh chấp lao động, bà Mai Thị Hồng, Chủ tịch Công đoàn cơ sở (CĐCS) Công ty TNHH Triumph International Việt Nam (Khu công nghiệp Sóng Thần I, TP.Dĩ An), chia sẻ kinh nghiệm từ vụ người lao động (NLĐ) công ty ngưng việc đình công 5 ngày vào giữa tháng 3-2022 để yêu cầu DN tăng lương. Trước đó, do NLĐ biết được một số công ty lớn xung quanh đã điều chỉnh tăng lương cho NLĐ. Về việc này, CĐCS đã nắm bắt thông tin kịp thời và chủ động thương lượng với Ban Giám đốc công ty. Tuy nhiên, do DN gặp nhiều khó khăn vì ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19 nên chỉ tăng 3% lương căn bản thay vì 5%.
“Những năm qua, CĐCS luôn chủ động thương lượng với chủ DN để đưa nhiều quy định chính sách có lợi hơn cho NLĐ vào thỏa ước lao động tập thể, tiền thưởng cuối năm, tiền chuyên cần... Đồng thời, những tâm tư, nguyện vọng của NLĐ đều được cán bộ công đoàn kiến nghị, đề xuất với Ban Giám đốc để tìm hướng giải quyết ổn thỏa. Để xảy ra cuộc đình công vừa qua là rất đáng tiếc, ngoài ý muốn. Do đó, bài học kinh nghiệm rút ra là nếu giữa chủ DN và NLĐ không sớm tìm được tiếng nói chung để giải tỏa “nút thắt” trong mối quan hệ lao động thì sẽ xảy ra tranh chấp lao động tập thể”, bà Hồng chia sẻ.
Cán bộ công đoàn thường xuyên gần gũi tìm hiểu, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của NLĐ, kịp thời đề xuất với DN để chia sẻ, giải quyết sẽ góp phần giảm thiểu các tranh chấp lao động tập thể
Cùng có chung quan điểm này, ông Nguyễn Minh Tiến, Chủ tịch CĐCS Công ty TNHH Giày Thông Dụng, cho biết để kịp thời giải tỏa “nút thắt” phát sinh trong quan hệ lao động, CĐCS đã xây dựng nhiều “kênh thông tin 2 chiều” giữa NLĐ với chủ DN, thông qua tổ chức hội nghị NLĐ, đối thoại theo định kỳ tại nơi làm việc và đối thoại khi có nội dung đột xuất. Qua những kênh đối thoại này, NLĐ có điều kiện bày tỏ những tâm tư, nguyện vọng liên quan đến đời sống và công việc như với chủ DN về chế độ lương, thưởng, tăng ca, công tác an toàn vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe... Đồng thời, DN chia sẻ những thông tin liên quan đến tình hình sản xuất, những khó khăn vướng mắc đang gặp phải để NLĐ biết và chia sẻ…
Chủ động đối thoại tại nơi làm việc
Theo báo cáo của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh, tính từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 18 vụ tranh chấp lao động tập thể, ngừng việc tại 18 DN (tăng 4 vụ so với cùng kỳ năm 2021); trong đó 17 vụ xảy ra ở các DN có vốn đầu tư nước ngoài với tổng số lao động tham gia là 10.629 người.
Ông Nguyễn Đình Khánh, Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ tỉnh, cho biết nếu như cùng kỳ năm 2021, các vụ tranh chấp lao động tập thể, ngừng việc nguyên nhân chủ yếu là do người sử dụng lao động (NSDLĐ) chậm thanh toán tiền lương, chậm thông báo việc chi trả tiền lương, tiền thưởng tết, thì trong những tháng đầu năm 2022, nguyên nhân lớn nhất là do NSDLĐ không nâng lương hoặc nâng lương chưa đúng theo mức đã thỏa thuận (13/18 vụ). Bên cạnh yêu cầu nâng lương, NLĐ còn đề nghị NSDLĐ xem xét tăng mức hỗ trợ chuyên cần, xăng xe, cải thiện bữa ăn ca... Và, hầu hết các vụ tranh chấp lao động tập thể, ngừng việc xảy ra đều tự phát, không tuân thủ trình tự pháp luật; thời gian diễn ra tranh chấp ngắn nhất là nửa ngày và dài nhất khoảng 6 ngày. Nhiều nội dung mà NLĐ kiến nghị, đề xuất chỉ được NSDLĐ đáp ứng một phần, thậm chí có DN từ chối giải quyết với lý do đang gặp khó khăn.
Theo ông Khánh, để phòng ngừa, giảm thiểu những mâu thuẫn làm nảy sinh tranh chấp lao động tập thể, đình công, trong thời gian tới tổ chức Công đoàn tỉnh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chăm lo đời sống cho đoàn viên công đoàn và NLĐ; tăng cường phối hợp với các đơn vị phúc lợi tổ chức bán hàng giảm giá cho đoàn viên công đoàn; tổ chức mở các lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức, thương lượng và đối thoại tập thể cho các cán bộ công đoàn, đặc biệt cán bộ CĐCS để nâng kỹ năng đáp ứng yêu cầu công việc. Đồng thời, LĐLĐ tỉnh tiếp tục chủ động phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật của DN; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra đối với DN có dấu hiệu vi phạm pháp luật, Luật Lao động, Luật Công đoàn, bảo hiểm xã hội và việc thực hiện chế độ, chính sách khác của DN đối với NLĐ để kịp thời xử lý.
Đặc biệt, để phòng ngừa, giải quyết hiệu quả những mâu thuẫn dù là nhỏ nhất, DN cần thúc đẩy và thực hiện có hiệu quả cơ chế đối thoại tại nơi làm việc, duy trì việc đối thoại thường xuyên nhằm cung cấp thông tin, chia sẻ những khó khăn cũng như những thành quả của DN trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Có như vậy mới kịp thời giải tỏa “nút thắt” trong quan hệ lao động ngay từ khi mới xuất hiện, ngăn ngừa nguy cơ xảy ra tranh chấp, ngừng việc tập thể trên cơ sở bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, NLĐ; đồng thời NLĐ cũng cần chia sẻ khó khăn cùng DN, hướng tới xây dựng mối quan hệ lao động ổn định, hài hòa, phát triển bền vững ở DN.
ĐỖ TRỌNG