Mỹ: Đảng Cộng hòa tiếp tục lục đục vì ông Trump

Đảng Cộng hòa tại Hạ viện vừa thay thế bà Liz Cheney, người được mệnh danh là “người nói sự thật” về cuộc bầu cử năm 2020, bằng một “người phủ nhận sự thật” ở vị trí lãnh đạo đảng này tại Hạ viện. Đây được xem là cuộc thanh trừng đối với những người dám đứng lên chống lại ông Trump và không chấp nhận xuôi chiều trong đảng.

Quá trình thanh trừng chỉ diễn ra trong 20 phút. Cuối cùng, nghị sĩ Liz Cheney (bang Wyoming) đã phải ra đi và nghị sĩ Elise Stefanik (bang New York) bước vào thay thế. Một ủy ban Hạ viện đã tổ chức điều trần về vụ tấn công Điện Capitol ngày 6-1. Đến nay trong nội bộ đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục cuộc tranh luận giữa một bên “nói lên sự thật” về vụ tấn công đó và một bên phủ nhận nó.

Việc loại bà Cheney khỏi chức thủ lĩnh đảng Cộng hòa ở Hạ viện được coi là một phần của cuộc nội chiến trong nội bộ đảng Cộng hòa và nó chắc chắn phản ánh sự chia rẽ trong đảng về vai trò tiếp tục của ông Trump và đặt ra câu hỏi về tương lai của đảng này.

Elise Stefanik, người thay thế bà Cheney.

Cuộc bỏ phiếu tại hội nghị không liên quan gì đến lòng trung thành bảo thủ của Cheney hay việc bà sẵn sàng thách thức Tổng thống Biden và đảng Dân chủ trong các vấn đề. Trong một đảng tự nhận là bảo thủ, uy tín về tư tưởng của Cheney vượt trội hơn Stefanik. Sự thật là cốt lõi trong lập trường của Cheney và bà không muốn im lặng vì những điều dối trá trong đảng.

Phiên điều trần của Ủy ban Giám sát và Cải cách Hạ viện về cuộc tấn công Điện Capitol được tổ chức cùng ngày đảng Cộng hòa bỏ phiếu loại bỏ Cheney. Hạ nghị sĩ Andrew S. Clyde (bang Georgia.) thừa nhận rằng có một “đám đông” ở Điện Capitol, một số kẻ bạo loạn và một số kẻ đã thực hiện hành vi phá hoại. Nhưng, ông cũng nói thế này: “Nếu bạn không biết đoạn một video về ngày 6-1, bạn sẽ thực sự nghĩ rằng đó là một chuyến thăm du lịch bình thường”. Nghị sĩ Ralph Norman (bang Nam Carolina) tuyên bố rằng những kẻ xông vào Điện Capitol là những kẻ thiếu đầu óc, những kẻ cánh tả đang cố gây rối cho tổng thống hơn là ủng hộ tổng thống.

Clyde, Norman và một số nghị sĩ khác của đảng Cộng hòa, những người đã cố gắng viết lại lịch sử về những gì đã xảy ra vào ngày 6-1 hoặc đã bác bỏ vai trò của cựu Tổng thống Trump trong cuộc tấn công có thể bị coi là “kẻ ngoài cuộc”, nếu không phải vì thực tế là đa số giới chức đảng Cộng hòa đều tin những gì ông Trump đã rêu rao và hiện vẫn không công nhận tính hợp pháp của Tổng thống Biden. Hiện, trong đảng Cộng hòa cũng còn 7 nghị sĩ phủ nhận cuộc tấn công Điện Capitol ngày 6-1. Trong phiên điều trần ngày 12-5, họ đã bảo vệ đám đông tấn công Điện Capitol bằng những tuyên bố sai lệch và nói rằng các cuộc tấn công không phải là một cuộc nổi dậy.

Các nghị sĩ khác của đảng Cộng hòa có thể không nói những điều như Clyde hoặc Norman đã nói nhưng họ không thể thách thức những tuyên bố của ông Trump (nếu họ không tin) hoặc tệ hơn, họ sẵn sàng lặp lại chúng, như nhiều người đã làm trong những tháng sau cuộc bầu cử, vì thế đã cho phép các tuyên bố sai lệch đó được thừa nhận rộng rãi.

