Thạc sĩ - Luật sư Nguyễn Mạnh Cường (trường Đại học Bình Dương): Giải quyết việc làm và sinh kế bền vững cho người dân khi bị thu hồi đất

Với việc quy định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước, bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư, để người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn, tôi xin góp ý về việc giải quyết việc làm và sinh kế bền vững cho người dân khi bị thu hồi đất như sau...

Giảng viên và sinh viên khoa Luật học trường Đại học Bình Dương tham gia hội nghị góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) do Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh tổ chức

Về giải quyết việc làm cho người dân khi bị thu hồi đất:

Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư. Việc này phải đi trước một bước khi ra quyết định thu hồi đất. Chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và phương án đào tạo nghề, chuyển đổi nghề và giải quyết việc làm phải được thiết kế hợp lý, tạo sự đồng thuận của đại đa số người bị thu hồi đất. Người bị thu hồi đất được hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm khi còn trong độ tuổi lao động vàcó nhu cầu đào tạo nghề, giải quyết việc làm. Người lao động bị thu hồi đất được hưởng chính sách hỗ trợtrong thời hạn 5 năm kể từ ngày có quyết định thu hồi đất.

Ngoài ra, người bị thu hồi đất cần được vay vốn ưu đãi từ Quỹ quốc gia về việc làm theo quy định của pháp luật. Lao động nông thôn học nghề được vay để học theo quy định hiện hành về tín dụng vàđược ngân sách hỗ trợ 100% lãi suất đối với khoản vay để học nghề, sau khi học nghề còn được vay vốn từ Quỹ quốc gia về việc làm thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm để tự tạo việc làm. Bên cạnh đó cần có cơ sở pháp lý quy định sự liên kết giữa các trung tâm đào tạo nghề với các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh doanh để tìm hiểu nhu cầu nhân sự của họ, từ đó có định hướng về nghề nghiệp cho người lao động khi tham gia đào tạo.

Về sinh kế bền vững cho người dân khi bị thu hồi đất:

Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, không thể thay thế được của người dân. Vì vậy, khi người dân bị thu hồi đất sản xuất không thể để người mất đất không có sinh kế. Do đó, cùng với việc giải quyết việc làm thì sinh kế của người dân là yêu cầu đặt lên trước tiên. Cho nên theo tôi, về sinh kế bền vững cần phải có những quan tâm như sau: Việc xây dựng các khu tái định cư của các dự án phải quan tâm đầy đủ đến nhu cầu và điều kiện của người được tái định cư. Chú ý đến việc bảo đảm nguồn thu nhập tại nơi ở mới cho người được bố trí tái định cư cũng như phù hợp với thói quen, tập quán sinh hoạt của người dân. Cần có các chính sách ưu đãi về thuế cho các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh doanh khi họ tiếp nhận các lao động thuộc diện tái định cư. Bởi lẽ các lao động thuộc diện này là những lao động không có tay nghề cao vì mới vừa qua đào tạo. Hỗ trợ cho người lao động bị thu hồi đất nông nghiệp vàngười lao động bị thu hồi đất kinh doanh đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Điều 10 của Nghị định số 61/2015/NĐ-CP ngày 9-7-2015 của Chính phủ về chính sách hỗ trợ tạo việc làm và Quỹ quốc gia về việc làm cần phải sửa đổi bằng cách thêm đối tượng là người lao động bị thu hồi đất kinh doanh.

Ngoài ra cần hỗ trợ vay vốn cho người lao động bị thu hồi đất nông nghiệp vàngười lao động bị thu hồi đất kinh doanh đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Điều 11 của Nghị định số 61/2015/NĐ-CP ngày 9-7-2015 của Chính phủ về chính sách hỗ trợ tạo việc làm và Quỹ quốc gia về việc làm cần phải sửa đổi bằng cách thêm đối tượng là người lao động bị thu hồi đất kinh doanh. Mức cho vay tối đa bằng tổng chi phí cần thiết mà người lao động phải đóng góp theo quy định để người lao động đi làm việc ở nước ngoài đối với từng thị trường lao động. Lãi suất bằng lãi suất cho vay đối với hộ nghèo theo từng thời kỳ do Chính phủ quy định. Thời hạn cho vay tối đa bằng thời gian đi lao động ở nước ngoài theo hợp đồng.

Tôi tin rằng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này sẽ giải quyết các vướng mắc trong thu hồi đất, giải phóng mặt bằng. Đồng thời Nhà nước thực hiện được quyền lực của mình trong quản lý đất đai, hoàn thiện chế định thu hồi đất, nhằm bảo đảm quyền lợi của người bị thu hồi đất, để sinh kế của họ được bền vững.

QUỲNH NHƯ (lược ghi)