Mùa thu rồi, ngày hăm ba...

“Mùa thu rồi, ngày hăm ba/ Ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến…”. 76 năm trôi qua, khí thế hào hùng của ca khúc “Nam bộ kháng chiến” vẫn sống động trong trái tim bao người, nhớ về một thời gian lao và anh dũng của một “miền Nam đi trước về sau”, “Thành đồng Tổ quốc”.

Miễu Ông Cù, đình Tân Phước Khánh - nơi tiêu thổ kháng chiến đầu tiên của quân - dân Thủ Dầu Một. Ảnh: QUỐC CHIẾN

 Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh

Quay ngược thời gian trở về thời điểm lịch sử của 76 năm trước, với những người như Đại tá Hồ Văn Nam, bà Nguyễn Thị Lý (cô giao liên Tám Trầu)... đó là những ký ức khó quên, đi cùng những năm tháng kháng chiến ác liệt. Như lời kể của Đại tá Hồ Văn Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong không khí sôi sục của Cách mạng Tháng Tám, từ ngày 23 đến 28-8-1945, nhân dân Nam bộ đã vùng lên khởi nghĩa, giành chính quyền về tay nhân dân. Sau gần một thế kỷ dưới ách thống trị của chế độ thực dân Pháp, giờ đây đồng bào Nam bộ, từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước. Chỉ 3 tuần sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, đêm 22 rạng ngày 23- 9-1945, thực dân Pháp nổ súng tiến công Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa. Trước tình hình đó, Xứ ủy, Ủy ban nhân dân và Ủy ban Kháng chiến Nam bộ triệu tập cuộc họp liên tịch tại Nhà số 629 đường Cây Mai (nay là đường Nguyễn Trãi, quận 5, TP.Hồ Chí Minh). Hội nghị thông qua “Lời kêu gọi của Ủy ban Kháng chiến Nam bộ”, trong đó xác định: “Từ giờ phút này, nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta là tiêu diệt giặc Pháp và tay sai của chúng” và ra tuyên bố: “Cuộc kháng chiến bắt đầu!”.

Đêm 23-9, Thường vụ Trung ương Đảng họp khẩn cấp, nhất trí với quyết tâm tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Với tinh thần quyết chiến, nhân dân Nam bộ nhất tề đứng dậy xông ra mặt trận, mở ra một trang sử mới: “Nam bộ kháng chiến”. Ngay trong đêm 22-9- 1945, quân dân Sài Gòn - Chợ Lớn đã quyết liệt đánh trả quân xâm lược. Sau khi “Lời kêu gọi kháng chiến” của Ủy ban Kháng chiến Nam bộ được truyền đi, nhân dân thành phố đã thực hiện “vườn không nhà trống”, biến Sài Gòn thành một thành phố không điện, không nước, không chợ búa…

Quân dân Thủ Dầu Một vùng lên!

Hòa trong khí thế quật khởi của Nam bộ kháng chiến, quân dân Thủ Dầu Một cũng nhất tề đứng dậy chống lại thực dân Pháp quay trở lại xâm lược. Với chủtrương “tiêu thổ kháng chiến”, thực hiện vườn không nhà trống, nhân dân khắp nơi trong tỉnh cùng lực lượng tự vệ phá hủy công sở, phá hủy đường giao thông tiếp tế, xây dựng các phòng tuyến chiến đấu, bố tr ílực lượng bảo vệ địa bàn sẵn sàng chống Pháp.

Tỉnh ủy khi đó đã chỉ thị cho các địa phương nghiêm túc chấp hành lệnh kháng chiến của Xứ ủy và Ủy ban Hành chính Nam bộ. Nhân dân khắp nơi trong tỉnh cùng lực lượng tự vệ phá hủy công sở, phá hủy đường giao thông tiếp tế, xây dựng các phòng tuyến chiến đấu, bố trí lực lượng bảo vệ địa bàn. Trong các thôn xóm, chủ trương “tiêu thổ kháng chiến”, thực hiện “vườn không nhà trống” được nhân dân đồng tình hưởng ứng.

