Trong 9 tháng năm 2023, diễn biến lãi suất trên thị trường đều giảm mạnh khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chính sách tiền tệ theo xu hướng nới lỏng với 4 lần giảm lãi suất điều hành với mức giảm 0.5% - 1.5%. Đồng thời, NHNN cũng ban hành nhiều thông tư được đánh giá hỗ trợ rất tích cực tới thị trường.
Theo đó, thanh khoản hệ thống ngành ngân hàng dồi dào làm cho diễn biến lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh ở tất cả các kỳ hạn trong 9 tháng đầu năm. Cùng lúc đó, các ngân hàng vẫn đang tích cực hạ lãi suất theo định hướng của Chính phủ và NHNN. Tại thời điểm giữa tháng 10, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng thương mại (NHTM) quốc doanh hiện phổ biến ở mức 5,3%/năm, thậm chí giảm xuống còn 5,1%; nhóm NHTM cổ phần là 5,7%/năm.
Theo phân tích của các chuyên gia ngân hàng, dự báo lãi suất huy động sẽ đi ngang từ nay đến cuối năm, bình quân 12 tháng của các ngân hàng quanh mức 5,45%/năm (đã giảm 2,8% so với đầu năm 2023). Theo các chuyên gia, các chính sách nới lỏng tiền tệ có độ trễ tiếp tục là động lực lớn nhất cho đà giảm của lãi suất vay. Tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức thấp so với mục tiêu 14 - 15% cũng sẽ là động lực cho việc giảm lãi suất cho vay...
Tuy nhiên, diễn biến trên thị trường và tình hình thực tế cũng cho thấy, vẫn có 3 yếu tố có thể cản trở đà giảm lãi suất. Hiện chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 và 9 tháng lần lượt tăng 3,16% và 4,49%, việc tốc độ tăng ngày một nhanh trong các tháng gần đây là một yếu tố cần lưu ý. Trong khi đó, áp lực tỷ giá trong giai đoạn cuối năm vẫn lớn do chênh lệch lãi suất đô la Mỹ và VND vẫn duy trì ở mức cao. Thứ ba là áp lực thanh khoản. Nếu tỷ giá không sớm hạ nhiệt, NHNN tăng dự trữ ngoại hối, sẽ khiến thanh khoản hệ thống ngân hàng bớt dồi dào và lãi suất liên ngân hàng tăng trở lại.
Như vậy, nếu loại trừ 3 điều kiện nêu trên, khi lĩnh vực đầu tư công đang được Chính phủ, các địa phương yêu cầu đẩy mạnh và nới lỏng chính sách tài khóa, từ đó bơm thêm tiền vào nền kinh tế trong bối cảnh nhu cầu tín dụng yếu. Vì vậy, nhiều người kỳ vọng lãi suất huy động sẽ tiếp tục duy trì ở mức hiện tại, còn lãi suất cho vay sẽ tiếp tục duy trì xu hướng giảm trong những tháng cuối năm.
TRÚC HUỲNH