Đó là lý do tại sao có một cuộc kiểm toán đang được tiến hành ở Arizona. Cuộc kiểm toán được chỉ định bởi Thượng viện bang do đảng Cộng hòa kiểm soát. Đó là một hành động phủ nhận sự thật khác. Cuộc bầu cử của Arizona được quyết định bởi 10.457 phiếu bầu, với phần thắng thuộc về ông Biden, không có bất thường. Arizona là một trong nhiều bang yêu cầu cử tri xuất trình giấy tờ tùy thân. Một cuộc kiểm tra lại toàn bộ cuộc bỏ phiếu ở hạt Maricopa đã diễn ra sau cuộc bầu cử. Khi tất cả việc kiểm đếm đã hoàn tất, Thống đốc Doug Ducey (R) đã ký vào các giấy tờ chứng nhận kết quả trên toàn tiểu bang, vì thế mà bị ông Trump công kích.

Cuộc kiểm toán ở hạt Maricopa do một nhà thầu tư nhân tiến hành hiện xem như đã kết thúc nhưng việc đếm 2,1 triệu phiếu bầu đã diễn ra chậm chạp và gây tranh cãi, với những câu hỏi tiếp tục đặt ra về cách thức tiến hành quá trình này. Bộ Tư pháp gần đây đã thông báo cho Chủ tịch Thượng viện Arizona Karen Fann rằng các phần trong quy trình kiểm toán của nhà thầu có thể vi phạm luật liên bang. Fann và những người khác tham gia vào cuộc kiểm toán bảo vệ những gì họ đang làm nhưng đó là một nỗ lực nhằm phủ nhận tính hợp pháp của cuộc bầu cử năm 2020.

Các nỗ lực trên nhiều bang để ban hành luật bỏ phiếu mới vẫn tiếp tục. Gần đây nhất, bang Florida đã thông qua luật, được Thống đốc Ron DeSantis ký thành luật. Đúng như những người ủng hộ luật mới nói rằng một số bang ũng hộ ông Biden có nhiều luật hạn chế hơn các bang theo ông Trump. New York là một ví dụ điển hình. Nhưng, nỗ lực toàn diện của các nhà lập pháp Cộng hòa nhằm thay đổi luật sau cuộc bầu cử không có gian lận phổ biến nói lên sự bất an của đảng. Không một đảng tự tin nào tìm cách làm cho việc bỏ phiếu khó khăn hơn.

Những chuyển động những ngày gần đây, việc chống lại việc nói ra sự thật và hành động ở các bang đều cho thấy một điều gì đó đáng lo ngại. Đó là viễn cảnh của một nỗ lực rộng lớn và bền bỉ hơn nhằm thách thức kết quả hợp pháp của các cuộc bầu cử năm 2022 hoặc 2024, nếu chúng đi ngược lại mong muốn của đảng Cộng hòa.

Tuần qua đã chứng kiến một nỗ lực mới của những người Cộng hòa bất mãn nhằm thành lập một liên minh hoặc phong trào để chống lại “chủ nghĩa Trump” trong đảng này. Những nỗ lực trong quá khứ thuộc loại này đã thất bại, bởi vì quyền lực của Trump đối với đảng vẫn còn mạnh và các nhà lãnh đạo đảng không thấy con đường nào trở lại quyền lực trong Quốc hội trừ khi những người ủng hộ ông có động cơ bỏ phiếu, có nghĩa là phải làm sao cho ông đừng “không vui”. Những người Cộng hòa bất mãn này có một nhà lãnh đạo tiềm năng ở Cheney và bà cũng sẵn sàng làm thế. Trong một bài phát biểu vào đêm trước khi bị loại khỏi vị trí lãnh đạo, Cheney đã công kích cựu Tổng thống Trump và thề sẽ tiếp tục lên tiếng chống lại ông. Bà đã cảnh báo ông là người có nguy cơ kích động bạo lực và nói rằng việc giữ im lặng chỉ càng “làm cho kẻ nói dối táo tợn hơn”.

Theo CAND

• Đức: Chính trường đầy sóng gió (14/11)