Thời gian gần đây, Bảo hiểm xã hội (BHXH) các cấp trong tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, đối thoại về chính sách bảo hiểm đến với các doanh nghiệp (DN), địa phương. Việc làm này rất thiết thực khi giúp người lao động (NLĐ) hiểu sâu hơn về lợi ích của BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)..., cùng với đó là khuyến khích người dân tham gia bảo hiểm tự nguyện nhằm thực hiện tốt an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.
Đại diện các doanh nghiệp đặt câu hỏi trực tiếp với cơ quan BHXH tỉnh tại Hội nghị đối thoại, tư vấn, hỗ trợ chính sách BHXH, BHYT, BHTN với NLĐ và người sử dụng lao động do BHXH tỉnh tổ chức
Thiệt thòi khi rút BHXH một lần
Mới đây, đại diện của hàng trăm DN, đơn vị đã được đối thoại trực tiếp với BHXH tỉnh, cùng đại diện các sở, ngành trong tỉnh. Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận nhiều nội dung xoay quanh vấn đề về thủ tục giải quyết chế độ ốm đau, tai nạn, nghỉ thai sản, hưu trí được hưởng chế độ bảo hiểm; vấn đề NLĐ tiếp tục tham gia bảo hiểm trong thời gian nghỉ việc, thủ tục hưởng BHXH một lần...
Ông Nguyễn Phi Hiền, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, cho rằng: “Việc đối thoại trực tiếp với NLĐ không chỉ giải quyết những kiến nghị, vướng mắc về các chính sách bảo hiểm mà còn ghi nhận những đóng góp, ý kiến hay trong việc giải quyết thủ tục bảo hiểm, giúp BHXH tỉnh thực hiện nhiệm vụ tốt hơn trong thời gian tới, mang lại quyền lợi chính đáng cho NLĐ”.
Qua đối thoại, đại diện nhiều DN quan tâm đến dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), nhất là chế độ hưu trí và nhận BHXH một lần. Chị Nguyễn Thị Dung, đại diện NLĐ Công ty Dashon Furniture CO.,LTD (TP.Tân Uyên), đặt câu hỏi: ““Năm nay tôi 35 tuổi và đã tham gia BHXH được 15 năm. Nếu tôi nhận BHXH một lần và sau đó lại tiếp tục tham gia BHXH từ đầu, đến khi về hưu thì số năm tham gia BHXH của tôi khoảng 23 năm. Như vậy, lương hưu của tôi sau này có bị ảnh hưởng gì không? Lương hưu thấp hay cao?”.
Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Phi Hiền cho biết theo quy định, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được xác định như sau: Mức lương hưu hàng tháng bằng tỷ lệ (%) hưởng lương hưu hàng tháng nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Trong đó, tỷ lệ (%) hưởng lương hưu hàng tháng được xác định là đóng BHXH đủ 20 năm (đối với nam) và 15 năm (đối với nữ) thì tỷ lệ là 45%; sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tỷ lệ này cộng thêm 2%. Tỷ lệ (%) hưởng lương hưu hàng tháng tối đa là 75%.
Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH được tính trung bình các mức thu nhập tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian đóng. Thu nhập tháng đã đóng BHXH để làm căn cứ tính mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH của NLĐ được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ theo quy định của Chính phủ. Ngoài ra, người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu thì ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần. Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH... Như vậy, số năm đóng BHXH càng nhiều và mức lương tính làm căn cứ đóng BHXH càng cao thì lương hưu của NLĐ nhận được sẽ càng cao. Nếu NLĐ nhận BHXH một lần, sau đó lại tiếp tục tham gia BHXH thì số năm tham gia BHXH sẽ bị ảnh hưởng (giảm), do vậy mức lương hưu sẽ không cao.
Bên cạnh đó, nếu nhận BHXH một lần, NLĐ còn gặp nhiều thiệt thòi khác như không được cấp thẻ BHYT miễn phí để hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già, độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe nhất của mỗi người. Thân nhân của NLĐ không được hưởng chế độ tử tuất khi không may NLĐ qua đời...
Tăng quyền lợi khi bảo lưu BHXH
Tại các hội nghị đối thoại, đại diện của nhiều DN quan tâm đến dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trên nhiều khía cạnh, trong đó có việc tăng quyền lợi khi bảo lưu BHXH. Anh Nguyễn Văn Sâm, đại diện Công ty TNHH Eista (TX.Bến Cát), đặt câu hỏi: “Nếu không may NLĐ bị mất việc trong thời gian ngắn và bảo lưu BHXH thì theo dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), họ được hưởng những quyền lợi gì”.
Trả lời vấn đền này, đại diện BHXH tỉnh cho biết dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn khuyến khích NLĐ bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần, như: Giảm điều kiện hưởng lương hưu (giảm từ 20 năm xuống 15 năm); hưởng trợ cấp hàng tháng trong trường hợp có thời gian đóng BHXH mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; hưởng BHYT do ngân sách Nhà nước bảo đảm trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng. Ngoài ra, NLĐ trong thời gian bị mất việc chưa có việc làm còn được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng nhằm giải quyết khó khăn tài chính trước mắt...
Việc đối thoại trực tiếp còn truyền đạt đến đại diện các DN, NLĐ các quy định trong Luật BHXH mà NLĐ chưa hiểu, hay cố tình làm sai để rồi nhận thiệt thòi về mình. Điển hình có lao động làm đơn xin nghỉ việc để nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, trong một năm chờ nhận BHXH một lần họ vẫn muốn đi làm thì có ảnh hưởng gì không? Theo ông Bùi Công Hoan, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật công đoàn, Liên đoàn Lao động tỉnh: “Đây là tình trạng đang diễn ra ở nhiều đơn vị, DN trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, người sử dụng lao động và NLĐ nên cân nhắc. Bởi nhận BHXH một lần chắc chắn thiệt thòi nhiều so với duy trì tham gia BHXH để nhận chế độ hưu trí. Nghiêm trọng hơn, nếu tính chất công việc là thường xuyên liên tục mà người sử dụng lao động và NLĐ lại thỏa thuận hợp đồng lao động thời vụ thì vi phạm Luật Lao động và có thể bị xử phạt ở mức cao nhất là 20 triệu đồng”.
Bên cạnh đó, việc cầm cố, mua bán sổ bảo hiểm trái với quy định đã được đưa ra đối thoại, mổ xẻ tại các hội nghị... nhằm giúp NLĐ hiểu sâu hơn để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Trong 9 tháng năm 2023, BHXH tỉnh đã giải quyết hơn 981.764 hồ sơ hưởng BHXH, BHTN các loại. Tổng số tiền chi trả khoảng 8.022 tỷ đồng, tăng 15,43% so với cùng kỳ năm 2022. |
QUANG TÁM