Đóng góp ý kiến Luật Đất đai qua 'lăng kính' của Kiểm toán Nhà nước

Hội thảo “Góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi),” ngày 10/3.

Thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước đã tổ chức triển khai lấy ý kiến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Cụ thể, Kiểm toán Nhà nước tổ chức Hội thảo “Góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi),” ngày 10/3 với hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến kết nối với 12 điểm cầu của các Kiểm toán Nhà nước khu vực.

Quản lý và sử dụng đất nhiều hạn chế

Tại hội thảo, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đặng Thế Vinh cho rằng chính sách pháp luật về đất đai hiện đã có nhiều đổi mới, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tiễn, từng bước tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý và sử dụng đất đai hợp lý và tiết kiệm. Nguồn lực đất đai cũng được khai thác, sử dụng hiệu quả hơn cho phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên qua công tác kiểm toán, ông Đặng Thế Vinh chỉ ra việc quản lý và sử dụng đất thời gian qua còn nhiều hạn chế. Một số nội dung của Nghị quyết 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI chưa được thể chế hóa và thể chế hóa chậm, chưa đầy đủ. Luật Đất đai và một số văn bản pháp luật có liên quan còn chồng chéo, chưa thống nhất, đồng bộ. Trong một số trường hợp, chính sách, pháp luật về đất đai chưa theo kịp sự thay đổi nhanh chóng của thực tiễn.

Cụ thể là hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch có sử dụng đất chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất tổng thể, chất lượng quy hoạch chưa cao, thiếu tầm nhìn, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững. Việc giao đất, cho thuê đất một số nơi còn nhiều bất cập, sai phạm; việc giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số và một số nơi còn chậm, hiệu quả chưa cao, chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Hiên việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất tại một số địa phương thực hiện chưa đúng Nghị quyết và các quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống kinh tế của người có đất bị thu hồi.

Bên cạnh đó, thực tế cho thấy chưa có cơ chế hữu hiệu, chưa kiên quyết xử lý các dự án chậm tiến độ hoặc không đưa đất vào sử dụng.

Đáng lo ngại hơn khi thị trường bất động sản vẫn chưa ổn định, minh bạch, bền vững, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các chính sách tài chính liên quan đến lĩnh vực đất đai cũng chưa thực sự khuyến khích sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, bền vững, vì vậy vẫn còn tình trạng lãng phí và vi phạm pháp luật về đất đai xảy ra.

“Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trên chủ yếu là do chưa có sự thống nhất cao về nhận thức đối với một số vấn đề liên quan đến quản lý, sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là về tầm quan trọng và ý nghĩa của sở hữu toàn dân về đất đai cho Nhà nước là đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhận thức về chính sách, pháp luật về đất đai có nơi chưa đúng, chưa đầy đủ đồng thời ý thức chấp hành pháp luật về đất đai của một bộ phận cán bộ, người dân còn hạn chế, do đất đai có tính chất lịch sử, nguồn gốc phức tạp và nhạy cảm,” Phó Tổng Kiểm toán nhà nước nhấn mạnh.

Từ những hạn chế, tồn tại trên, nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đặt ra trong Nghị quyết 18-NQ/TW, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Đất đai 2013, Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các Bộ, liên ngành xây dựng Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và hiện đang xin ý kiến nhân dân.

Chỉ ra những hạn chế trong dự thảo Luật

Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe các tham luận của Vụ Tổng hợp, Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành và các khu vực đã tập trung trao đổi những kết quả kiểm toán chủ yếu trong hoàn thiện cơ chế, chính sách về đất đai thông qua hoạt động kiểm toán. Trong đó nổi lên các nội dung liên quan đến quy định về tài chính, giá đất tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) dưới góc nhìn của Kiểm toán Nhà nước. Các phương pháp định giá đất, đấu giá quyền sử dụng đất và bồi thường, tái định cư qua kiểm toán chỉ ra còn những hạn chế bất cập.

Cụ thể, các tham luận đã chỉ ra các bất cập về cơ chế, chính sách trong giao đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chính sách miễn giảm tiền thuê đất trong ưu đãi đầu tư; về phương pháp xác định giá đất, vướng mắc trong thực hiện chính sách thuê đất và những hạn chế,  bất cập trong thực hiện dự án theo hình thức bồi thường.

Việc định giá đất theo 5 phương pháp do Chính phủ quy định còn nhiều bất cập, việc xác định đơn giá đất tại các địa phương chưa bao quát hết các vấn đề của thực tiễn và khó thực hiện. Dẫn đến, giá đất được xác định chưa phù hợp với thị trường nên chưa ngăn chặn được việc thao túng giá đất để trục lợi, tiêu cực, tham nhũng như trong thời gian qua.

Góp ý cho dự thảo , đại diện Kiểm toán Nhà nước cho rằng quy định về kiểm toán về đất đai trong dự thảo Luật lần này chưa thống nhất quy định về chức năng, nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước trong Hiến pháp 2013 và Luật Kiểm toán nhà nước...

Tại Hội thảo, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội Vũ Tuấn Anh-đại diện cơ quan thẩm định Luật và Phó Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Văn Bình-đại diện cơ quan soạn thảo Luật, đã đánh giá cao những ý kiến tham luận của Kiểm toán Nhà nước và cho rằng các nội dung này sẽ góp phần giúp đỡ các cơ quan thẩm định và soạn thảo Luật có đánh giá sâu sắc, toàn diện và mang thực tiễn cao trong quá trình hoàn thiện dự thảo  Luật.

Đại diện của cơ quan soạn thảo và thẩm định Luật cũng đã trao đổi, làm rõ hơn một số những nội dung sửa đổi trong dự thảo  Luật, như Đấu giá quyền sử dụng đất; Thu dịch vụ công từ đất; Xây dựng bảng giá đất; Nộp tiền thuê đất đối với đơn vị sự nghiệp công…

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đặng Thế Vinh cho biết, các ý kiến tại Hội thảo sẽ được tổng hợp vào báo cáo kết quả lấy ý kiến của Kiểm toán Nhà nước về dự thảo  Luật Đất đai (sửa đổi) gửi Chính phủ và Ủy ban Kinh tế của Quốc hội./.

Theo TTXVN