Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác đầu tư công năm 2023 của tỉnh còn tồn tại một số hạn chế cần tập trung khắc phục. Cùng với đó, tỉnh đã chủ động triển khai dự thảo kế hoạch đầu tư công năm 2024 nhằm góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025.
Sớm hoàn thành, phát huy hiệu quả các dự án giao thông kết nối vùng góp phần gia tăng động lực tăng trưởng kinh tế tỉnh nhà. Trong ảnh: Tuyến đường Mỹ Phước - Tân Vạn - Bàu Bàng hoàn thành, đưa vào khai thác
Giá trị giải ngân cao
Năm 2023, công tác chỉ đạo điều hành, triển khai kế hoạch đầu tư công được tỉnh quan tâm thực hiện quyết liệt, kịp thời và hiệu quả. So với cùng kỳ năm 2022, ước giải ngân kế hoạch vốn năm 2023 cao hơn về cả số tuyệt đối (gấp 2,7 lần) và số tương đối (cùng kỳ đạt 85,4%), đây cũng là giá trị giải ngân vốn đầu tư cao nhất từ trước đến nay. Một số vướng mắc chính ảnh hưởng đến giải ngân vốn đầu tư công kéo dài trong nhiều năm qua đến nay đã cơ bản được tháo gỡ.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác đầu tư công của tỉnh còn tồn tại một số hạn chế. Cụ thể, giải ngân vốn đầu tư công mặc dù có khởi sắc song vẫn chậm so với yêu cầu và cam kết của các đơn vị từ đầu năm. Để hoàn thành kế hoạch vốn được giao, khối lượng công việc còn lại trong các tháng cuối năm là rất lớn. Tính trung bình đến cuối năm mỗi tháng phải giải ngân hơn 3.200 tỷ đồng trong khi 10 tháng năm 2023 trung bình mỗi tháng chỉ giải ngân hơn 1.200 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, vướng mắc về quy định pháp luật liên quan đến đầu tư công còn chậm sửa đổi. Hiện một số quy định giữa Luật Đầu tư công, nghị định hướng dẫn và các luật liên quan còn chồng chéo, chưa được quy định cụ thể rõ ràng, như: Quy định về lập thẩm định, phê duyệt dự toán, chuẩn bị đầu tư dự án không có cấu phần xây dựng; phương pháp tính giá đất, thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nằm trên địa bàn 2 đơn vị hành chính trở lên. Mặc dù tỉnh đã nhiều lần kiến nghị bộ, ngành Trung ương hướng dẫn, nhưng đến nay chưa được tháo gỡ triệt để.
Bên cạnh đó, công tác đền bù giải phóng mặt bằng vẫn là điểm nghẽn chính ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án. Trình tự thủ tục, công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư các dự án kéo dài phức tạp, một số chính sách bồi thường hỗ trợ không phù hợp với thực tế. Công tác chuẩn bị đầu tư một số dự án chưa tốt, một số nhà thầu chưa bảo đảm về năng lực, chưa tập trung nguồn lực để triển khai thi công công trình như thỏa thuận và cam kết theo hợp đồng ký kết.
Tập trung đẩy nhanh tiến độ
Theo dự thảo tờ trình kế hoạch đầu tư công năm 2024 vốn ngân sách Nhà nước của UBND tỉnh, việc bố trí vốn dựa theo nguyên tắc xác định rõ mục tiêu, thứ tự ưu tiên trong kế hoạch đầu tư công năm 2023, phù hợp với hướng dẫn xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và khả năng cân đối các nguồn vốn đầu tư năm 2024, phù hợp với khả năng thực hiện và tiến độ giải ngân của từng dự án trong năm 2024. Trong đó, tập trung ưu tiên bố trí vốn để thực hiện, đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành và phát huy hiệu quả các dự án trọng điểm, các dự án giao thông kết nối, có tác động liên vùng, vừa gia tăng động lực tăng trưởng, vừa bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh.
Theo đó, việc bố trí vốn sẽ thực hiện theo thứ tự: Bố trí đủ vốn cho các dự án đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng trước ngày 31-12-2023; bố trí đủ vốn cho dự án chuyển tiếp phải hoàn thành trong năm 2024 theo thời gian bố trí vốn; bố trí đủ vốn tham gia vào các dự án PPP, nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch, nhiệm vụ cấp vốn điều lệ cho quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách, vốn đối ứng cho dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài; bố trí vốn theo tiến độ cho các dự án trọng điểm, các dự án liên vùng của địa phương, các dự án chuyển tiếp theo tiến độ được phê duyệt.
Sau khi bố trí đủ vốn cho các nhiệm vụ, dự án theo thứ tự ưu tiên nêu trên mới bố trí vốn cho các dự án khởi công mới đã có đủ thủ tục đầu tư. Trường hợp chưa kịp hoàn thiện thủ tục đầu tư tại thời điểm lập kế hoạch, trong báo cáo lập kế hoạch phải cam kết hoàn thiện quyết định đầu tư của các dự án trước khi giao chi tiết kế hoạch vốn năm 2024 (trước ngày 31-12-2023).
Việc nỗ lực đầu tư đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng, đẩy nhanh tiến độ thực hiện, sớm hoàn thành và phát huy hiệu quả các dự án, công trình trọng điểm, đặc biệt là các dự án giao thông kết nối có tác động liên vùng có ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho tỉnh nhà.
PHƯƠNG LÊ - HOÀNG PHONG