Lễ hội cầu mùa: Lưu giữ nét đẹp văn hóa cộng đồng các dân tộc Việt Nam

Cập nhật: 11-02-2011 | 00:00:00

Cứ vào đầu năm mới hàng năm là đồng bào dân tộc (ĐBDT) Sán Chỉ (xã Tam Lập, huyện Phú Giáo) lại tưng bừng tổ chức lễ hội cầu mùa. Đây là một trong những nét văn hóa đặc sắc của ĐBDT Sán Chỉ, được tổ chức vào ngày 6-1 âm lịch hàng năm. Và cũng thật trùng hợp khi thời điểm diễn ra lễ hội trùng với thời điểm cả nước diễn ra không khí hân hoan kỷ niệm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, nên lễ hội cầu mùa của ĐBDT Sán Chỉ càng thêm ý nghĩa.

Điểm sáng trong văn hóa cộng đồng

Lễ hội có ý nghĩa cầu mong cho một năm mới mưa thuận gió hòa, cầu cho người yên, vật thịnh, mùa màng tươi tốt, thóc lúa đầy bồ, heo gà đầy chuồng... Lễ hội thường diễn ra vào thời điểm ngay sau những ngày Tết Nguyên đán của dân tộc. Theo quan niệm của ĐBDT Sán Chỉ, lễ hội cầu mùa được diễn ra sau một năm lao động vất vả, gắn bó với ruộng đồng, nương rẫy. Do vậy, lễ hội cầu mùa trở thành hoạt động văn hóa truyền thống mang nhiều yếu tố tâm linh sâu sắc của cả cộng đồng, là dịp gặp gỡ, giao lưu của bà con trong cộng đồng dân tộc Sán Chỉ, của trai gái và cũng là dịp nhằm tôn vinh, khơi dậy trong mỗi người niềm tự hào về những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình đối với các cộng đồng dân tộc khác, là cầu nối văn hóa giữa cộng đồng dân tộc Sán Chỉ với các cộng đồng dân tộc anh em trong cả nước, đồng thời cũng là một trong những yếu tố trong khối đại đoàn kết giữa các dân tộc anh em.

 

Dâng hương cầu mùa và rước Còn là các hoạt động quan trọng trong Lễ hội cầu  mùa của ĐBDT Sán Chỉ

Lễ hội cầu mùa của ĐBDT Sán Chỉ ở xã Tam Lập, Phú Giáo bao gồm nhiều hoạt động sôi nổi với hai phần lễ và hội. Mặc dù không cầu kỳ, phô trương nhưng vẫn mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Trong đó phần lễ có các hoạt động như lễ dâng hương cầu mùa; lễ rước Còn - một trong những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc vùng núi cao các tỉnh phía Bắc; múa Tắc Xình - một loại hình văn hóa - văn nghệ đặc trưng của ĐBDT Sán Chỉ. Phần hội là các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể thao, vui chơi giải trí như múa lân khai hội cầu mùa. Khi đôi lân biểu diễn, người xem sẽ tung những bao lì xì đầu năm mới để cho đôi lân tranh cướp với ý nghĩa ban phát lộc đầu năm, qua đó nhờ những con vật linh này trình với thần linh lòng thành kính của con người, mong thần linh phù hộ cho vụ mùa sung túc. Tiếp đến là hoạt động văn nghệ mừng Đảng - mừng xuân.

Nét đặc sắc nhất và thu hút được đông đảo người đến dự lễ hội nhất chính là hội tung Còn. Cây Còn sau khi được làm lễ rước sẽ được chôn giữa sân rộng, bên trên cây Còn cao khoảng 5 - 7m người ta gắn một hình mặt nguyệt dán bằng giấy màu, người chơi sẽ cầm những quả Còn làm bằng các bọc vải với nhiều màu sắc sặc sỡ rồi tung quả Còn cho đến khi nào quả Còn được ném trúng đích làm rách giấy trên mặt nguyệt cây Còn thì người đó giành chiến thắng. Người giành chiến thắng sẽ được Ban tổ chức thưởng tiền hoặc quà nhằm động viên, khích lệ tinh thần những người chơi thêm hăng say.

Bên cạnh hội tung Còn là các hoạt động văn hóa khác như đi cà kheo, đánh đu, đẩy gậy... Tất cả những hoạt động ấy không ngoài ý nghĩa rèn luyện sức khỏe, tinh thần để sau đó mọi người sẽ lại tiếp tục bước vào một năm mới sản xuất hiệu quả hơn.

Nên phát triển thành một lễ hội lớn

Mặc dù là một trong những lễ hội đặc sắc và được người dân tộc Sán Chỉ ở xã Tam Lập duy trì thường xuyên thành hệ thống, có tổ chức và hiện nay trong số 12 dân tộc thiểu số anh em đang sinh sống trên địa bàn huyện Phú Giáo cũng chỉ có mỗi dân tộc Sán Chỉ là duy trì được lễ hội đặc trưng của dân tộc mình. Tuy nhiên, hiện nay lễ hội cầu mùa của ĐBDT Sán Chỉ ở Tam Lập chưa thật sự trở thành một lễ hội lớn, mang tầm quy mô của huyện Phú Giáo. Do vậy, ước mong của người dân tộc Sán Chỉ là được sự quan tâm hơn nữa của các cấp ủy Đảng, chính quyền để lễ hội cầu mùa của ĐBDT Sán Chỉ xã Tam Lập sẽ phát triển và trở thành một nét văn hóa đặc trưng trong cộng đồng các dân tộc thiểu số huyện Phú Giáo.

Ông La Văn Sự - Trưởng ban tổ chức lễ hội cầu mùa, tâm sự: “Nói về nguyên thủy của lễ hội cầu mùa hiện nay mà ĐBDT chúng tôi đang duy trì thì vẫn còn thiếu một số nghi lễ như vật phẩm trong lễ dâng hương cầu mùa phải là một con dê, một cái đầu heo, bánh lẳng hoặc bánh gio. Thủ tục cúng lễ cũng rất nghiêm ngặt, người chủ lễ phải là người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Sán Chỉ và phải biết sắp đặt vật lễ. Trong phần hội một số nội dung như đấu vật, đánh chiêng hiện nay chúng tôi chưa có điều kiện để tổ chức. Đó là những nội dung mà chúng tôi đang muốn khôi phục, tuy nhiên hiện nay do điều kiện nên một số nội dung chúng tôi chưa thể khôi phục được. Những nội dung ấy ngoài sự nỗ lực của cộng đồng dân tộc sán Chỉ chúng tôi cũng rất mong được chính quyền quan tâm, tạo điều kiện để lễ hội cầu mùa của dân tộc Sán Chỉ phát triển thành một lễ hội lớn không chỉ của riêng dân tộc Sán Chỉ mà còn trở thành nét văn hóa cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Phú Giáo”.

HOÀI PHƯƠNG

Chia sẻ bài viết

LƯU Ý: BDO sẽ biên tập ý kiến của bạn đọc trước khi xuất bản. BDO hoan nghênh những ý kiến khách quan, có tính xây dựng và có quyền không sử dụng những ý kiến cực đoan không phù hợp. Vui lòng gõ tiếng việt có dấu, cám ơn sự đóng góp của bạn đọc.

Gửi file đính kèm không quá 10MB Đính kèm File
Quay lên trên