Lịch sử nhân loại và lịch sử dân tộc được hình thành một phần từ các cuộc chiến tranh. Lịch sử mỗi cuộc chiến tranh được hình thành một phần từ các đội quân và các trận đánh. Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2015) xin được giới thiệu những chiến công của một đơn vị đã góp phần quan trọng trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đó chính là Quân đoàn 4 - Binh đoàn Cửu Long anh hùng.
Phân đội 7, Trung đoàn 141, Sư đoàn 7 làm nhiệm vụ quân quản bảo vệ Dinh Độc Lập chiều 30-4-1975. Ảnh: Bảo tàng Quân đoàn 4
Từ bản hùng ca Phước Long
Sau khi thành lập, căn cứ vào kế hoạch chiến lược 2 năm 1975-1976 và nhiệm vụ chiến đấu trước mắt trong mùa khô 1974-1975, Quân ủy, Bộ Tư lệnh Miền giao nhiệm vụ cho Quân đoàn 4 mở chiến dịch ở đường số 14 - Phước Long, nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng một đoạn đường số 14; tiếp đó đánh bại quân địch nếu chúng phản kích, giữ vững vùng giải phóng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Phước Long là địa bàn hết sức quan trọng của vùng Đông Nam bộ, là địa bàn đặc biệt nhạy cảm trong hệ thống phòng thủ phía bắc Sài Gòn.
Sau 25 ngày đêm chiến đấu liên tục, Quân đoàn 4 cùng với nhân dân và các lực lượng vũ trang địa phương đã giành được thắng lợi hoàn toàn trong chiến dịch này. Đây là một thắng lợi to lớn, toàn diện của quân và dân Phước Long... Chiến dịch đường 14 - Phước Long được coi là một “đòn trinh sát chiến lược”. Thắng lợi của chiến dịch này có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng, bởi cùng một lúc đạt được cả hai mục tiêu: Tiêu diệt sinh lực lớn của địch, giải phóng hoàn toàn tỉnh Phước Long, đồng thời thăm dò sự phản kích của quân ngụy để đánh giá khả năng can thiệp trở lại của Mỹ khi ta đánh lớn. Thắng lợi này là cơ sở thực tiễn, góp phần để Bộ Chính trị, Trung ương Đảng hạ quyết tâm chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam kịp thời và chính xác.
Mở toang “cánh cửa thép” Xuân Lộc
Xuân Lộc là vị trí có tầm quan trọng chiến lược, được mệnh danh là “cánh cửa thép” bảo vệ “thủ phủ” của chính quyền Sài Gòn, do đó bằng mọi giá chúng phải “giữ cho được Xuân Lộc”. Đối với địch, “mất Xuân Lộc là mất Sài Gòn”. Với vị trí chiến lược đó, địch đã tập trung một lực lượng lớn phòng thủ ở Xuân Lộc mà nòng cốt là Sư đoàn bộ binh 18 (thuộc Quân đoàn 3 quân đội Sài Gòn) để bảo vệ cho được “cánh cửa thép” rất quan trọng này ở phía đông Sài Gòn. Với thắng lợi to lớn ở Phước Long, Dầu Tiếng - Chơn Thành, Định Quán - Lâm Đồng, Bộ Tư lệnh Miền tiếp tục giao nhiệm vụ cho Quân đoàn 4 đánh chiếm Xuân Lộc. Sau 12 ngày đêm chiến đấu gay go, quyết liệt với tinh thần dũng cảm, ngoan cường, Quân đoàn 4 đã mở toang “cánh cửa thép” ở cửa ngõ phía đông Sài Gòn, làm suy sụp tinh thần kháng cự của binh lính nguỵ; tạo ra thế và lực mới để quân và dân ta bước vào trận quyết chiến trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975. Thắng lợi của chiến dịch Xuân Lộc là đòn quyết định, đánh sập toàn bộ ý chí kháng cự của địch và làm rung chuyển toàn bộ hệ thống phòng thủ xung quanh Sài Gòn.
Vào thành vững như thành
Cách đây 40 năm, cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc thắng lợi hoàn toàn. Cách mạng Việt Nam bước sang một thời kỳ lịch sử mới, thời kỳ đất nước độc lập, thống nhất tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Quân đoàn 4 được giao nhiệm vụ quân quản thành phố Sài Gòn - Gia Định. Trong quá trình làm nhiệm vụ quân quản, cán bộ, chiến sĩ quân đoàn luôn đoàn kết một lòng, cùng bắt tay nhau thực hiện nhiệm vụ với quyết tâm cao “Vào thành, vững như thành”. Sau 2 năm kiên trì thực hiện nhiệm vụ, cán bộ chiến sĩ đã nêu cao hình ảnh, phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân quản, để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân dân Sài Gòn - Gia Định.
40 năm đã trôi qua, chiến tranh đã lùi vào quá khứ, đất nước ta đã và đang từng ngày thay da đổi thịt nhưng những chiến công và bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vẫn còn nguyên giá trị, đòi hỏi thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 4 hôm nay tiếp tục phát huy truyền thống, cống hiến tài năng xây dựng quân đoàn cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao xứng đáng là “quả đấm thép chiến lược” của Bộ ở miền Nam thành đồng Tổ quốc.
BÙI ĐÌNH LẠI