Trong một góc bảo tàng chứng tích tội ác của chế độ diệt chủng Pol Pot - nhà tù Toul Sleng (Phnôm Pênh, Campuchia) có một ông cụ tóc bạc trắng, gương mặt phúc hậu ngồi lặng lẽ sau chiếc bàn của một quầy bán sách. Hàng chục quyển sách bày trên mặt bàn có nội dung minh họa cho những hiện vật kinh hoàng trong nhà tù có mật danh là S21. Trong số đó có quyển sách mang tựa đề "Survivor" (Người sống sót).
Quyển sách lôi kéo sự chú ý của bất cứ ai đi ngang qua, bởi bìa sách là chân dung của ông đang đứng sau song sắt nhà tù. Ông chỉ vào bìa sách nói bằng câu tiếng Anh: "Đó là tôi, người sống sót từ địa ngục Toul Sleng".
Người sống sót từ địa ngục
Ông chỉ biết nói câu tiếng Anh duy nhất đó. Khách cần hỏi han thêm, một cô gái từ trong quầy sách ra làm phiên dịch cho ông. Nghĩ theo một cách riêng nào đó, bất đồng ngôn ngữ sẽ khiến 2 người đối thoại khó tìm được cảm xúc chung trọn vẹn. Khi thông qua phiên dịch, quả bóng đồng cảm sẽ bị méo đi chút ít dù không cố ý. Thế nhưng, khi trò chuyện với ông qua sự sàng lọc ngôn ngữ của một phiên dịch, trái tim chúng tôi vẫn lỗi nhịp thành từng cơn sóng đau nghẹn.
Ông tên là Chum Mey. Ông ngồi bán quyển hồi ký có tựa là “Survivor” do chính ông viết về những ngày kề cận bên bờ vực cái chết trong nhà ngục kinh hoàng Tuol Sleng. Ông cho biết mình ngồi đây không chỉ bán sách mà còn làm công việc của một nhân chứng về tội ác. Ông đã từng là một tù nhân vô cớ của nhà tù chết chóc Toul Sleng trong thời gian đồ tể Duck - một thuộc hạ của Pol Pot làm giám đốc.
Bắt đầu câu chuyện của mình, ông nói: "Tôi ghi ơn bộ đội Việt Nam và nhân dân Việt Nam. Nếu bộ đội Việt Nam không giải thoát kịp thời thì tôi đã chết. Tôi luôn kể cho mọi người nghe về điều đó".
Khi Quân tình nguyện Việt Nam tiến vào giải phóng Phnôm Pênh, trước khi vội vã tháo chạy bọn diệt chủng đã tàn sát hết tất cả những tù nhân đang bị giam giữ ở nhà tù Toul Sleng. Do sợ hãi và vội vã, chúng đã giết sót 7 người, trong đó có Chum Mey.
Ông Chum Mey nhớ lại: "Lúc đó khoảng 7 giờ sáng ngày 7-1-1979, nghe tin Phnôm Pênh đã giải phóng, bọn cai ngục hoảng sợ bắt 18 tù nhân theo chúng tháo chạy. Khi ra đến gần cổng, chúng thấy bộ đội Việt Nam xuất hiện bên kia đường. Chúng hoảng sợ bắt mọi người dừng lại núp dưới các bờ tường. Thế rồi chúng đè nghiến 14 người nằm sấp xuống đất để cắt cổ. Chúng không dám bắn vì sợ bộ đội Việt Nam nghe thấy. Khi vừa đến lượt tôi thì có tiếng súng từ bên ngoài vang lên. Chúng hoảng hốt buông tôi ra rồi tháo chạy. Chúng không kịp cắt cổ 4 người còn lại, trong đó có tôi. Khi Bộ đội Việt Nam ập vào, tôi biết mình đã sống. Bộ đội Việt Nam đã tìm thêm được 3 người còn sống sót trong các hầm giam. Như vậy là có 7 người sống sót trong số 17.000 tù nhân bị giết tại nhà tù này".
Một ông chủ gara ôtô thành đạt trở thành tù nhân
Bất kỳ du khách nào cũng dừng chân nghe ông kể chuyện.
