Thủ tướng Modi hướng tới nhiệm kỳ thứ 3

2024 là năm bầu cử quan trọng của Ấn Độ, nhưng cuộc đua đang diễn ra một chiều khi ưu thế của Thủ tướng Narendra Modi đủ để ông tự tin hướng tới nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp.

Khoảng cách chắc chắn

Cuộc thăm dò dư luận mới nhất được tổ chức cuối tháng 12/2023 của Báo ABP News cho thấy đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP)

đang dẫn đầu vững chắc nếu cuộc bầu cử Lok Sabha (Hạ viện Ấn Độ) năm 2024 được tổ chức ngay thời điểm này. Theo ước tính, số ghế hạ viện mà BJP giành được có thể từ 295-335 ghế, trong khi phe đối lập chỉ có thể giành được 165-205 ghế. Đây là bước tiến nếu so với cuộc thăm dò hồi tháng 10 (thời điểm ngay trước thềm cuộc bầu cử lập pháp của 5 bang tại Ấn Độ kéo dài từ ngày 7 đến 30/11/2023). Ở thời điểm đó, kết quả khảo sát cho thấy BJP chỉ có thể giành được 287 ghế trong hạ viện gồm 542 thành viên nếu bầu cử diễn ra ngay lập tức. Điều đó cho thấy, đảng BJP đang giành được nhiều sự tin tưởng hơn từ phía các cử tri.

Thủ tướng Narendra Modi tự tin trước cuộc bầu cử mới.

Cuộc thăm dò ý kiến của ABP News là cuộc thăm dò đầu tiên được công bố trong năm nay trước kỳ bầu cử hạ viện vào tháng 5 tới đây. Theo đó, những thông số từ cuộc thăm dò cho thấy “đảng cầm quyền dẫn trước một cách thoải mái” trước các lực lượng đối lập, báo hiệu một kỳ bầu cử thành công nữa đang chờ đợi Thủ tướng Modi và đảng BPJ cầm quyền của ông.

"Về câu hỏi mức độ hài lòng của người dân với công việc của Thủ tướng đương nhiệm Modi, tổng cộng 47,2% người dân trên khắp Ấn Độ cho biết họ rất hài lòng, trong khi 30,2% cho biết họ hài lòng ở một mức độ nào đó và 21,3% cho biết họ không hài lòng chút nào", trích báo cáo từ cuộc khảo sát của ABP News mới được công bố. Cuộc thăm dò ý kiến cũng cho thấy, phần lớn những người được hỏi cho rằng khối INDIA (liên minh của phe đối lập) "sẽ không đoàn kết cho đến cuộc bầu cử Lok Sabha năm 2024". Những kết quả này phù hợp với một cuộc khảo sát lớn khác được tổ chức vào tháng 8/2023 (thời điểm ông Modi vượt qua một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại quốc hội do phe đối lập đề xuất).

Thời điểm đó, tờ báo lớn nhất Ấn Độ là India Today khi thực hiện khảo sát “Tâm trạng quốc gia” hằng năm cho biết 52% người dân Ấn Độ tin rằng ông Modi là người phù hợp nhất để làm thủ tướng so với 16% tin tưởng vào lãnh đạo quốc hội, ông Rahul Gandhi, Chủ tịch đảng Quốc đại (INC) cũng đồng thời là người đại diện cho khối INDIA tranh cử năm 2024. Với những cách biệt lớn như vậy từ các cuộc khảo sát, Thủ tướng Modi và đảng BJP của ông có quyền tự tin trước thềm cuộc bầu cử tới đây.

Thành tựu rõ ràng

Con số tăng trưởng GDP 7,6% (cao nhất thế giới) trong quý 3/2023 vừa qua của Ấn Độ rõ ràng là một kết quả tích cực phản ánh thành tích của chính phủ do ông Modi đứng đầu trong năm qua. Dự đoán trong cả năm 2023, kinh tế Ấn Độ có thể đạt mức tăng trưởng 7,3%, con số mà theo dự đoán của phần lớn các tổ chức tài chính thế giới là sẽ đứng đầu thế giới trong năm. Nền kinh tế Ấn Độ đã tăng trưởng nhanh kể từ sau đại dịch COVID-19.

