Kỳ 1: Hồ sơ giả…
Người đi xin việc hồ sơ chưa đủ đáp ứng điều kiện quy định của nhà tuyển dụng như không đủ sức khỏe, giấy tờ tùy thân không hợp lệ, thanh thiếu niên chưa đủ tuổi lao động nhờ kê khống tuổi để hợp thức hóa hồ sơ xin việc (HSXV)… Đó là lý do để hồ sơ giả xuất hiện. Muốn mua hồ sơ giả để xin việc, người lao động (NLĐ) chỉ cần cung cấp một bản photocopy chứng minh nhân dân (CMND), hình thẻ là có thể dễ dàng mua được hồ sơ giả “siêu tốc” để xin việc. Khi doanh nghiệp (DN) tuyển dụng gặp những hồ sơ này thì NLĐ sẽ lãnh hậu quả về sau. Trong vai NLĐ đang tìm việc, chúng tôi đã tìm đến một số địa chỉ mua bán hồ sơ giả...
Hồ sơ giả trong tiệm chụp hình, đồ cưới…
Một số NLĐ khi đi xin việc làm hồ sơ của mình chưa đủ đáp ứng điều kiện quy định của nhà tuyển dụng cần phải làm hồ sơ gấp để hợp thức hóa HSXV… Xuất phát từ nhu cầu này, hiện nay tại một số nơi có đông công nhân (CN) lao động rộ lên tình trạng nhận làm HSXV “siêu tốc” từ 1 - 2 ngày sẽ giao “hàng”. Mỗi bộ hồ sơ giả (gồm sơ yếu lý lịch, giấy khám sức khỏe, đơn xin việc, bằng cấp nếu có...) được làm với giá từ 120.000 - 150.000 đồng/bộ. Để tìm mua được bộ HSXV giả, chúng tôi đã mất nhiều ngày thâm nhập mới tìm ra địa chỉ bán những loại hồ sơ này. Theo hướng dẫn của một CN, chúng tôi đi vào con hẻm ở ấp Đồng An, phường Bình Hòa, TX.Thuận An tìm đến một địa chỉ được trưng bảng hiệu: Ảnh màu áo cưới T. Sau hồi nói chuyện dò xét, bà chủ tiếp chúng tôi tỏ vẻ ít nghi ngờ và đặt vấn đề: “Em muốn mua hồ sơ thế nào?”. Sau khi nghe chúng tôi trình bày rằng đang cần một bộ HSXV gấp nhưng nhà ở quê không về kịp để xác nhận lý lịch. “Em có CMND gốc không?”, bà chủ hỏi. “Em vừa bị mất giấy CMND”, tôi trả lời. Suy nghĩ một hồi, bà chủ ra giá: Vậy hồ sơ này phải tốn 200.000 đồng. Bà tiếp tục hướng dẫn quy trình: Ngày mai em mang đến 1 CMND photocopy, 3 ảnh 3x4. Quá trình hoàn tất trọn bộ HSXV giả này chỉ mất 1 ngày. “Chị chỉ giúp em thôi! Hồ sơ này mang đến công ty phỏng vấn, cán bộ nhân sự không phát hiện đâu. Bây giờ nhiều người làm kiểu này lắm”, bà chủ quả quyết.
Một cửa tiệm nhận làm hồ sơ xin việc giả Hồ sơ xin việc giả bị phát hiệnRời nơi này, chúng tôi tiếp tục tìm đến một địa chỉ khác, cách đó khoảng 100m. Theo lời mách bảo của một số CN thì nơi này có thể làm luôn HSXV giả cho NLĐ thiếu tuổi, không đủ sức khỏe… Vừa bước vào tiệm, chúng tôi quan sát nơi đây cũng là một tiệm cho thuê đồ cưới. Phía bên góc đặt một máy photocopy và thỉnh thoảng cũng có người đến photo những mẫu giấy tờ. Còn lại theo ghi nhận của chúng tôi, số CN đến đây hầu hết mang theo giấy CMND trao đổi to nhỏ rồi đưa giấy CMND cho chủ tiệm để làm hồ sơ. Chúng tôi hỏi mua HSXV cho người em sinh năm 1995. Bà chủ tiệm đáp lời: “Nếu chưa đủ tuổi đi làm thì mượn CMND gốc của người khác rồi nộp thêm một hình 3x4 nữa để làm giấy CMND mới. Còn không thì mang CMND gốc đến đây sửa số 1995 thành 1990 vì số 5 sửa thành số 0 rất dễ. Giấy tờ sẽ được công chứng và xác nhận đầy đủ của chính quyền địa phương, còn đơn xin việc có phần kê khai trình độ học vấn; giấy khám sức khỏe có phần cân nặng, chiều cao... em muốn bao nhiêu thì mang về điền vào, 2 ngày sau đến lấy, giá trọn bộ HSXV dành cho người chưa đủ tuổi là 150.000 đồng”.
