Những suy nghĩ từ một phiên tòa

(BDO) Thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã xử lý theo quy định nhiều đại án tham nhũng, nhận được sự đồng tình của các tầng lớp nhân dân, góp phần củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương.

Ông Nguyễn Thành Danh tại tòa. Ảnh: VOV

Trong những ngày cuối năm 2023, bước sang đầu năm 2024, một số vụ đại án được xét xử nhận được sự quan tâm của công chúng, dư luận, trong đó có đại án “chuyến bay giải cứu”, đại án Việt Á, với nhiều cán bộ trong một số cơ quan nhà nước, đơn vị, doanh nghiệp liên quan nhiều tội danh; tính chất, mức độ phạm tội khác nhau. 

Phải nói rằng, tất cả tình tiết vụ án đã thể hiện rõ trong các cáo trạng và diễn biến các phiên xét xử, với nhiều tình tiết pháp lý khác nhau và trước hết các bị cáo trong các vụ án đều có điểm chung là: Quanh co chối tội, đỗ lỗi (cho khách quan, cho cơ chế, cấp trên, cấp dưới…), khắc phục hậu quả và cuối cùng là nhận tội và xin giảm án. 

Thế nhưng, đã có một trường hợp phạm tội, bị kết án theo quy định của pháp luật nhưng đã để lại sự đồng cảm, sự cảm thông của dư luận xã hội. Đó là trường hợp ông Nguyễn Thành Danh, cựu Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Bình Dương (CDC Bình Dương), với tội danh: “Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” trong đại án Việt Á xảy ra trong đại dịch Covid-19 vừa qua.

Viện Kiểm sát nhân dân đề nghị mức án 10 tháng 4 ngày tù giam đối với bị cáo Nguyễn Thành Danh, bằng với thời gian tạm giam và trước khi tuyên án, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân đã thay đổi đề nghị đối với bị cáo Nguyễn Thành Danh là miễn trách nhiệm hình sự thay cho mức án đã đề nghị. Hội đồng xét xử đã chấp thuận và tuyên miễn trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Nguyễn Thành Danh. 

Trong vụ án này, những ngày qua dư luận đồng cảm và dành cho ông Nguyễn Thành Danh sự tôn trọng chính là thái độ, sự tự trọng của ông. Được biết, đối với ông Nguyễn Thành Danh, cơ quan tố tụng và tại phiên tòa xét xử có nhận định: Bị cáo Danh đã nhiều lần từ chối, không nhận hàng tỷ đồng tiền của Việt Á đưa cho cái gọi là “hoa hồng, là quà cảm ơn” nhưng ông đã từ chối, nói: “Tôi sắp về hưu, không muốn dính líu đến tiền bạc”. Vài tỷ đồng chứ không phải là ít. 

Một điều đáng nói nữa là, các bị cáo khác thường quanh co chối tội, không nhận tội hoặc đỗ lỗi cho khách quan, do cơ chế, do cấp trên, do cấp dưới hoặc chỉ nhận khi cơ quan điều tra cũng như các cơ quan tố tụng khác chứng minh bị cáo vi phạm pháp luật, có phạm tội thì lúc đó mới nhận tội, thậm chí có bị cáo còn luôn miệng “kêu oan” nhưng cuối cùng phải thừa nhận tội trạng. Đứng trước Hội đồng xét xử, trái ngược với các bị cáo khác, ông Danh không chối tội hay đổ lỗi cho cấp trên, cấp dưới, cũng không đỗ lỗi cho cơ chế, mà thẳng thắn thừa nhận: “Bị cáo ý thức được hành vi phạm tội. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, bị cáo vô tình vi phạm pháp luật về đấu thầu” và chấp nhận mức án đối với hành vi vi phạm pháp luật của mình - dù là vô tình và trong bối cảnh nguy cơ đại dịch Covid - 19 bùng phát mạnh mẽ đe dọa mạng sống người dân tỉnh Bình Dương.

Chúng ta biết rằng, trong thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát trên toàn thế giới, trong đó có cả nước ta, mà Bình Dương là trọng điểm, là một trong những địa phương bị thiệt hại nhiều nhất so với cả nước. Trong tình hình dịch bệnh như thế, dù đã xin nghỉ hưu trước tuổi nhưng theo yêu cầu công việc phòng chống dịch bệnh cùng lời động viên của lãnh đạo, ông Danh đã tình nguyện ở lại tham gia tuyến đầu chống dịch. 

Với tình thế cấp bách, nguy hiểm như thế và để bảo đảm sức khỏe người dân, hạn chế mất mát về người, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân, ông đã không tuân thủ đầy đủ các quy định, quy trình, quy chế về đấu thầu của Nhà nước mà sau này khi trở thành bị cáo trong vụ án, ông thừa nhận mình đã vô tình vi phạm và phải chịu tội. Ông thừa nhận tội trạng, không đổ lỗi và không quanh co. Có thể xem đó là sự dũng cảm, là lòng tự trọng của một con người, dám làm dám chịu.

Việc các cơ quan tố tụng xác định ông Nguyễn Thành Danh không nhận hối lộ và miễn trách nhiệm hình sự đã cho thấy đây không chỉ là sự khẳng nhận của cơ quan chức năng trong công cuộc phòng chống tham nhũng mà Đảng, Nhà nước ta đã và đang thực hiện, mà còn là lời cảnh tỉnh, thức tỉnh lòng tự trọng không chỉ cho các bị cáo trong các đại án hiện nay (trong đó có cả đại án Việt Á) mà còn dành cho những ai đã, đang và sẽ nhúng chàm, sẽ phải đối diện lương tâm, trách nhiệm và sự nhìn nhận của xã hội. Phải thật sự dũng cảm từ chối những khoản thu bất chính (cả tiền tài và danh vọng) thì mới thực sự là một con người đúng nghĩa nhất hoặc dũng cảm thừa nhận sai trái thì mới có thể thanh thản nhận sự khoan hồng của pháp luật. 

NGUYỄN QUỐC DŨNG (Cán bộ hưu trí)

• Phản ánh về việc rào chắn trái phép đường bờ kênh Phước Hòa - Dầu Tiếng: Cần sớm xử lý dứt điểm (21/11)
• Trao tặng hàng trăm móc khóa an ninh cho chủ trang trại, cơ sở kinh doanh (21/11)
• Chứng cứ trong vụ án tranh chấp hợp đồng vay tài sản (21/11)
• Cần xử lý tình trạng “xe dù, bến cóc” trên Quốc lộ 13 (19/11)
• Thông tin tiếp theo về “Xây dựng công trình ảnh hưởng đến người dân”: Đơn vị thi công khẩn trương khắc phục (19/11)