Thống kê của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy năm 2023, quy mô kinh tế của Ấn Độ đã đạt 3.700 tỷ USD và vượt qua Pháp để trở thành nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới. Thu nhập bình quân đầu người cũng tăng gần gấp đôi trong một thập kỷ từ thời điểm ông Modi bắt đầu giữ chức vụ Thủ tướng Ấn Độ. Ấn Độ đã vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới và tốc độ tăng trưởng nhanh đang thúc đẩy tham vọng của Ấn Độ thay thế Trung Quốc trở thành công xưởng của thế giới. Những kết quả kinh tế tốt đẹp là bệ đỡ hoàn hảo cho ông Modi có cơ hội trở thành vị thủ tướng đầu tiên không phải là người của đảng Quốc đại cầm quyền nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp.

Không chỉ có những kết quả kinh tế ấn tượng, ông Modi còn đạt được nhiều thành tựu trong đối ngoại và đối nội những năm qua. Năm 2022, Ấn Độ từ chối lên án việc Nga trong cuộc chiến với Ukraine dù vẫn phản đối cuộc xung đột này để có thể mua dầu của Nga phục vụ nhu cầu kinh tế đang bùng nổ của mình. Năm 2023, chính phủ của ông Modi thậm chí còn “thành thạo” hơn trong việc cân bằng các liên kết cạnh tranh của mình.

Trên toàn cầu, ông Modi nhận được rất nhiều lời “mời mọc”. Vào tháng 5/2023, ông Modi đã gặp gỡ các lãnh đạo của nhóm Bộ tứ (Quad) gồm Mỹ, Nhật và Australia tại Hội nghị Các nền kinh tế phát triển (G7), nơi ông là khách mời. Vào tháng 6, Ấn Độ đã ký một thỏa thuận hợp tác quốc phòng mang tính bước ngoặt với Mỹ và ông Modi được đón tiếp trọng thị tại một bữa tiệc cấp nhà nước ở Washington. Nhưng, sang tháng 7/2023, Ấn Độ lại tổ chức cuộc gặp cấp cao của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) bao gồm cả Nga, Trung Quốc và vừa bổ sung thêm Iran, những quốc gia ở thế đối đầu thường trực với Mỹ trong nhiều thập kỷ.

Vào tháng 8, ông Modi đã tham dự Hội nghị thượng đỉnh Các nền kinh tế mới nổi (BRICS) mang tính bước ngoặt ở Nam Phi. Tại đây, BRICS (bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) cùng những ứng viên đang mong muốn gia nhập bao gồm nhiều quốc gia không thân thiện với Mỹ đã cùng thảo luận về việc giảm sự phụ thuộc của họ vào đồng USD Mỹ.

Đến tháng 9/2023, Hội nghị thượng đỉnh Các nền kinh tế lớn (G20) ở New Delhi đã diễn ra trọn vẹn. Khi không có Nga hay Trung Quốc, mối quan hệ của Ấn Độ với Mỹ lại chiếm vị trí trung tâm của cuộc gặp. Tại sự kiện đó, Ấn Độ với vai trò chủ trì đã hướng sự chú ý vào các quốc gia ở phía Nam của thế giới với những tuyên bố đáng chú ý về phát triển bình đẳng. Những màn “đu dây” dồn dập của Ấn Độ trong năm qua đã nâng cao vị thế quốc gia trong bối cảnh thế giới đang nảy ra nhiều bất đồng lớn.

Chính trị trong nước cũng xâm nhập chính sách đối ngoại theo những cách khác nhau. Chính phủ Ấn Độ gây lo ngại cho thế giới bằng lệnh cấm xuất khẩu gạo bất ngờ nhưng đồng thời bảo vệ được thị trường trong nước và kiềm chế lạm phát. Ấn Độ cũng “tranh thủ” lên lịch tổ chức một phiên làm việc của G20 về du lịch ở Kashmir, khu vực đang có tranh chấp chủ quyền đã gây ra nhiều ý kiến trái ngược. Cùng với đó là lời mời tới các lãnh đạo G20 sử dụng cụm từ “Bharat” (tên tiếng Hindi được những người theo chủ nghĩa dân tộc ưa thích) thay cho cụm từ “Ấn Độ” (cái tên gắn liền với giai đoạn thực dân Anh) làm dấy lên suy đoán rằng chính phủ Ấn Độ đang chuẩn bị thay đổi tên gọi chính thức của đất nước càng làm bật tinh thần dân tộc mạnh mẽ của ông Modi đã thu hút nhiều người ủng hộ.

