Việc chỉ số PCI năm 2011 của Bình Dương bị rớt xuống vị trí thứ 10, trong khi đó năm 2010 xếp ở vị trí thứ 5 và những năm trước liên tục xếp ở vị trí nhất, nhì đã ít nhiều “gợn” lên băn khoăn đối với cả người dân và lãnh đạo tỉnh. Qua báo cáo phân tích của Sở Công Thương về việc đánh giá các chỉ số PCI, cho thấy so với năm 2010 thì trong năm 2011 có 4 chỉ số tăng điểm và 5 chỉ số giảm điểm. Đây là nguyên nhân dẫn đến thứ hạng bị tụt khá sâu khi chỉ đứng thứ 4 trong khu vực Đông Nam bộ và đứng thứ 10 của cả nước. 9 lĩnh vực được đánh giá để đưa ra chỉ số PCI, gồm: Gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, minh bạch, chi phí thời gian, chi phí không chính thức, tính năng động, dịch vụ hỗ trợ lao động, đào tạo lao động và thiết chế pháp lý. Điều đáng lưu ý là 5 lĩnh vực giảm điểm đều là những lĩnh vực được Bình Dương thực hiện khá tốt, như tiếp cận đất đai, chi phí thời gian, tính năng động và tiên phong của lãnh đạo tỉnh, chính sách hỗ trợ của doanh nghiệp (DN) và đào tạo lao động.
Về vấn đề đất đai, theo ông Phạm Danh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cuối năm 2011 Bình Dương đã khắc phục được các yếu tố về giá đất đai, mức bồi thường, điều chỉnh hệ số K... Còn khung giá đất nếu áp giá sát với giá thị trường thì DN sẽ không chịu nổi. Do thời điểm để đánh giá chỉ số PCI vào khoảng giữa năm 2011 nên những việc Bình Dương đã khắc phục không được tiếp cận, nên chắc chắn sẽ được đưa vào trong năm 2012.
Về chi phí thời gian để thực hiện các quy định của Nhà nước có liên quan đến nhiều ngành, trong đó thuế và hải quan là hai ngành có mối liên quan mật thiết đến DN. Theo ông Lê Văn Trang, Cục trưởng Cục Thuế Bình Dương, trong thời gian qua ngành thuế đã đưa vào hoạt động hệ thống quản lý chất lượng ISO, kê khai thuế, hoàn thuế bằng điện tử, DN không cần trực tiếp đi lại mất thời gian mà chỉ cần làm việc qua mạng. Ngành thuế đang phấn đấu trong thời gian tới sẽ có khoảng 70% DN kê khai thuế điện tử. Tuy nhiên, vẫn còn những DN nhỏ chưa thể ứng dụng hệ thống điện tử do chưa có quá trình đầu tư máy móc. Bên cạnh đó, website của ngành cũng được xây dựng và cập nhật rất tốt, công khai, minh bạch mọi chủ trương, chính sách. Liên quan vấn đề này, ông Hàn Anh Vũ, Cục trưởng Cục Hải quan cũng cho rằng, dù đây là lĩnh vực khá “nhạy cảm” nhưng thời gian qua Bình Dương đã cải cách và hiện đại hóa hệ thống khai báo thủ tục hải quan điện tử nhằm giảm thiểu việc tiếp cận trực tiếp giữa đại diện DN và cán bộ. Hải quan Bình Dương trở thành 1 trong 10 cục hải quan của cả nước ứng dụng thí điểm thủ tục hải quan điện tử khá thành công. Đến năm 2011, đơn vị đã thực hiện hơn 70% tờ khai thông quan điện tử, các “luồng xanh”, “luồng vàng” (phân loại hàng hóa) đều được rút ngắn thời gian một cách đáng kể.
Ông Lê Việt Dũng, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, nhìn nhận: “Hiện nay Bình Dương đã khác trước nhiều và trong thu hút đầu tư đã có sự chọn lọc. Vì thế, có những DN không nằm trong danh mục thu hút đầu tư do có nguy cơ gây ô nhiễm cao đã không hài lòng Bình Dương bằng những địa phương khác là tất yếu. Để thực hiện quá trình phát triển bền vững, Bình Dương không thể không có những chủ trương khiến phải “va chạm” với một số DN”.
Để xếp hạng chỉ số PCI, tổ chức xếp hạng lấy phiếu cảm nhận của gần 7.000 DN có vốn đầu tư trong nước, nhưng chỉ có gần 2.000 DN có vốn đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, nhiều DN trong nước ở Bình Dương do đầu tư ngoài KCN đang được yêu cầu phải chuyển vào KCN hoặc di dời ra khỏi khu dân cư nên không mấy hài lòng! Trong lĩnh vực đào tạo lao động, Bình Dương là địa phương tổ chức khá nhiều chương trình đào tạo nghề, số lượng LĐ qua đào tạo hàng năm tăng từ 3.000 - 5.000 LĐ, bình quân mỗi tháng tổ chức một phiên giao dịch việc làm để công nhân và DN gặp nhau...
Nhìn chung, các chỉ số để xếp hạng PCI của Bình Dương năm 2011 sau khi được các ngành đưa ra phân tích, mổ xẻ cho thấy vị trí thứ hạng 10 này vẫn còn nhiều điểm đáng bàn. Vì vậy, tại cuộc họp nhiều ý kiến cho rằng, không nên chạy đua thứ hạng mà ảnh hưởng đến định hướng phát triển bền vững của địa phương. Tuy nhiên, phân tích để thấy rõ những điểm còn khiếm khuyết, những điểm đúng, chưa đúng để có những giải pháp thích hợp nhằm khắc phục trên tinh thần cầu thị. Không vì những điểm chưa khách quan trong xét duyệt chỉ số này, để rồi chúng ta “bỏ qua một bên” mà thiếu sự phấn đấu, cải thiện môi trường đầu tư.
Mặc dù cách xếp hạng chỉ số PCI chưa phản ánh đúng thực tế, nhưng nói như Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Thanh Liêm, chỉ số này rất được các nhà đầu tư nước ngoài coi trọng. Vì thế, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Thanh Liêm yêu cầu các ngành, các cấp liên quan phải nghiêm túc nghiên cứu, xem xét lại những tiêu chí liên quan để có kế hoạch khắc phục, không coi thường để rồi bỏ quên. Với những tiêu chí còn yếu cần kịp thời sửa đổi, những tiêu chí đã làm tốt cần tiếp tục làm tốt hơn. Bên cạnh đó, các sở ngành cần phải xây dựng hộp thư điện tử để thông báo những chủ trương chính sách của tỉnh và trả lời, giải đáp kịp thời thắc mắc của DN và triển khai tốt đề án nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh theo Quyết định 1129 của tỉnh.
K.TÂN