Sau 6 tháng quyết liệt triển khai thực hiện Chỉ thị 01 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và nhất là Nghị quyết 11 của Chính phủ về các giải pháp chủ yếu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, đến nay, ngành ngân hàng (NH) Bình Dương đã đạt được những kết quả tích cực. Một trong những kết quả nổi bật là tình hình cung cầu ngoại tệ trên địa bàn có nhiều cải thiện, hoạt động mua bán ngoại tệ trái phép không còn diễn biến công khai, thị trường ngoại hối đã dần ổn định theo khuôn khổ.
USD “chịu” vào ngân hàng
Trên cơ sở 6 nhóm giải pháp thực hiện NQ 11 của Chính phủ, NHNN Việt Nam đã có Chỉ thị 01 về việc thực hiện giải pháp tiền tệ và hoạt động NH nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội bước đầu đạt được một số kết quả nhất định. Tín hiệu rõ nét nhất là thị trường ngoại hối đã có những chuyển biến tích cực, bắt đầu từ sự “giảm nhiệt” của tỷ giá trên thị trường tự do, làm cho chênh lệch tỷ giá giữa thị trường này so với thị trường chính thức giảm dần xuống, thậm chí có thời điểm còn thấp hơn cả thị trường chính thức - một hiện tượng hiếm thấy trong nhiều năm.
Thị trường ngoại tệ vẫn còn đứng trước những thách thức không nhỏ trong những tháng cuối năm 2011Theo đánh giá của NHNN, thị trường ngoại tệ tự do được kiểm soát chặt chẽ, lượng ngoại tệ của các ngân hàng thương mại (NHTM) mua vào lớn hơn nhiều so với lượng ngoại tệ bán ra; tỷ giá USD/VND bình quân liên NH đang có xu hướng giảm (mức giảm lớn nhất so với tỷ giá điều chỉnh ngày 11-2 có lúc lên đến 280 VND/USD) và tỷ giá mua - bán của NHTM có nhiều thời điểm thấp hơn tỷ giá bình quân liên NH. Phó Giám đốc NH Ngoại thương (VCB) - Chi nhánh Bình Dương Nguyễn Thái Minh Quang cho biết, từ những tháng cuối năm 2010 và tháng 1-2011, VCB luôn trong tình trạng căng thẳng nguồn USD, khả năng cân đối (mua - bán) nguồn ngoại tệ chỉ khoảng 50 - 70 triệu USD/tháng, không thấm vào đâu so với nhu cầu thị trường. Nhưng sau khi có các biện pháp của NHNN (điều chỉnh tỷ giá tiền đồng Việt Nam và USD, chuyển dần quan hệ huy động và cho vay bằng ngoại tệ sang quan hệ mua, bán ngoại tệ giữa NH với khách hàng; hạ trần lãi suất huy động USD 3%/năm, đồng thời nâng dự trữ bắt buộc từ 4% lên 6% đối với tiền gửi ngoại tệ cá nhân bằng USD...) lượng ngoại tệ từ các doanh nghiệp và người dân đã bán ngoại tệ cho NH tăng dần qua từng tháng, như đến tháng 5 là 220 triệu USD, tăng lên gấp 4 - 5 lần. Chính vì vậy, tình hình ngoại tệ tại VCB trong thời gian gần đây khá ổn định. Hiện nay, nhiều NHTM cho biết, trạng thái ngoại tệ đã được cải thiện rõ ràng, Phó Giám đốc NH Đầu tư và Phát triển - Chi nhánh Bình Dương (BIDV) Trần Ngọc Linh cũng cho biết, nguồn USD vào NH đã được cải thiện nhiều, từ thời điểm tháng một, doanh số mua bán ngoại tệ chỉ đạt 4 triệu USD/tháng, sang tháng 6 đã tăng lên 16 triệu USD. Với lượng ngoại tệ USD ổn định và dồi dào, BIDV có thể đáp ứng tất cả nhu cầu hợp pháp của doanh nghiệp và người dân đầy đủ.