Chuẩn bị kỹ càng

Mặc dù nhận được sự ủng hộ lớn và đang dẫn với khoảng cách an toàn nhưng Thủ tướng Modi không hề đánh mất sự thận trọng của mình với các đối thủ. Cuộc tấn công của BJP vào INC tháng 3/2023 từng dẫn đến đề nghị trục xuất ông Rahul Gandhi khỏi quốc hội sau khi kết án ông này về tội phỉ báng giả mạo. Tòa án Tối cao sau đó đã phủ quyết cáo buộc nhưng sự việc cũng đã làm mất uy tín của ông Gandhi trong mắt công chúng.

Tháng 7/2023, sau khi 26 đảng đối lập liên minh với nhau trong một khối chính trị mới có tên là Liên minh Bao trùm phát triển quốc gia Ấn Độ (INDIA) với mục đích thách thức BJP. Ngay lập tức, ông Modi đã tổ chức một cuộc họp mặt của Liên minh Dân chủ quốc gia (NDA) do BJP lãnh đạo, lần đầu tiên sau nhiều năm vào đầu tháng 8/2023. Đây là động thái tập hợp lực lượng hiếm hoi của BJP sau nhiều năm kể từ khi họ thắng tuyệt đối trong cuộc bầu cử năm 2014 và đủ sức thành lập chính phủ độc lập mà không cần liên minh với chính đảng nào khác. Sự tập hợp lực lượng này đã đem đến chiến thắng cho liên minh cầm quyền tại 4 trên 5 bang trong cuộc bầu cử lập pháp cuối tháng 8.

Những cuộc vận động bầu cử mới đây trong cộng đồng người Hồi giáo vào tháng 11 vừa qua được cho là bước chuẩn bị quan trọng cho cuộc bầu cử tháng 5 tới khi cộng đồng với gần 200 triệu người này trước đây vẫn không dành nhiều ủng hộ cho chính phủ dân tộc theo Hindu giáo của ông Modi. Ông Modi cũng tiếp tục đưa ra nhiều hứa hẹn cải thiện đời sống với phụ nữ, đặc biệt là sẵn lòng trao thêm quyền cho nhóm cư dân chiếm hơn một nửa dân số tại đất nước còn nặng nề tư tưởng phân biệt này. Tại Hội nghị thượng đỉnh lãnh đạo HT do Thời báo Hindu tổ chức lần thứ 21 vào đầu tháng 11 vừa qua, ông Modi đã đề xuất chủ đề “Vượt qua các rào cản” để khuyến khích người dân “sẽ phá bỏ mọi rào cản để ủng hộ chúng tôi lần này”.

Ông Modi nhấn mạnh đến những rào cản trong quá khứ như thực dân, đói nghèo từng kìm chân Ấn Độ cũng như nhắc tới “rào cản thực sự là bhai-bhatijawad (chính trị triều đại)” mà Ấn Độ cần phải vượt qua. Đây là ám chỉ của ông Modi tới nền “chính trị gia đình” của nhà Gandhi trong quá khứ mà giờ đây đang trở lại với cái tên Rahul Gandhi, con trai của cố Thủ tướng Sonia Gandhi. Ông hy vọng người dân Ấn Độ sẽ một lần nữa giúp ông vượt qua cái bóng quá lớn của lịch sử đó.

Sau 9 năm rưỡi cầm quyền, ông Modi đã có đủ kinh nghiệm và cả nguồn lực để bảo vệ vị thế cũng như tầm ảnh hưởng của mình. Kết quả điều hành đất nước là thước đo quan trọng nhất nhưng sự thận trọng là không bao giờ thừa, nhất là trong một nền chính trị không đồng nhất, nặng tính địa phương như ở Ấn Độ. Nói như nhà phân tích, giáo sư chính trị học Arun Swamy tới từ Đại học Guam thì chỉ cần ông “không quá kiêu ngạo, ông ấy khó có thể thất bại vào năm 2024”.

Theo CAND

• Chiến thắng toàn diện của đảng Cộng hòa (18/11)