Thách thức nào đang chờ nữ Tổng thống đầu tiên của Slovenia?

Bà Natasa Pirc Musar, một luật sư hành nghề tự do, với sự hậu thuẫn của chính phủ trung tả của Slovenia, đã được bầu làm nữ tổng thống đầu tiên của nước này sau khi đánh bại đối thủ bảo thủ của bà trong một cuộc bỏ phiếu kín vào ngày 13/11.

Chiến thắng đi vào lịch sử

Với 99% số phiếu đã được kiểm, bà Natasa Pirc Musar dẫn đầu với 53,8% phiếu bầu, vượt lên trước ứng cử viên kỳ cựu bảo thủ Anze Logar với 46,1%. Mặc dù cả hai ứng cử viên đều tranh cử với tư cách độc lập nhưng họ nhận được sự hậu thuẫn từ các khối chính trị trung tả và cánh hữu của quốc gia 2 triệu dân ở Đông Âu, quốc gia thành viên của EU trong 15 năm qua.

Nữ Tổng thống Natasa Pirc Musar.

Ông Logar là Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ của cựu thủ tướng cánh hữu Janez Jansa, đã giành chiến thắng trong vòng đầu của cuộc bầu cử vào tháng 10/2022 nhưng không đạt tỉ lệ đa số cần thiết. Thế rồi, chỉ sau vài tuần, các cuộc thăm dò cử tri đã cho thấy sự ủng hộ của công chúng chuyển sang bà Pirc Musar. Có ý kiến cho rằng ông Logar đã đánh mất sự ủng hộ cần thiết của cử tri vì đã không biết cách giữ khoảng cách với sếp cũ của mình, một nhân vật gây chia rẽ và là đồng minh thân cận của nhà lãnh đạo cực hữu Viktor Orban của Hungary.

Thủ tướng Slovenia Robert Golob, người kế nhiệm ông Jansa vào tháng 6/2022, đã cảnh báo rằng một cuộc bỏ phiếu cho ứng cử viên bảo thủ sẽ đẩy đất nước của ông trở lại “thời kỳ đen tối”. Tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu vào ngày 13/11 đã tăng lên so với cuộc bầu cử năm 2017, ở mức 50,6%.

Năm nay 54 tuổi, bà Pirc Musar sinh ra ở Ljubljana, thủ đô Slovenia. Bà theo học luật tại Khoa Luật của Đại học Ljubljana vào năm 1992. Năm 1997, bà vượt qua kỳ thi luật sư và sau đó nhận được một công việc tại Đài Truyền hình Slovenia, làm việc tại đây trong 6 năm với tư cách là nhà báo và người dẫn chương trình tin tức trung tâm. Sau đó, trong 5 năm, bà làm người dẫn chương trình tin tức trung tâm 24UR trên kênh truyền hình thương mại POP TV. Năm 2001, bà trở thành trưởng bộ phận truyền thông tại Tập đoàn Aktiva, nơi chồng bà Ales Musar làm việc.

Trong thời gian làm nhà báo và người dẫn chương trình tin tức, bà được đào tạo bổ sung tại Khoa Truyền thông của CNN và Đại học Salford trước khi hoàn thành bằng tiến sĩ luật tại Đại học Vienna. Bà được bầu làm ủy viên phụ trách tiếp cận thông tin công cộng của Slovenia vào năm 2004.

Đặc biệt, bà từng làm một luật sư và được thuê bảo vệ lợi ích cho bà Melania Trump, đệ nhất phu nhân Mỹ gốc Slovenia, trong nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ của ông Donald Trump, nhằm ngăn chặn việc các công ty lợi dụng tên tuổi của bà để thương mại hóa các sản phẩm của họ.

“Tôi mong chờ những thử thách mới”

Trong hệ thống Nghị viện của Slovenia, vai trò của tổng thống chủ yếu mang tính hình thức. Tuy nhiên, bà Pirc Musar cho rằng bà sẽ cư xử khác với tổng thống sắp mãn nhiệm Borut Pahor, người hiếm khi can thiệp vào các vấn đề chính trị trong nước trong 2 nhiệm kỳ 5 năm của ông. Bà cũng tuyên bố sẽ thực thi quyền hạn của mình trong việc đề cử thủ tướng, thành viên của Tòa án Hiến pháp và bổ nhiệm thành viên của Ủy ban Chống tham nhũng.

Trong chiến dịch tranh cử, bà tuyên bố: “Tôi chưa bao giờ im lặng khi cần phải lên tiếng, đặc biệt là trong 2 năm qua. Sau khi chính phủ của Thủ tướng Janez Jansa lên nắm quyền, tôi đã lên tiếng vì luật pháp đang sụp đổ ngay trước mắt chúng ta”. Bà Pirc Musar cho biết muốn thấy Slovenia kết nối với “châu Âu cốt lõi”, đặc biệt là với các quốc gia tin tưởng vào nhân quyền và các giá trị hiến pháp.

Tuy nhiên, bà Pirc Musar cũng bị chỉ trích vì đế chế kinh doanh rộng lớn mà bà đồng sở hữu với chồng là doanh nhân Ales Musar. Các nhà bình luận tỏ ra mệt mỏi với mạng lưới công ty của họ và cáo buộc rằng cặp đôi này đã đưa một phần tài sản của họ vào các thiên đường thuế. Cựu Thủ tướng Jansa đã mô tả có một sự “xung đột” giữa một bên là giá trị của nền độc lập của Slovenia và một bên là giá trị của các thiên đường thuế.

“Ông Janez Jansa là cựu thủ tướng theo chủ nghĩa dân túy, đã bị liên minh tự do trung tả cách chức vào tháng 4 sau những cáo buộc về các chính sách gây chia rẽ và phi dân chủ. Người Slovenia hiện đang hy vọng chiến thắng của bà Pirc Musar sẽ thúc đẩy sự lãnh đạo tự do hiện tại của đất nước.

Ở ngoại ô thủ đô Ljubljana, bà phát biểu trước đám đông những người ủng hộ khi có kết quả rằng: “Chúng ta cần đoàn kết để có thể làm điều gì đó tốt đẹp cho quê hương tươi đẹp của chúng ta”.

Bà nói: “Nhiệm vụ đầu tiên của tôi là mở ra một cuộc đối thoại giữa tất cả người dân Slovenia. Trong cuộc bầu cử dân chủ, người Slovenia đã cho thấy họ muốn một đất nước như thế nào. Cả cuộc đời tôi, tôi đã ủng hộ những giá trị giống nhau: Dân chủ, nhân quyền, lòng khoan dung. Đã đến lúc ngừng đối phó với quá khứ. Còn nhiều việc phải làm trong tương lai”.

Bà Pirc Musar hứa sẽ trở thành “tiếng nói của phụ nữ” và là “cơ quan đạo đức” trong vai trò mới của mình.

Trước cuộc bỏ phiếu hôm 13/11, bà nói với hãng tin AFP: “Tổng thống không thể trung lập... và không có ý kiến. Tôi chưa bao giờ ngại nói ra”.

Khi chiến thắng trở nên rõ ràng, bà Pirc Musar đã viết trên Twitter: “Chưa bao giờ có một chiến dịch như vậy ở Slovenia. Tôi tự hào về nhân viên của mình, tất cả các tình nguyện viên và tất nhiên là một chút về bản thân tôi. Tôi hài lòng, cảm ơn tất cả các bạn rất nhiều. Tôi mong chờ những thử thách mới”.

Theo CAND

• Chiến thắng toàn diện của đảng Cộng hòa (18/11)