Một trong các loại giấy tờ mà chủ phương tiện phải có khi đi đường theo quy định của pháp luật là bảo hiểm xe máy, ôtô bắt buộc, hay còn gọi là bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe.
Trước các ý kiến đa chiều về loại hình bảo hiểm này, Chính phủ đã tiến hành sửa đổi các quy định về bảo hiểm bắt buộc xe máy. Nghị định 03/2021/NĐ-CP về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và Thông tư 04/2121/TT-BTC quy định chi tiết một số điều của Nghị định đã được ban hành với nhiều điểm thay đổi đột phá để mang lại sự thuận tiện cao nhất cho chủ xe, lái xe và bên thứ ba.
Bản chất là bảo vệ tài chính cho chủ xe
Khác với bảo hiểm tự nguyện, loại bảo hiểm bắt buộc này không chi trả thiệt hại về người và phương tiện cho người mua bảo hiểm hay được hiểu là chủ xe. Đây là loại bảo hiểm an sinh xã hội, cho phép công ty bảo hiểm thay chủ xe để bồi thường cho quyền lợi của nạn nhân (bên thứ ba) nếu chủ xe không may gây tai nạn.
Cụ thể, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người bị nạn trong các vụ tai nạn giao thông, Chính phủ quy định Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới là loại hình bảo hiểm bắt buộc: mọi chủ xe cơ giới (là các tổ chức, cá nhân sở hữu hay được giao quản lý và sử dụng) bắt buộc phải tham gia loại hình bảo hiểm này, đồng thời những doanh nghiệp được triển khai loại hình bảo hiểm này bắt buộc phải cung cấp dịch vụ bảo hiểm theo quy định và mức phí do Nhà nước quy định.
Bảo hiểm xe máy bắt buộc nhằm chi trả bồi thường cho bên thứ ba, tức nạn nhân tai nạn giao thông do xe máy gây ra, nhưng thực chất chính là nhằm bảo vệ tài chính cho chủ xe
Phí bảo hiểm được Chính phủ xem xét vừa đủ quỹ bồi thường và chi phí triển khai nên rất thấp so với thu nhập của chủ xe cơ giới, ví dụ đối với xe môtô quy định mức phí 66.000 đồng/năm, tức chưa đến 200 đồng/ngày. Như vậy, người bị tai nạn do xe máy gây ra có ngay một khoản tài chính để chi trả tiền cấp cứu, điều trị, thay thế tài sản hư hại hay được chi trả quyền lợi cao nhất khi tử vong.
Vì là sản phẩm bắt buộc nên để tránh bị xử phạt, chủ xe cơ giới bắt buộc phải có và mang theo Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới khi tham gia giao thông. Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt đã quy định chủ xe không mang hay không có bảo hiểm xe máy còn hiệu lực sẽ bị phạt từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng.
5 điểm thay đổi đột phá
Nghị định 03/2021 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/3/2021, được người dân đánh giá cao vì đơn giản hóa hồ sơ bồi thường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chi trả bồi thường bảo hiểm.
Theo đó, doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phải thu thập tài liệu của cơ quan công an trong các vụ tai nạn gây tử vong đối với bên thứ ba. Còn các với các vụ tai nạn khác, doanh nghiệp chỉ cần lập biên bản giám định xác định nguyên nhân và mức độ thiệt hại thống nhất giữa doanh nghiệp bảo hiểm với bên mua bảo hiểm hay người được bảo hiểm.
Bên cạnh đó, để bảo đảm nạn nhân tiếp cận nhanh chóng tài chính, kịp thời chữa trị, chi trả chi phí y tế, Nghị định 03/2021 quy định về tạm ứng bồi thường theo hướng rõ ràng, minh bạch. Cụ thể trong vòng 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo của bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm về vụ tai nạn, doanh nghiệp bảo hiểm phải tạm ứng bồi thường đối với thiệt hại về sức khỏe, tính mạng.
Đặc biệt, để vừa đảm bảo mục đích, tính chất của bảo hiểm bắt buộc, vừa đảm bảo tính linh hoạt, chủ động trong việc điều chỉnh mức phí, bù đắp chi phí khi có thay đổi biến động, Thông tư 04/2021 nâng mức trách nhiệm bảo hiểm đối với thiệt hại về sức khỏe, tính mạng do xe cơ giới gây lên 150 triệu đồng cho một người/vụ so với mức 100 triệu đồng hiện hành.
Do mức tránh nhiệm bảo hiểm tăng cao, mức chi hỗ trợ nhân đạo cũng được điều chỉnh tăng tương ứng. Nghị định quy định các doanh nghiệp sẽ trích 1% tổng số phí bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới để đóng góp vào Quỹ Bảo hiểm xe cơ giới. Với các trường hợp thiệt hại về sức khỏe, tính mạng mà không xác định được xe gây tai nạn, xe không tham gia bảo hiểm và các trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo quy định tại Nghị định, Quỹ Bảo hiểm Xe cơ giới sẽ hỗ trợ 30% mức trách nhiệm bảo hiểm cho 1 người/1 vụ đối với trường hợp tử vong (tương ứng 45 triệu đồng so với mức cũ là 20 triệu đồng); 10% mức trách nhiệm bảo hiểm cho 1 người/ 1 vụ (tương ứng 15 triệu đồng) đối với các trường hợp tổn thương bộ phận được điều trị cấp cứu.
Bên dưới là bảng tóm tắt các điểm thay đổi nổi bật của Nghị định 03/2021/NĐ-CP và Thông tư 04/2121/TT-BTC:
PHÙNG QUANG