Cũng theo hướng dẫn của một CN, chúng tôi tiếp tục tìm đến tiệm chụp hình V., ở ấp 3, Khu dân cư An Phú, phường An Phú, TX.Thuận An nơi này cũng được mệnh danh chuyên nhận làm hồ sơ giả để xin việc. Vừa bước vào quán, một cô bé khoảng 20 tuổi thành thạo hỏi ngay: Anh cần mua hồ sơ gì? Tôi trả lời: “Muốn mua một bộ HSXV nhưng không có CMND”. Cô bé nói: “Dễ thôi. Mang đến đây 2 CMND photo, 3 tấm hình 3x4, 2 ngày sau đến nhận đủ một bộ HSXV. Giá 150.000 đồng/bộ”. Thấy chúng tôi tỏ vẻ nghi ngại, sợ doanh nghiệp (DN) tuyển dụng không chấp nhận kiểu làm hồ sơ này. Cô bé liền trấn an: “Anh yên tâm, ở đây nhiều CN đến làm hồ sơ kiểu này mà có ai bị sao đâu. DN bây giờ thiếu CN rất nhiều, nhận được HSXV là họ mừng rồi”.
Được làm tinh vi
Sau nhiều ngày đi thực tế, chúng tôi ghi nhận việc mua bán HSXV giả đang diễn ra nhan nhản ở TX.Thuận An, Dĩ An... Những nơi photocopy, chụp hình và cho thuê đồ cưới, tiệm tạp hóa nay đã “kiêm thêm” làm hồ sơ giả. Người xin việc nếu chưa đủ tuổi lao động chỉ cần mượn CMND của người khác nộp kèm với 3 hoặc 4 tấm hình 3x4 của mình thì những nơi đây sẽ lo đầy đủ mọi giấy tờ. Từ đơn xin việc, giấy khám sức khỏe, sơ yếu lý lịch, bản chứng thực bằng cấp… được phù phép chứng thực, đóng dấu thành bộ HSXV đầy đủ. Những người đi làm HSXV giả “siêu tốc này” chủ yếu là lao động phổ thông ở xa quê. Điều trái ngược, khi đến mua hồ sơ giả xin việc giả, NLĐ quê ở tận ngoài miền Bắc, miền Trung, miền Tây dù không có hộ khẩu hay đăng ký tạm trú dài hạn tại Bình Dương hay TP.HCM nhưng sơ yếu lý lịch vẫn được các nhà “cung cấp” hồ sơ giả phù phép được đóng dấu và chứng thực của UBND một số phường ở quận Thủ Đức, TP.HCM. Còn giấy khám sức khỏe người xin việc không cần đến cơ sở y tế để bác sĩ khám mà được những nơi này cung cấp đóng dấu sẵn của một số bệnh viện đóng trên địa bàn tỉnh… rồi giao cho người mua hồ sơ về nhà tự điền thông tin. Quá trình hoàn tất trọn bộ HSXV giả từ các khâu làm giấy sức khỏe đến giấy tạm trú, công chứng giấy tờ… đều do bên cửa tiệm làm HSXV giả “siêu tốc” lo hết. Những bộ hồ sơ giả đưa đi xin việc được làm rất tinh vi, nếu cán bộ nhân sự thiếu kinh nghiệm sẽ khó nhận ra đâu là hồ sơ thật, đâu là hồ sơ giả.
Chủ tịch UBND xã Tân Hiệp (Phú Giáo) Vũ Hải Lý:
Việc chứng thực sơ yếu lý lịch cá nhân của NLĐ khi có yêu cầu thực chất là việc chứng thực chữ ký được quy định tại điểm b, khoản 2, điều 5 Nghị định số 79/2007/ NĐ-CP ngày 18-5-2007 của Chính phủ và thẩm quyền này thuộc UBND cấp xã thực hiện. Khi có yêu cầu chứng thực sơ yếu lý lịch thì người yêu cầu phải xuất trình CMND và sơ yếu lý lịch của người đó. Khi đó cán bộ tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả của xã sẽ kiểm tra xem có đúng là của người yêu cầu chứng thực không, nội dung có phù hợp và đúng chưa, yêu cầu người chứng thực ký trực tiếp vào bản sơ yếu lý lịch sau đó sẽ trình lãnh đạo UBND xã ký chứng thực, trả kết quả cho người yêu cầu chúng thực và thu phí (nếu có).
Do trong sơ yếu lý lịch có phần khai về bản thân, gia đình, thái độ chính trị và việc chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Nên khi tiếp nhận hồ sơ loại này cán bộ tiếp nhận có thể yêu cầu người chứng thực xuất trình thêm sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú để kiểm tra nơi cư trú và xem xét các yêu cầu khác có kê khai trong sơ yếu lý lịch. Do đó chỉ chứng thực lý lịch cho người có hộ khẩu thường trú tại địa phương và thời gian thực tế sinh sống tại địa phương. Nếu người chứng thực chỉ tạm trú thì chỉ chứng thực trong thời gian tạm trú tại địa phương.
Người chứng thực phải chịu trách nhiệm về tính trung thực và chính xác của toàn bộ nội dung khai trong sơ yếu lý lịch. Nếu phát hiện có hành vi gian dối, khai không trung thực cán bộ tiếp nhận có quyền từ chối chứng thực.
Kỳ 2: ...Hậu quả thật
VĂN SƠN