Nhiều thủ đoạn hòng qua mặt công chứng: Từ làm giấy tờ giả đến đóng giả người cần giao dịch

Thời gian gần đây, ngoài tình trạng dùng giấy tờ giả trong giao dịch dân sự đã xuất hiện việc thuê người đóng giả để thực hiện các thủ tục pháp lý. Thủ đoạn mới liên quan đến vấn đề này đang phát sinh và biến tướng theo chiều hướng tinh vi, phức tạp và để lại hậu quả rất lớn…

Tang vật công an thu giữ trong vụ làm giả tài liệu, con dấu của cơ quan, tổ chức

Làm giả giấy tờ

Vừa qua, Tòa án Nhân dân tỉnh đã đưa ra xét xử vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản với tổng số tiền hơn 28 tỷ đồng. Theo đó, trong khoảng thời gian từ đầu năm 2018 đến tháng 4-2020, các đối tượng đã môi giới, ký giấy nhận tiền, ký hợp đồng chuyển nhượng đất nền dự án không có pháp lý hoặc đất nền, nhà ở có pháp lý nhưng không có quyền chuyển nhượng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều nạn nhân. Với thủ đoạn làm giả toàn bộ hồ sơ, giấy tờ một cách tinh vi cộng với khả năng giao tiếp linh hoạt, nhóm đối tượng này đã qua mặt các bị hại để chiếm đoạt số tiền gần 29 tỷ đồng. Các bị can này đã bị Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh truy tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”.

Trước đó, Tòa án Nhân dân tỉnh cũng đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Lê Tấn Cường (SN 1984, ngụ phường Tân Định, TX.Bến Cát) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”. Theo đó, với thủ đoạn làm giả vi bằng, bị can Cường đã thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt của các bị hại 880 triệu đồng. Vụ án này sau đó được Hội đồng xét xử đề nghị trả hồ sơ điều tra bổ sung để làm rõ một số tình tiết liên quan.

Hành vi làm giả giấy tờ, con dấu không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, tổ chức mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống của người dân. Liên quan đến các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản thời gian gần đây, chỉ vì tin tưởng vào tính pháp lý của những hồ sơ, giấy tờ giả mà nhiều người dân đã bị lừa đảo, mất tiền oan, từ đó phát sinh nhiều vấn đề mất an ninh trật tự tại các địa phương. Thời gian qua, Công an tỉnh phát hiện và bắt giữ nhiều đường dây làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức. Qua các vụ mà cơ quan chức năng bắt giữ, có thể thấy việc làm giả tài liệu là rất đa dạng, phong phú, từ văn bằng, chứng chỉ, đến giấy khám sức khỏe, chứng minh nhân dân, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép lái xe và hồ sơ khám bệnh các loại.

Theo bà Nguyễn Thị Phương Ngọc, Chủ tịch Hội Công chứng viên tỉnh, Trưởng phòng Công chứng số 1, tình trạng giả mạo trong hoạt động công chứng ngày một đa dạng, tinh vi và rất khó phát hiện. Thủ đoạn của các đối tượng làm giả ngày càng trở nên tinh vi từ dấu giáp lai, dấu nổi cho đến dấu chìm trên giấy đều giống thật đến không ngờ, trong khi các trang thiết bị hỗ trợ nhận diện giấy tờ giả của công chứng viên hiện nay vẫn còn khá thô sơ (chủ yếu là mắt thường hoặc kính lúp) nên rất khó để phát hiện.

Thực tế qua hoạt động công chứng, các công chứng viên đã phát hiện nhiều trường hợp khách hàng đem Bằng tốt nghiệp đại học đến yêu cầu chứng thực bản sao từ bản chính. Nhìn bằng mắt thường thì bằng tốt nghiệp đại học này rất giống bản chính từ hình dáng, màu sắc, con dấu của trường đã cấp. Tuy nhiên, khi xác minh và kiểm tra trên hệ thống tra cứu văn bằng của trường đại học nơi đã cấp bằng tốt nghiệp thì có tên của người được cấp bằng trong năm đó nhưng năm sinh, địa chỉ người được cấp bằng không giống trên bằng, số hiệu bằng cũng khác.

Đóng giả người thân

Cũng theo bà Nguyễn Thị Phương Ngọc, để nhận biết chính xác giấy tờ thật - giả cần phải có chuyên gia trong lĩnh vực và phải dùng đến trang thiết bị hỗ trợ nhận biết giấy tờ giả mới phát hiện được.

Hiện nay không khó để bắt gặp những lời chào mời, quảng cáo việc nhận làm giả giấy tờ trên các trang mạng xã hội, từ đó đã đẩy các công chứng viên vào tình thế luôn phải đối mặt với rủi ro cho dù có thâm niên, nhiều kinh nghiệm và được trang bị những kỹ năng nhận biết nhất định nhưng cũng không đủ trình độ, phương tiện giám định như một giám định viên. Do đó, giấy tờ giả vẫn có thể qua mặt được các công chứng viên.

Bên cạnh việc làm giả giấy tờ, tài liệu thì việc giả mạo người hay còn gọi là sử dụng người “đóng thế” cũng diễn ra thường xuyên. Việc giả mạo người thường gặp là giả mạo một bên vợ hoặc chồng trong giao dịch khi một hoặc hai bên muốn bán tài sản mà bên kia không đồng ý nên người còn lại nhờ hoặc thuê người khác “đóng thế”. Trường hợp giả mạo anh chị em trong nhà để ký hợp đồng trong trường hợp đất cấp cho hộ gia đình hoặc phân chia di sản thừa kế hoặc trường hợp mạo danh anh chị em sinh đôi để ký giấy tờ trục lợi cho bản thân.

Đối với việc giả mạo chủ thể, nhiều trường hợp khi thấy công chứng viên hỏi kỹ các thông tin hay tỏ ra nghi ngờ thì đối tượng đã tìm cách nhanh chóng bỏ chạy. Các tổ chức hành nghề công chứng không thể bắt giữ lại được nên không thể xử lý đối tượng này. So với việc làm giả giấy tờ thì việc giả mạo người diễn ra ít hơn nhưng hậu quả nghiêm trọng hơn.

Để hạn chế tình trạng giả mạo người, đa số các công chứng viên đều yêu cầu người yêu cầu công chứng lăn tay để kiểm tra, đối chiếu dấu vân tay và kiểm tra kỹ giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng và hướng dẫn họ tuân thủ đúng các quy định về thủ tục công chứng.

LÊ NA