Đàn ông tiến hóa hơn phụ nữ?

 Phụ nữ có thể nghĩ đàn ông vẫn như "thủa ban sơ", nhưng một nghiên cứu mới cho thấy, nhiễm sắc thể Y - nhiễm sắc thể quy định một người thuộc giống đực - đang tiến hóa nhanh hơn nhiều so với tất cả những mã di truyền còn lại của con người.

Một nghiên cứu mới xuất bản ngày 13-1 trên tạp chí Tự nhiên đã so sánh các nhiễm sắc thể Y của con người với tinh tinh, con vật có mối quan hệ gần gũi nhất với chúng ta hiện đang còn sống, và phát hiện ra rằng, các nhiễm sắc thể Y của người đã đổi khác tới 30%. Trong khi đó, các mã di truyền còn lại khác của con người chỉ thay đổi 2% so với tinh tinh.

Những thay đổi trên đã xảy ra trong 6 triệu năm qua hoặc có thể là tương đối gần đây khi bước vào giai đoạn tiến hóa.

"Nhiễm sắc thể Y đã thể hiện nó là nhiễm sắc thể người tiến hóa nhanh nhất", tiến sĩ David Page, giám đốc của Viện Whitehead ở Cambridge, đồng tác giả của nghiên cứu nói.

Trước khi phát hiện mới này khiến cánh đàn ông "tự mãn" về bản thân, tác giả đứng đầu nghiên cứu là Jennifer Hughes đã đưa ra một số lời cảnh báo: Đó chỉ là do nhiễm sắc thể Y, nhiễm sắc thể quyết định giới tính, đang tiến hóa ở tốc độ cao, chứ điều này không nhất thiết mang ý nghĩa là bản thân đàn ông đã tiến hóa hơn.

Các nhà nghiên cứu cũng đã tiến hành một thí nghiệm chi tiết nhất về nhiễm sắc thể Y, nhiễm sắc thể mà nữ giới không có, ở cả người và tinh tinh và đã phát hiện ra toàn bộ các phân khúc đều khác biệt một cách đột ngột. Thậm chí là toàn bộ các gene trên nhiễm sắc thể Y ở đàn ông đều không có trên nhiễm sắc thể Y của tinh tinh.

Tuy nhiên, có một điểm cần phải lưu tâm ở đây trong sự so sánh với các nhiễm sắc thể khác: Trong khi toàn bộ các nhiễm sắc thể của người và tinh tinh đều đã được vẽ bản đồ thì chỉ có 2 nhiễm sắc thể của tinh tinh được khảo sát chi tiết: đó là nhiễm sắc thể Y và nhiễm sắc thể 21. Dẫu vậy, điều này cũng đã đủ để kết luận rằng Y là nhiễm sắc thể tiến hóa nhanh nhất, tiến sĩ Page nói.

Cho tới gần đây, nhiễm sắc thể Y vẫn được xem xét theo quan điểm di truyền học của Rodney Dangerfield, đặc biệt bởi nó có ít gene hơn các nhiễm sắc thể khác. Một vài năm trước, một số nhà khoa học thậm chí còn đưa ra giả thuyết rằng nhiễm sắc thể Y đang rút lại, đến mức 50.000 năm nữa, chúng có thể biến mất - và đàn ông cũng vậy.

"Thật buồn cười khi nói rằng đàn ông rồi sẽ chết cả, nhưng khoa học đang chứng minh - và hiện chúng tôi đã có dữ liệu - rằng đó không phải là sự thật", ông Page nói.

Có một số lý do khiến ông Page và các đồng nghiệp kết luận Y là nhiễm sắc thể tiến hóa mạnh mẽ nhất. Trước tiên là bởi nó đứng một mình và nó không cặp đôi giống như 44 nhiễm sắc thể khác. Vì vậy, khi có những thay đổi sẽ không có nhiễm sắc thể đối xứng để tổ hợp lại và cơ bản là khống chế sự thay đổi. Bởi phụ nữ có 2 nhiễm sắc thể X, một nhiễm sắc thể X không có tình trạng này.

Một lý do khác liên quan đến bản chất tự nhiên của việc kết đôi. Khi những con tinh tinh cái bước vào giai đoạn động đực, chúng kết đôi thường xuyên và với nhiều bạn tình, điều này gây áp lực tiến hóa lên con đực, buộc chúng phải sản sinh ra tinh dịch nhiều nhất và có chất lượng tốt nhất để nhân giống các gene của mình, ông Page nói.

Nhiều nhà khoa học đã tán dương nghiên cứu này.

"Đây quả thực là một phát hiện đáng kinh ngạc. Nhiễm sắc thể Y rõ ràng là có sự dẻo dai và bền bỉ để đấu tranh sinh tồn", Hawley, nhà nghiên cứu gene thuộc Viện Stowers ở Kansas, Mỹ, nói.

(Theo Hà Nội Mới)

• Nvidia và FPT chi 200 triệu USD mở nhà máy AI (23/04)
• Công nghệ làm tăng hy vọng phục hồi vận động cho bệnh nhân đột quỵ (22/04)
• Ứng dụng AI để dự đoán chính xác hơn nguồn gốc các khối u (20/04)
• Phát hiện hoá thạch rắn lớn nhất từng tồn tại trên hành tinh (19/04)
• Cải tiến mới trên camera của iPhone 16 Pro (18/04)
• Giới khoa học phát hiện Thiên Vương tinh không hoàn toàn chứa đầy băng (16/04)
• Cấp bách vá lỗ hổng an toàn thông tin mạng (15/04)
• iPhone 16 Plus dự kiến có 7 màu (13/04)