Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh là bảo vật quốc gia

Hiện vật khảo cổ học “Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh, Bình Dương” đang lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh vừa được công nhận là bảo vật quốc gia theo Quyết định số 1821/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây là những hiện vật có giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu, tham quan của đông đảo nhân dân và du khách. Chính vì vậy, Bảo tàng tỉnh đang lên kế hoạch để phát huy giá trị cổ vật.

Hội đồng thẩm định đang kiểm tra các hiện vật để đóng góp hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận bảo vật quốc gia, trong đó có chum gỗ - trống đồng

Quá trình phát hiện, khai quật

Đứng trước mỗi hiện vật, niềm tự hào xúc động về một thời quá khứ hào hùng của ông cha lại dâng trào. Mỗi hiện vật dường như có câu chuyện riêng của nó. Và hiện vật khảo cổ học “Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh, Bình Dương” cũng đã trở thành câu chuyện kể của những người làm công tác sưu tầm, lưu giữ giá trị hiện vật tại Bảo tàng tỉnh. Theo bà Đỗ Thị Tiên, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh, chum gỗ có chiều cao 61cm, đường kính miệng 46 - 50cm, sâu lòng 54cm, đường kính bụng 68cm, đường kính lòng đáy 52cm, dày đáy 7cm, đường kính đáy 22cm; trống đồng có đường kính mặt trống 47,5cm, đường kính chân đế 44cm, cao 40cm. Chum gỗ - trống đồng là một bộ kết nối nhau.

Chum gỗ - trống đồng có niên đại khoảng từ thế kỷ II đến thế kỷ I đầu Công nguyên (căn cứ theo các cứ liệu). Mộ táng chum gỗ trống đồng được phát hiện vào cuối năm 1998 bởi ông Nguyễn Văn Cường (ấp 6, xã Vĩnh Tân, Tân Uyên), trên một thửa ruộng thuộc ấp Phú Bưng, xã Phú Chánh, huyện Tân Uyên (nay thuộc TX.Tân Uyên), ở độ sâu khoảng 1,8 - đến 2,5m cách mặt ruộng. Ngay khi được phát hiện, Trung tâm Nghiên cứu Khảo cổ học thuộc Viện Khoa học xã hội tại TP.Hồ Chí Minh phối hợp với Bảo tàng tỉnh đã đào thám sát tại vị trí phát hiện trống đồng thu được một chum gỗ còn nguyên vẹn và một số di vật khác nằm trong lòng chum theo hình thức vật tùy táng.

Mộ chum gỗ - nắp trống đồng là hiện vật đặc biệt, quý hiếm và tiêu biểu cho một thời đại lịch sử trước và sau Công nguyên của vùng đất Phú Chánh, Bình Dương và khu vực Đông Nam bộ. Đây là kiểu mộ táng mới lạ được phát hiện lần đầu tiên trong lịch sử khảo cổ học Việt Nam và thế giới. Việc sử dụng “áo quan” bằng chum gỗ dùng trống đồng làm nắp đậy là tư liệu rất mới trong nghiên cứu hoạt động sống của các cộng đồng cư dân cổ trên địa bàn Đông Nam bộ, góp phần tạọ nên những nhận thức mới về lối sống của cộng đồng cư dân từng sinh sống trong khu vực này cũng như ở Việt Nam và Đông Nam Á trong một giai đoạn phát triển của lịch sử.

Năm 2018, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) trình Hội đồng thẩm định cấp quốc gia, Cục Di sản Văn hóa - Bộ VH-TT&DL xem xét, bình chọn, công nhận là bảo vật quốc gia. Qua xem xét, thẩm định Hội đồng thẩm định cấp quốc gia đã thống nhất bình chọn là bảo vật quốc gia và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1821/QĐ-TTg ngày 24-12-2018.

Phát huy giá trị của cổ vật

Dự kiến, cuối quý I-2019, Sở VH-TT&DL sẽ tổ chức lễ công bố bảo vật quốc gia “Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh, Bình Dương”. Tại buổi lễ công nhận sẽ có những hoạt động như: Giới thiệu quá trình khai quật bảo vật, khen thưởng những cá nhân và tập thể có nhiều đóng góp trong việc phát hiện, khai quật bảo vật, giới thiệu bảo vật đến với mọi người.

Sở hữu những bảo vật quốc gia là một trong những vinh dự của địa phương, bởi đây là những hiện vật mang đậm dấu ấn văn hóa phản ánh bề dày lịch sử và truyền thống văn hóa lâu đời của cộng đồng cư dân từng sinh sống trong khu vực này. Chính vì vậy, ngay sau khi hiện vật khảo cổ học “Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh, Bình Dương” được công nhận là bảo vật quốc gia, Bảo tàng tỉnh đã xây dựng kế hoạch tham mưu Sở VH-TT&DL thực hiện công tác bảo tồn, phát huy giá trị cổ vật trong đời sống cộng đồng.

Ông Lê Văn Phước, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, cho biết “Mộ chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh” là hiện vật thứ hai của Bảo tàng tỉnh được công nhận là bảo vật quốc gia sau “Tượng động vật Dốc Chùa” được công nhận từ năm 2013. Các bảo vật quốc gia tại Bảo tàng tỉnh là những hiện vật có hình thức độc đáo và có giá trị đặc biệt gắn liền với lịch sử dựng nước của dân tộc. Vì vậy, các bảo vật trên luôn được Bảo tàng tỉnh chú trọng gìn giữ, bảo quản trong điều kiện tốt nhất, tránh hao mòn, hư hỏng, bảo đảm an ninh, an toàn và phòng chống cháy nổ. Để phát huy giá trị các bảo vật quốc gia, ngoài việc trưng bày giới thiệu các hiện vật quý hiếm, Bảo tàng tỉnh sẽ trưng bày lưu động nhằm quảng bá, giới thiệu những tinh hoa văn hóa đặc sắc của mảnh đất Bình Dương đến đông đảo nhân dân, du khách trong và ngoài nước.

THIÊN LÝ

• Đồng lòng vì Bình Dương văn minh, giàu đẹp, nghĩa tình (28/11)
• TP.Bến Cát: Đẩy mạnh phong trào xây dựng đời sống văn hóa, văn minh đô thị (28/11)
• Lễ giỗ lần thứ 95 cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc: Thể hiện đạo lý tri ân, giáo dục truyền thống (28/11)
• Tái hiện không gian cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc bốc thuốc trị bệnh cho người dân (27/11)
• Trang trọng Lễ giỗ lần thứ 95 cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc (27/11)
• Quốc hội thông qua Nghị quyết về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 (27/11)
• Âm nhạc dân tộc kết nối thanh niên hai nước Việt Nam và Trung Quốc (27/11)
• Hội thi “Tiếng hát người lao động” Bình Dương năm 2024: Điểm hẹn văn hóa đầy cảm xúc (26/11)