Ông Chum Mey sinh năm 1930 ở một sóc nghèo thuần nông thuộc tỉnh Prey Veng (Campuchia). Cha mẹ mất sớm, ông được dân làng gửi vào chùa. Năm 17 tuổi, ông rời chùa bắt xe đi Phnôm Pênh để kiếm kế sinh nhai mặc dù không có tiền, dù chỉ 1 đồng riel. Ông đứng ven đường đón những chiếc xe để quá giang. Rất nhiều chiếc xe chạy ngang qua nhưng không dừng lại. Cuối cùng, một tài xế cũng dừng lại đón ông.
Ông hồi tưởng: "Người tài xế tốt bụng ấy là một ông già gốc Việt ốm yếu, hom hem. Ông ấy đang lái chiếc xe tải chở cát cũ kỹ, già nua. Khi nghe tôi kể hoàn cảnh, ông ấy đồng ý cho tôi làm phụ lái. Chiếc xe rất hay trở chứng. Mỗi lần nó trở chứng, tôi phụ giúp ông sửa chữa. Nhờ đó, tôi được tiếp xúc với động cơ và có được kiến thức cơ bản".
Thời gian sau, ông xin vào làm thợ phụ việc cho nhiều xưởng sửa chữa ôtô ở Phnôm Pênh để học thêm nghề. Nhờ sáng dạ, chỉ một thời gian ngắn, ông có thể sửa chữa tất cả các loại động cơ ôtô và trở nên nổi tiếngå.
Năm 20 tuổi, ông mở một gara sửa xe. Nhờ tay nghề cao, ông được Hoàng thân Sisowath Monireth (chú của Vua Sihanouk) thuê bảo trì xe và trực thăng cá nhân. Ông mua nhà, cưới vợ và sống sung túc với nghề sửa chữa ôtô tại thủ đô Phnôm Pênh.
Tháng 4-1975, Pol Pot cầm quyền Campuchia. Theo lệnh của chính quyền Pol Pot, tài sản của ông bị tịch thu. Ông cùng vợ và 4 đứa con bị buộc phải rời Phnôm Pênh cùng với nhiều người khác. Ông biết là mình và gia đình đã trở thành tù nhân lao động khổ sai của Pol Pot.
Đoàn người bị những người lính xưng là Angka thúc súng lùa đi suốt 10 ngày đêm đến Chrang Chamrek. Tại đây, chúng đẩy ông vào xưởng sửa chữa động cơ có sẵn 30 con tàu hư hỏng. Ông chỉ được phép làm quần quật suốt cả ngày lẫn đêm mà không được đòi hỏi bất kỳ quyền lợi nào, kể cả ăn uống. Hằng ngày, chúng ném cho ông một gói cơm ít ỏi kèm muối mặn và cá khô. Đêm ông bị nhốt vào một phòng giam chật hẹp cùng nhiều người khác.
Vợ con ông bị chúng tách ra, đưa đi đâu ông cũng chẳng biết.
Bất ngờ sáng ngày 28-10-1978, khi trời còn nhập nhoạng, một toán lính Pol Pot xông vào trói ông lại ném lên xe chở thẳng đến một trường học. Đến nơi ông mới biết trường học này đã bị chúng biến thành một nhà tù có mật danh là S21, chuyên giam cầm, tra tấn những tù nhân được gán cho tội làm gián điệp, tình báo cho nước ngoài.
Ngôi mộ của 14 nạn nhân bị giết khi bộ đội Việt Nam tiến vào nhà tù S21.
Vừa đến nơi, chúng đã đánh phủ đầu ông một trận đến tóe máu, ngất xỉu. Chúng buộc ông phải nhận mình là điệp viên của CIA hoặc KGB mặc dù ông chẳng biết đó là tổ chức gì. Bị đòn đau, buộc lòng ông phải nhận tội. Chúng lại hỏi những điều mà trong đời ông chưa từng nghe nói đến, ông lại bị ăn đòn vì không biết. Chúng đánh ông gãy hai cánh tay, gãy hết các ngón tay. Các móng tay, móng chân đều bị chúng dùng kiềm rút ra hết. Ông còn bị chúng dùng lõi dây điện bằng đồng ngoáy, chọc thủng màng nhĩ tai trái…
Theo cand.com.vn