Ngày 18-9-1961, chiến thắng Phước Thành đã làm nức lòng cán bộ, đồng bào và chiến sĩ miền Nam. Dù 57 năm đã trôi qua nhưng chiến thắng Phước Thành mãi như bài ca hùng tráng, mãi là niềm tự hào của quân và dân Bình Dương nói riêng và cả nước nói chung. Chiến thắng này được coi là phát đạn vạch đường cho cách mạng miền Nam phát triển mạnh mẽ về mọi mặt…
Diện mạo mới tại thị trấn Phước Vĩnh, trung tâm của huyện Phú Giáo hôm nay. Ảnh: C.SƠN
Đòn đánh phủ đầu
Với âm mưu triệt phá Chiến khu Đ, ngày 22-10- 1956, Ngô Đình Diệm ban hành Sắc lệnh 143/NV thành lập tỉnh Phước Thành gồm 3 quận Tân Uyên, Hiếu Liêm và Phú Giáo. Trung tâm tỉnh lỵ đặt tại Phước Vĩnh, do thiếu tá Nguyễn Minh Mẫn làm Tỉnh trưởng. Ý đồ của Mỹ - Diệm là xây dựng Phước Thành thành một tiểu khu mạnh cùng với Chơn Thành, Bình Long, Đồng Xoài, Lộc Ninh, Phước Long tạo thành một hệ thống cứ điểm quân sự liên hoàn bao vây chia cắt Chiến khu Đ với Chiến khu Dương Minh Châu, Chiến khu Đ với Nam Tây nguyên, đồng thời tạo thành tuyến phòng thủ về hướng đông và đông bắc Sài Gòn, ngăn chặn sự chi viện của hậu phương miền Bắc xã hội chủ nghĩa đối với miền Nam.
Trước âm mưu của địch, Bộ Tư lệnh Quân khu miền Đông tiến hành điều nghiên và đề nghị Ban quân sự Miền và Khu ủy mở trận tấn công vào tiểu khu quân sự và tỉnh lỵ Phước Thành nhằm phá tan ý đồ bao vây chia cắt Chiến khu Đ, đánh phủ đầu vào ý đồ bình định của địch. Mục tiêu của trận đánh là tiêu diệt toàn bộ quân địch, làm chủ tiểu khu, giải thoát tù chính trị. Sau khi phân tích tình hình chung toàn miền và tình hình cụ thể ở miền Đông, Trung ương Cục và Ban quân sự Miền nhất trí với đề nghị của Bộ Tư lệnh miền Đông.
Sau 3 tháng điều nghiên kỹ chiến trường, ta quyết định mở trận tấn công. Qua nắm thông tin thực tế, Khu ủy, Bộ Tư lệnh khu tổ chức bàn bạc, triển khai kế hoạch cụ thể trận đánh Phước Thành. Ban chỉ huy trận đánh được thành lập. Quân khu chỉ thị C800 sẽ là lực lượng chủ lực đánh tiêu diệt Tiểu khu Phước Thành. C800 cũng được tăng cường thêm lực lượng của Miền, 3 khẩu DKZ75, bộ đội địa phương của Phước Thành và lực lượng du kích làm nhiệm vụ dẫn đường, đồng thời chặn viện. Ta tổ chức thành 3 mũi tấn công vào tiểu khu. Tiểu đoàn lên kế hoạch tác chiến và lấy hướng tấn công vào tòa tỉnh trưởng làm hướng chủ yếu do C59 và một bộ phận đặc công đảm nhiệm. Ta cũng bố trí 1 khẩu DKZ75 đánh vào dinh tỉnh trưởng, 1 khẩu đánh vào lực lượng bảo an và 1 khẩu đánh vào biệt động quân của địch.
Trong quá trình tiến đánh, địch chống cự quyết liệt, súng địch từ các lô cốt bắn xối xả về phía ta nhưng chiến sĩ ta chiến đấu với tinh thần rất dũng cảm, theo đúng kế hoạch tác chiến triển khai các mũi tấn công. Tuy vậy, dựa vào hệ thống công sự kiên cố, địch vẫn chống trả quyết liệt. Ta và địch chiến đấu giằng co. Bên hướng tấn công vào lực lượng bảo an ta dùng súng DKZ bắn vào tháp canh Dinh Tỉnh trưởng và xe thiết giáp. Hướng tấn công bên biệt động quân cũng bắn vào lực lượng địch đang co cụm. Trong vòng 30 phút, hướng tấn công chủ yếu cơ bản ta đã chiếm lĩnh được. Từ hướng chủ yếu ta điều lực lượng sang hỗ trợ các hướng tấn công còn lại. Riêng hướng tấn công lực lượng bảo an, bộ phận đặc công của ta thọc sâu, đánh phá, bắt được tên Phó Tỉnh trưởng.