Chúng tôi đến thăm đình Bưng Cù (còn gọi là miễu Ông Cù, đình Tân Phước Khánh) ở phường Tân Phước Khánh (TX.Tân Uyên), đây được xem là nơi tiêu thổ kháng chiến đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thủ Dầu Một. Hiện nay, đình được xây dựng khá khang trang với đầy đủ các hạng mục thiết yếu. Xung quanh đình có Đông Lang, Tây Lang rộng rãi, có vườn cây dầu bao quanh, thích hợp cho những buổi sinh hoạt cộng đồng hoặc tổ chức các nghi lễ diễn xướng.

Ông Nguyễn Văn Hoàng, Ban nghi lễ thường trực đình Bưng Cù, cho biết qua lời kể của những bậc cao niên và sử sách còn ghi chép lại, mỗi năm vào ngày 18-8 (âm lịch), đình Bưng Cù tổ chức lễ Kỳ yên cầu quốc thái dân an. Và lễ Kỳ yên năm 1945 trùng với ngày 23-9, Ngày Nam bộ kháng chiến. Khi bà con đang xem hát cúng đình thì ông Nguyễn Văn Ngang, Tổng ủy viên quân sự đã lên sân khấu xin dừng chương trình ca hát. Trước toàn thể đồng bào, ông Nguyễn Văn Ngang đã tố cáo tội ác của thực dân Pháp, trắng trợn tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa và kêu gọi toàn thể nhân dân Tân Phước Khánh hãy cùng nhau đứng lên chống Pháp bằng tất cả vũ khí có trong tay như gậy tầm vông, giáo mác...

Đứng trước bàn thờ đình, hàng trăm người giơ cao nắm tay đồng thanh xin thề: “Không đi lính cho Pháp! Không làm việc cho Pháp! Không tiếp tế cho Pháp! Ủng hộ chính quyền Hồ Chí Minh”; quyết tâm hưởng ứng lệnh tiêu thổ kháng chiến của Chính phủ. Tinh thần cách mạng lan tỏa mạnh như một “cơn lốc” lửa, nhà cửa, trường học và những gì giặc Pháp có thể sử dụng được dọc theo đường bộ đều bị phá bỏ, biến thành “vườn không nhà trống”. Chưa hết, người dân Tân Phước Khánh, nhất là lực lượng thanh niên còn vót hàng ngàn cây chông cắm trên những cánh đồng để chống Pháp nhảy dù. Bà con cũng dấy lên phong trào đắp mô, chặt cây hai bên đường làm vật cản để chặn bước tiến của giặc. Qua phong trào “tiêu thổ kháng chiến” có thể thấy lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên trung bám đất giữ làng, một lòng một dạ đi theo Đảng của nhân dân. Tinh thần yêu nước, ý chí chống giặc ngoại xâm của nhân dân đã góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Với ý chí “độc lập hay là chết”, đồng bào Nam bộ nói chung và Thủ Dầu Một nói riêng đã quyết tâm chiến đấu chống quân xâm lược, tạo nên một vòng vây quân sự kết hợp với vòng vây kinh tế làm cho kẻ địch bị động, bất ngờ và chùn bước, tạo điều kiện để quân và dân ta bước vào giai đoạn thực hiện toàn quốc kháng chiến. 

THU THẢO

• Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm, làm việc tại Bình Dương (24/04)
• Ôn lại truyền thống lịch sử, hào hùng dân tộc từ chiến thắng Điện Biên Phủ (24/04)
• Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị thi hành kỷ luật một số tổ chức Đảng, đảng viên (24/04)
• Thủ tướng: Thực hiện '3 tăng cường', '5 đẩy mạnh' trong chuyển đổi số (24/04)
• Thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm, nâng cao hiệu quả công tác quản lý biên chế (24/04)
• Thủ tướng chủ trì Phiên họp thứ 8, Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số (24/04)
• Người xây “nhịp cầu” nối ý Đảng - lòng dân (24/04)
• Hội Nông dân phường Chánh Phú Hòa (TX.Bến Cát): Ra mắt chi hội nông dân nghề nghiệp (24/04)