Nằm trong lộ trình hiện đại hóa ngành hải quan, nhằm bảo đảm bắt kịp với trình độ hải quan của các nước trong khu vực, Hải quan Bình Dương (HQBD) được Tổng cục Hải quan trang bị một máy soi container di động. Trên nền công nghệ tia X, điều khiển bằng hệ thống máy tính toàn bộ chu trình vận hành, máy soi container có công suất 1 giờ/25 container (soi dạng di động) và 1 giờ/110 container (soi dạng cổng), sẽ giúp rút ngắn chu trình kiểm tra, thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp (DN), đồng thời hạn chế tối đa các hành vi gian lận trong hoạt động xuất nhập khẩu...
Hiện đại hóa hải quan
Trao đổi với PV. Báo Bình Dương, ông Dương Hồng Hạnh, Phó Cục trưởng Cục HQBD, cho biết máy soi container được trang bị tại HQBD do Tổng cục Hải quan đầu tư, cung cấp theo kế hoạch cải cách hiện đại hóa của ngành và kế hoạch cải cách hiện đại hóa Cục HQBD theo Quyết định số 2607/QĐ-TCHQ ngày 8-12-2011. Ngoài ra, triển khai máy soi container nhằm bảo đảm hài hòa, tương đồng với trình độ hải quan hiện đại của các nước trong khu vực, đáp ứng yêu cầu triển khai hệ thống thông quan điện tử tự động VNACCS/ VIS do Nhật tài trợ (dự kiến triển khai vào năm 2014). Cục HQBD không là chủ đầu tư dự án, mà chỉ là đơn vị triển khai sử dụng máy soi theo kế hoạch đầu tư chung của Tổng cục Hải quan. Máy soi được sử dụng tại Cục HQBD là máy soi container di động (đặt trên xe vận tải), model HCVM 3528L, năm SX 2012. Hệ thống soi thực hiện được 2 chức năng soi chiếu hàng hóa di động và soi dạng cổng. Công suất soi chiếu ở chế độ di động là 25 container/ giờ và soi ở chế độ dạng cổng là 110 container/giờ. “...Thiết kế và kỹ thuật soi chiếu được thực hiện trên nền công nghệ tia X; toàn bộ hệ thống máy tính, điều khiển, công chức tiếp nhận hồ sơ, vận hành hệ thống, phân tích hình ảnh làm việc trong phòng điều khiển được bảo vệ chống tia X đặt trên xe soi chiếu di động...”, ông Hạnh cho hay.
Máy soi container đã được đưa về Cục HQBD
Rút ngắn thời gian, hạn chế gian lận
Bên cạnh mục đích hiện đại hóa thủ tục hải quan, việc triển khai dự án máy soi container còn giúp cho DN thực hiện thông quan hàng hóa nhanh hơn, đồng thời giảm tải áp lực công việc cho ngành hải quan rất nhiều. Theo Phó Cục trưởng Cục HQBD Dương Hồng Hạnh, với công suất thiết kế của hệ thống máy soi là 1 giờ/25 container - soi dạng di động, 1 giờ/110 container - soi dạng cổng, việc kiểm tra qua máy soi thời gian nhanh hơn nhiều so với kiểm tra thủ công. Do đó DN sẽ tiết kiệm thời gian hơn và hàng hóa thông quan nhanh hơn so với kiểm tra thủ công. Mặt khác, kiểm tra bằng máy soi container, DN sẽ tiết kiệm chi phí như nhân công bốc xếp, dỡ hàng hóa, lưu container vì kiểm tra qua máy soi không cần bốc dỡ hàng hóa; bảo đảm an toàn cho hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đặc biệt đối với hàng hóa dễ vỡ, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, hàng hóa hạn chế chuyển dịch do không phải dỡ hàng hóa xuống...
Ngoài ra, khi triển khai máy soi container, ngành hải quan sẽ ngăn chặn tốt hơn những hiện tượng gian lận thương mại trong hoạt động xuất nhập khẩu cũng như các hành vi gian lận khác. Qua phân tích hình ảnh soi chiếu, nhân viên hải quan sẽ phát hiện nhanh và kịp thời hàng hóa khai báo sai, hạn chế và ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận thương mại, buôn lậu trộn hàng hóa trong các lô hàng xuất khẩu. “...Nếu thực hiện kiểm tra bằng thủ công, cơ quan hải quan chủ yếu kiểm tra xác suất với tỷ lệ trung bình là 10% lô hàng. Do vậy, đối với các mặt hàng không rơi vào tỷ lệ kiểm tra của kiểm hóa viên thì không xác định được hàng hóa có nhập, xuất đúng khai báo hay không. Trong khi đó, khi thực hiện bằng phương pháp kiểm tra bằng máy soi container với công nghệ tia X, hệ thống sẽ soi chiếu toàn bộ 100% lô hàng với tốc độ rất nhanh. Đây chính là tính ưu việt, tăng khả năng phòng chống gian lận thương mại, buôn lậu và hàng không khai báo hải quan mà các chủ hàng cố tình cất giấu, trà trộn trong lô hàng xuất nhập khẩu...”, ông Hạnh nói.
Cũng theo ông Hạnh, hiện máy soi container đã được vận chuyển về và bảo quản tại điểm kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu tập trung, quốc lộ 13, phường Bình Hòa, TX.Thuận An. Công tác chuẩn bị để đưa vào vận hành hoạt động máy soi như nhà làm việc của cán bộ hải quan, bố trí vị trí tập hợp container để soi chiếu, xây dựng quy trình hướng dẫn cụ thể việc soi chiếu thực tế hàng hóa… đã được Cục HQBD hoàn thiện. Cục HQBD cũng đã phối hợp với Tổng cục Hải quan, các chuyên gia đến từ Pháp tổ chức đào tạo, hướng dẫn sử dụng máy soi container cho các cán bộ công chức Cục HQBD. Dự kiến trong tháng 11, sau khi nhận các quyết định bàn giao chính thức từ Tổng cục Hải quan, Cục HQBD sẽ đưa dự án này đi vào vận hành.
Theo Cục HQBD, chu trình vận hành của máy soi container khi thực hiện kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu sẽ theo các bước sau:
1. Hải quan thiết lập và cập nhật các tiêu chí quản lý rủi ro vào hệ thống để hệ thống lựa chọn các lô hàng kiểm tra bằng máy soi container.
2. Doanh nghiệp đưa xe container/ xe tải vào vị trí soi chiếu theo hướng dẫn của cán bộ hải quan.
3. Người lái xe ra khỏi khu vực soi chiếu được thiết lập bằng hàng rào hồng ngoại (22x38m) để bảo đảm an toàn khi soi chiếu ở chế độ dạng di động.
4. Quá trình soi chiếu được vận hành bằng cán bộ vận hành hệ thống máy soi; hình ảnh soi chiếu sẽ chuyển đến cán bộ phụ trách phân tích hình ảnh hàng hóa trên hệ thống để quyết định thông quan hàng hóa hoặc chuyển qua kiểm tra thủ công khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ.
5. Kết thúc soi chiếu, lái xe của doanh nghiệp đưa xe ra ngoài.
6. Nếu thực hiện chế độ soi chiếu dạng cổng thì lái xe chạy xe container/xe tải qua cổng soi chiếu.
THÀNH SƠN