Đơn vị giải phóng tổng kết sau chiến thắng Phước Thành (18-9-1961). Ảnh: Tư Liệu
Ở mặt trận phối hợp của tỉnh gồm bộ đội địa phương các huyện suốt một dải từ Phước Hòa đi Cổng Xanh, bộ đội tỉnh từ Cổng Xanh trở xuống Bình Mỹ, Nhà Đỏ. Các đội tuyên truyền và các đội du kích làm nhiệm vụ phá hoại, đắp mô chặn viện, diệt ác, tuyên truyền. Mất cơ quan đầu não lại bị các lực lượng địa phương bức bách, 10 đồn bốt địch đóng trên đường Phước Sang đi Đồng Xoài đã hốt hoảng bỏ chạy. Địch ở các vùng xung quanh thị xã cũng tan rã hoặc bỏ trốn. Sau khoảng 1 giờ đồng hồ chiến đấu, cơ bản ta diệt toàn bộ lực lượng địch. Lực lượng của ta chiếm được 2 khẩu pháo 105 ly, 3 xe thiết giáp, diệt và bắt sống gần 800 tên, thu trên 700 súng các loại.
“Làm cho Sài Gòn nhốn nháo”
Chiến thắng Phước Thành có ý nghĩa vô cùng to lớn khi lần đầu tiên lực lượng vũ trang địa phương ta tấn công giải phóng một tỉnh lỵ của địch, đập tan bộ máy kìm kẹp của địch. Đánh đòn phủ đầu vào âm mưu chia cắt Chiến khu Đ; là tiếng chuông báo hiệu sự phá sản của kế hoạch Stalây Taylơ thường được gọi là chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ trên chiến trường miền Nam Việt Nam. Chiến thắng Phước Thành đã giáng một đòn chí tử phủ đầu vào kế hoạch gom dân, lập ấp chiến lược của địch vừa mới triển khai, đập tan bộ máy kìm kẹp cấp tỉnh của địch, cổ vũ, động viên kịp thời quân dân địa phương cũng như quân dân miền Đông Nam bộ, làm lan tỏa tinh thần chiến đấu khắp miền Nam Việt Nam.
Chiến thắng Phước Thành là sự kết hợp đúng đắn đường lối chính trị quân sự sáng tạo của Đảng ta; là kết tinh của tài trí và tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường của các lực lượng vũ trang cách mạng. Tài liệu mật từ Lầu Năm Góc của Mỹ cũng xác nhận: “Trận tiến công lớn nhất đã có tác dụng làm cho Sài Gòn nhốn nháo là trận đánh chiếm Phước Thành, một tỉnh lỵ cách Sài Gòn 55km”.
Viết tiếp truyền thống
57 năm đã đi qua nhưng những dấu son về một thời đấu tranh anh dũng vẫn không phai mờ. Những bài học lịch sử về tinh thần đoàn kết bản lĩnh sáng tạo, chủ động vượt qua khó khăn, huy động sức mạnh tổng hợp của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng cùng với truyền thống hào hùng của chiến thắng Phước Thành luôn được thấm nhuần sâu sắc trong mọi suy nghĩ và hành động của Đảng bộ và nhân dân huyện Phú Giáo.
Tự hào với truyền thống chiến thắng Phước Thành năm xưa, qua 19 năm tái lập huyện kể từ ngày 20-8-1999 đến nay, trải qua 3 kỳ đại hội Đảng bộ và sau hơn 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ IV, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Phú Giáo đã và đang tập trung trí tuệ, tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo các ngành, các cấp vượt qua khó khăn thử thách, phát huy các tiềm năng, thế mạnh, nguồn lực của địa phương, phấn đấu thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ của nghị quyết đại hội đề ra trên hầu hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng và kiện toàn hệ thống chính trị, giữ vững đoàn kết, tranh thủ tốt sự đầu tư của tỉnh, phát huy các lợi thế nguồn lực, vượt qua khó khăn, thách thức. Điểm nổi bật qua 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), trong Đảng bộ huyện không có cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị hoặc có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Với những thành tựu đã đạt được, Đảng bộ và nhân dân huyện Phú Giáo vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng nhì. Đây là niềm cổ vũ, động viên to lớn đối với quân và dân Phú Giáo trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, xứng đáng với truyền thống anh hùng, với bản hùng ca Phước Thành năm xưa.
CHÍ HUY