Tăng cường những giải pháp hiệu quả
Có được kết quả phấn khởi trên, sẽ là tiền đề để thị trường tiền tệ bớt sức nóng trong 6 tháng cuối năm, mà theo đánh giá của các chuyên gia đây sẽ là thời điểm sôi động nhất của thị trường do các doanh nghiệp cần mua USD trả nợ và nhu cầu mua ngoại tệ tăng cao để nhập hàng. Nắm bắt được thực tế đó, NHNN đã tăng cường giám sát kiểm tra các điểm thu đổi ngoại tệ và nơi nào vi phạm thu hồi giấy phép hoạt động tạm thời. Nếu vi phạm nghiêm trọng kéo dài nhiều lần sẽ thu hồi vĩnh viễn giấy phép.
Riêng tại địa bàn tỉnh Bình Dương, bằng các giải pháp không kém phần quyết liệt, linh hoạt, chú trọng thực hiện tốt công tác tuyên truyền nên tình hình chung trên địa bàn tỉnh đều chấp hành tốt các quy định trong hoạt động ngoại hối. Phó Giám đốc NHNN - Chi nhánh Bình Dương Nguyễn Phú Cường cho biết, một trong những nhiệm vụ quan trọng được chi nhánh tập trung thực hiện trong thời gian qua là việc tuyên truyền, phổ biến tới các phòng chức năng của từng chi nhánh NH và có ý kiến chỉ đạo từng nội dung cụ thể của Nghị quyết 11 và Chỉ thị 01. NHNN Bình Dương đã phối hợp với các đoàn liên ngành kiểm tra việc chấp hành quy định về niêm yết, quảng cáo, thanh toán bằng ngoại tệ của các tổ chức kinh doanh; kiểm tra mua bán ngoại tệ trái phép tại các tiệm vàng, các tổ chức khác ở địa bàn trọng điểm TX.TDM, TX.Dĩ An, TX.Thuận An. Ngoài ra, ngành còn kiểm tra việc chấp hành quy định trong kinh doanh ngoại tệ của một số chi nhánh tổ chức tín dụng và hoạt động thu đổi ngoại tệ của 3 bàn đại lý ủy nhiệm... Công tác kiểm tra, giám sát, trinh sát liên tục xử lý kiên quyết những vụ việc vi phạm. Qua kiểm tra hoạt động liên quan đến ngoại tệ tại các chi nhánh, tổ chức tín dụng, các tổ chức kinh tế, các bàn đại lý thu đổi ngoại tệ cũng chỉ có vài trường hợp vi phạm như chưa tuân thủ quy chế về thời hạn bán ngoại tệ và mức tồn quỹ cuối ngày; không đặt bảng hiệu của TCTD ủy nhiệm làm đại lý hoặc chưa thực hiện tốt công tác kiểm tra định kỳ theo quy định.
Tác dụng của các chính sách tiền tệ đã có tác dụng, tình hình cung cầu ngoại tệ đã có nhiều cải thiện, người dân đã chuyển từ tiết kiệm bằng USD sang VND. Số liệu gần đây của NHNN cũng cho thấy, huy động bằng ngoại tệ đến cuối tháng 5 của hệ thống NHTM giảm 3,8% so với cuối năm 2010, các doanh nghiệp đã được NH đáp ứng phần lớn nhu cầu ngoại tệ, hoạt động ngoại tệ trái phép không còn diễn biến công khai như trước đây, doanh nghiệp chấp hành tốt quy định trong niêm yết giá cả hàng hóa. Chứng tỏ rằng công tác phổ biến tuyên truyền cùng biện pháp xử lý kiên quyết nên việc chấp hành pháp luật của các TCTD đã tốt hơn.
Theo nhận định từ NHNN Bình Dương, dù ngành đạt được những kết quả tích cực, nhưng cũng không thể chủ quan bởi thị trường ngoại tệ còn đứng trước những thách thức không nhỏ. Thách thức ở những tháng cuối năm là làm thế nào để tiếp tục giữ vững sự ổn định của thị trường ngoại hối. Hiện nay, tốc độ tăng CPI tuy đã chậm lại nhưng vẫn còn cao, nên yếu tố lạm phát vẫn hiện hữu. Người có vốn có thể chưa hết kỳ vọng vào các nơi trú ẩn an toàn, trong đó có ngoại tệ. Do đó, NHNN - Chi nhánh Bình Dương sẽ tiếp tục theo dõi, có giải pháp điều chỉnh kịp thời nhằm góp phần thực hiện tỷ giá mua bán ngoại tệ bảo đảm đúng quy định của NHNN Việt Nam, hướng tới mục tiêu thị trường ngoại hối ổn định.
THANH HỒNG