Italy có nữ thủ tướng đầu tiên

Với việc bà Giorgia Meloni được Tổng thống Sergio Mattarella bổ nhiệm làm thủ tướng và thành lập chính phủ mới, Italy có nữ thủ tướng đầu tiên, gia nhập các quốc gia có phụ nữ làm lãnh đạo. Đây cũng được xem là chính phủ hữu khuynh nhất của Italy kể từ sau Thế chiến II.

Chính phủ của Thủ tướng Giorgia Meloni đã chính thức tuyên thệ nhậm chức vào ngày 22-10, mở đầu cho một thời kỳ mới trong chính trường Italy - thời kỳ chính trị cực hữu nắm quyền đang gây ra nhiều âu lo cho giới quan sát chính trị trong nước cũng như ở châu Âu.

Tân thủ tướng Giorgia Meloni

Mặc dù đảng Brothers of Italy của bà dẫn đầu trong cuộc bầu cử ngày 25-9, nhưng chưa đủ tỉ lệ đa số nên phải liên minh với các đảng hữu khuynh khác để cầm quyền. Đảng Brothers of Italy chiếm 26% phiếu bầu, trong khi đảng Forza Italy của ông Silvio Berlusconi và đảng theo chủ trương chống người di cư League của ông Matteo Salvini mỗi đảng chỉ giành được hơn 8%. Đây là bước thăng tiến nhảy vọt của đảng Brothers of Italy, bởi trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2018, đảng này chỉ chiếm hơn 4%.

Sau khi tuyên thệ nhậm chức, bà Meloni đã nhận được tin nhắn chúc mừng từ các nhà lãnh đạo thế giới, bao gồm Tổng thống Mỹ Joe Biden, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy. Bên cạnh đó, bà Meloni và Phó Thủ tướng Salvini cũng được các đồng minh cực hữu ở châu Âu chúc mừng. “Đây là một ngày tuyệt vời cho quyền của người châu Âu” - Thủ tướng Hungary Victor Orbàn viết trên Twitter. Còn nhà lãnh đạo cực hữu của Pháp Marine Le Pen cho biết: “Những người yêu nước ở khắp mọi nơi ở châu Âu đang lên nắm quyền và cùng với họ là châu Âu của các quốc gia mà chúng tôi đang hy vọng”.

Với một liên minh 3 đảng, việc lựa chọn người để bố trí vào các vị trí then chốt trong nội các là vấn đề tối quan trọng. Sự phân chia các vị trí này là thỏa thuận giữa đảng Brothers of Italy của bà Meloni và hai đảng còn lại trong liên minh là Forza Italy và League. Trong đó, hai vị trí quan trọng nhất được chia đều cho Brothers of Italy và Forza Italia. Là một bức tường thành ủng hộ Ukraine, Thủ tướng Meloni đã chỉ định ông Guido Crosetto làm Bộ trưởng Quốc phòng. Đây là một trong những cố vấn thân cận nhất của bà, người đồng sáng lập Brothers of Italy. Đồng thời, bà cũng chọn ông Antonio Tajani làm Bộ trưởng Ngoại giao. Ông Tajani là một trong những trợ lý hàng đầu của ông Berlusconi trong đảng Forza Italy và là cựu Chủ tịch Nghị viện châu Âu. Nền tảng thân EU của ông có thể trấn an các đối tác châu Âu lo lắng về một chính phủ Meloni dao động trong các liên minh quốc tế của mình. Các vị trí còn lại được bố trí theo tỉ lệ lớn nhỏ của các đảng phái trong liên minh, trong đó Brothers of Italy là đảng lớn nhất, đương nhiên giành quyền ưu tiên nhiều nhất.

Mặc dù là đảng lớn nhất trong quốc hội, song đảng Brothers of Italy của bà Meloni cũng cần cần sự hỗ trợ của hai đồng minh của mình để chỉ huy đa số. Nhưng, bà Meloni cũng cho thấy sự cứng rắn trong vấn đề liên minh khi bà sẵn sàng từ chối những đòi hỏi mà bà xem là không thể đáp ứng.

Bởi thế, quan hệ liên minh giữa bà với ông Berlusconi ngay từ buổi đầu đã trở nên không êm ấm. “Lão tiền bối”  Berlusconi tự cho mình là nhà lãnh đạo hiếm hoi trên sân khấu thế giới, gần đây đã gọi bà Meloni là “kiêu ngạo” trong các bình luận bằng văn bản, sau khi bà Meloni từ chối trao chức Bộ trưởng Tư pháp cho một trong những cố vấn thân cận nhất của ông ở đảng Forza Italia.

Ngoài ra, giữa bà Meloni với hai ông Berlusconi và Salvini còn bất đồng quan điểm sâu sắc trong vấn đề Ukraine. Từ lâu, ai cũng biết rằng ông Berlusconi và ông Salvini là những người rất hâm mộ Tổng thống Nga Vladimir Putin. Trong khi hầu hết các quốc gia châu Âu đứng về phía ủng hộ Ukraine, lên án chiến dịch quân sự của Nga, ông Berlusconi thì ngược lại, cho rằng chính Ukraine đã gây ra cuộc chiến tại nước này. Trong một cuộc họp gần đây với các nghị sĩ của đảng Forza Italy, cựu thủ tướng đã bày tỏ sự đồng cảm với động cơ triển khai chiến dịch quân sự ở Ukraine của Tổng thống Putin.

Một đoạn băng ghi âm cuộc trò chuyện bị rò rỉ cho hãng thông tấn Italy LaPresse cũng ghi lại việc ông Berlusconi khoe rằng Tổng thống Putin đã gửi cho ông những chai vodka nhân dịp sinh nhật lần thứ 86 vào tháng trước và ông đã tặng cho nhà lãnh đạo Nga những chai rượu.

Đáp lại những bình luận của ông Berlusconi, trong đó có những nhận xét tiêu cực đối với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, bà Meloni nói rằng bất kỳ ai tham gia chính phủ của bà đều phải đồng lòng với phương Tây trong việc phản đối cuộc chiến của ông Putin. Nếu điều đó có nghĩa là chính phủ của bà không thể được thành lập, bà sẽ chấp nhận rủi ro đó. Rốt cuộc những bất đồng quan điểm đó đã tạm thời được gác lại để liên minh thành lập chính phủ và bà Meloni đã có thể nhậm chức thủ tướng.

Vấn đề lớn nhất hiện đang chờ đón nữ thủ tướng đầu tiên của Italy, đó là giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng bắt nguồn từ cuộc chiến Ukraine. Italy và phần còn lại của châu Âu đang phải vật lộn với chi phí năng lượng tăng cao và cuộc chiến của Nga ở Ukraine có thể làm giảm nguồn cung cấp khí đốt trong mùa đông này và tiếp tục tăng hóa đơn điện cho hộ gia đình và doanh nghiệp. Bảo vệ các hộ gia đình khỏi lạm phát gia tăng và giá năng lượng tăng cao là một trong những nhiệm vụ cấp bách nhất của thủ tướng.

Theo tờ La Repubblica, trong cuộc họp đầu tiên của chính phủ mới về ngân sách năm 2023 của Italy, bà Meloni đã nhận ra rằng bà không còn nhiều khả năng để điều động chi tiêu. Bà đã nói với các quan chức thân cận rằng có lẽ bà sẽ phải trực tiếp làm việc với hãng dầu khi Gazprom của Nga để tìm ra giải pháp tốt nhất cho vấn đề năng lượng.

Theo CAND

• Chiến thắng toàn diện của đảng Cộng hòa (18/11)