Trong những căn cứ cách mạng trên địa bàn tỉnh, căn cứ Hố Lang có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là nơi trú đóng, hoạt động của lực lượng cách mạng địa phương trong suốt những năm tháng kháng chiến và có nhiều đóng góp vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc...
Cổng chính Khu căn cứ cách mạng và du lịch sinh thái Hố Lang mới được xây dựng
Biểu tượng bất khuất
Cách trung tâm TP.Dĩ An khoảng 4km, khu di tích căn cứ cách mạng và du lịch sinh thái Hố Lang nằm trên địa bàn khu phố Tân Phước, phường Tân Bình. Sau khi được một cán bộ phường Tân Bình dẫn đi tham quan một vòng các di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn phường, chúng tôi đến với khu di tích căn cứ cách mạng và du lịch sinh thái Hố Lang vào một chiều muộn cuối tháng 9. Những áng mây vần vũ chuyển mình chuẩn bị kéo mưa đến cũng là lúc chúng tôi đặt chân đến cổng chính khu di tích lịch sử này.
Nằm gần với các căn cứ quân sự, cơ quan đầu não của ngụy quyền, Hố Lang là một trong những vị trí chiến lược quân sự cực kỳ quan trọng. Từ đây có thể nhìn bao quát cả một vùng rộng lớn của huyện Dĩ An cũ và TP.Biên Hòa, nhất là có thể quan sát được mọi hoạt động của sân bay quân sự Biên Hòa (cách TP.Biên Hòa khoảng 5km). Hố Lang là một khu rừng do thiên nhiên tạo ra với địa hình gò đồi, bao bọc xung quanh là con suối, với những hố rãnh tự có như một giao thông hào. Vì thế, từ sớm Hố Lang đã trở thành nơi thiết lập căn cứ cho lực lượng cách mạng của ta hoạt động.
Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp vàchống Mỹ cứu nước, căn cứ Hố Lang là địa danh đãđi vào lòng người như một biểu tượng của lòng kiên trung cách mạng, tinh thần bất khuất của nhân dân địa phương. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, vùng đất Tân Bình (tức vùng Tân Hiệp - Bình Trị lúc bấy giờ) được chọn làm căn cứ lực lượng cách mạng. Trong đó Hố Lang là một khu căn cứ quan trọng, đóng góp nhiều cho phong trào đấu tranh của quân và dân Dĩ An.
Sau năm 1954, đây cũng là địa bàn có phong trào cách mạng phát triển mạnh. Khu rừng “Hố Lang’” trên địa bàn Tân Bình với lợi thế về địa hình đã tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng cách mạng của ta bám trụ ở đây để chiến đấu. Nơi đây đã diễn ra nhiều trận đánh giữa lực lượng của ta và địch. Dựa vào các ô ụ chiến đấu, tháng 2-1966, du kích xã Tân Hiệp đã chặn đánh một trung đội quân Mỹtiến vào căn cứ Hố Lang. Trong trận đánh này, lực lượng của ta đã tiêu diệt và làm bị thương nhiều lực lượng của địch. Sau đó 2 tháng, cũng tại địa điểm này, du kích xã tiếp tục lập nên chiến công mới, đánh tan cuộc càn quét của một đại đội lính Mỹ, diệt 10 tên và thu về một số súng đạn.
Với vị trí quan trọng, trong giai đoạn 1971-1975, căn cứ HốLang được Huyện ủy DĩAn (nay là Thành ủy Dĩ An) chọn làm nơi trú đóng hoạt động. Những đồng chí cán bộ chủ chốt của huyện như: Sáu Trạng, Chín Hòa... thường xuyên bám trụ ở đây để lãnh đạo, chỉ đạo phong trào cách mạng các xã quanh vùng. Đặc biệt, khoảng đầu năm 1971, đồng chí Vũ Mạnh Hồi đã dùng trái nổ đánh diệt tên Sáng ác ôn ở khu vực này. Sau đó, đội công tác của ta đã dùng mìn tự tạo đánh diệt tiểu đội địch càn quét vào căn cứ Hố Lang.
Góp phần giáo dục truyền thống cách mạng
Căn cứ Hố Lang là một bằng chứng về chiến tranh nhân dân. Nhờ vào lòng dân và sự kiên cường bám trụ, mưu trí sáng tạo, lực lượng cách mạng địa phương đã dũng cảm chiến đấu chống lại quân thù, lập nên những chiến công, góp phần tích cực vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Theo lời kể của các lão thành cách mạng từng gắn bó nơi đây, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Mỹ- ngụy đã mở nhiều cuộc càn quét nhằm xóa sổ căn cứ Hố Lang, nhưng nhờ sự che chở của rừng và sự đùm bọc của nhân dân địa phương nên căn cứ Hố Lang tiếp tục được giữ vững và góp phần tích cực vào thắng lợi của cuộc tổng tiến công mùa xuân 1975. Nằm rải rác quanh khu căn cứ Hố Lang, nhiều hộ dân ở đây đã trở thành chỗ dựa vững chắc của lực lượng cách mạng. Không chỉ làm liên lạc bằng cách báo tín hiệu cho lực lượng cách mạng mỗi khi có địch, người dân còn cung cấp lương thực, thuốc men cho cách mạng.
Với những giá trị về mặt lịch sử, năm 2004, UBND tỉnh đã có quyết định công nhận khu căn cứ Hố Lang là di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh. Trong thời gian qua, TP.Dĩ An và phường Tân Bình đã có những hoạt động nhằm giáo dục truyền thống cách mạng cho mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn tại khu di tích này.
Tháng 7-2015, UBND TP.Dĩ An (trước đây là TX.Dĩ An) đã khởi công xây dựng công trình Khu căn cứ cách mạng và du lịch sinh thái Hố Lang trên tổng diện tích 31,68ha. Khu căn cứ cách mạng và du lịch sinh thái Hố Lang được quan tâm đầu tư kinh phí xây dựng có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa; giữ gìn cảnh quan môi trường gắn với phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn. Sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng, nơi đây sẽ trở thành một “địa chỉ đỏ” về giáo dục truyền thống cách mạng, tinh thần yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc cho các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, đoàn viên, hội viên và quần chúng nhân dân địa phương.
CẨM LÝ