Du lịch cộng đồng: Hướng đi mới của du lịch Bình Dương

Du lịch cộng đồng (DLCĐ) là loại hình du lịch có mục tiêu chủ yếu thu hút sự tham gia của người dân địa phương vào việc vận hành và quản lý các dự án du lịch nhỏ nhằm mang lại thu nhập thay thế và giảm nghèo cho cộng đồng. Bên cạnh đó còn góp phần lưu giữ, bảo vệ truyền thống và văn hóa địa phương cũng như các di sản thiên nhiên. Với điều kiện sẵn có, Bình Dương có ưu thế trong việc phát triển loại hình du lịch này…

Vườn cây trái Lái Thiêu - khu vực thích hợp để phát triển DLCĐ. Trong ảnh: Du khách nước ngoài tham quan vườn cây trái tại xã An Sơn, TX.Thuận An Ảnh: B.MINH

Là loại hình du lịch còn rất mới mẻ tại Việt Nam, nhưng DLCĐ mang lại lợi ích không chỉ về kinh tế, xã hội cho cộng đồng mà còn góp phần vào công tác bảo tồn các nét văn hóa bản địa và giữ gìn cảnh quan tự nhiên của vùng. Các loại hình du lịch phù hợp để phát triển DLCĐ gồm: Du lịch sinh thái; du lịch nông nghiệp, nông thôn; du lịch làng nghề; du lịch dân tộc hay bản địa và du lịch văn hóa. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy phát triển các loại hình nghệ thuật và hàng thủ công mỹ nghệ tại địa phương cũng là một thành phần quan trọng trong việc phát triển DLCĐ. Trên địa cả nước hiện có nhiều tỉnh, thành đã áp dụng loại hình du lịch này tại địa phương và bước đầu đã đạt được những thành công cùng doanh thu ổn định như: Lào Cai, Hòa Bình, Quảng Nam…

Theo Sở VH,TT&DL, trong thời gian tới, thông qua các buổi tập huấn, ngành du lịch sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền các nội dung về du lịch cộng đồng đến người dân, đặc biệt là các cá nhân có liên quan đến kinh doanh dịch vụ du lịch. Giúp cho người dân hiểu thêm về những lợi ích của sự gắn kết phát triển DLCĐ, qua đó tạo sự đồng thuận và mong muốn tự nguyện tham gia của người dân vào việc phát triển DLCĐ nói riêng và ngành du lịch Bình Dương nói chung.

Riêng tại Bình Dương, với những thuận lợi sẵn có về điều kiện tự nhiên và con người, có tiềm năng lớn trong việc phát triển loại hình DLCĐ. Theo ông Đặng Văn Thạnh, Phó Hiệu trưởng trường Du lịch và Tiếp thị Quốc tế TP.HCM, Bình Dương có nguồn tài nguyên du lịch phong phú và đa dạng, nhiều địa phương có điều kiện thích hợp để phát triển loại hình DLCĐ như: TX.Thuận An, TX.Tân Uyên; các huyện Dầu Tiếng, Phú Giáo, Bắc Tân Uyên… Trong đó, TX.Thuận An với địa danh vườn cây trái Lái Thiêu nổi tiếng cùng những cá nhân điển hình trong kinh doanh dịch vụ du lịch sinh thái vườn như: Nhà vườn Bảy Sửa, nhà vườn Út Trung, Nhà hàng DAN (xã An Sơn); nhà vườn Ba Tâm, nhà vườn Hồng Vân, nhà vườn ông Dội (phường Hưng Định)… sẽ là địa điểm lý tưởng cho việc triển khai thí điểm loại hình du lịch này.

Hiện tại, theo khảo sát, Bình Dương vẫn còn nhiều hạn chế về cơ sở vật chất kỹ thuật và dịch vụ để phát triển DLCĐ, cụ thể như: Mức độ tham gia của cộng đồng vẫn chỉ ở mức cung cấp các dịch vụ nhỏ lẻ, chưa tham gia vào quá trình tổ chức và ra quyết định, xây dựng các kế hoạch thực hiện trong DLCĐ. Việc tạo dựng các sản phẩm du lịch trọn gói, hấp dẫn khách du lịch và lập chương trình cho các tuyến, chương trình du lịch tại cộng đồng còn chưa được quan tâm thỏa đáng. Chủng loại, kiểu dáng các sản phẩm thủ công truyền thống chưa phong phú, đa dạng và chất lượng chưa cao để hấp dẫn khách du lịch. Trong khi đó các công ty du lịch lại chưa thực sự đánh giá, đầu tư nghiên cứu, tìm hiểu để nắm bắt được nhu cầu và mong muốn của khách du lịch…

Lễ hội Lái Thiêu mùa trái chín năm 2013 thu hút rất đông du khách Ảnh: Q.CHIẾN

Vì vậy, để phát triển DLCĐ một cách bền vững và hiệu quả, ngành du lịch tỉnh cần có những giải pháp đồng bộ nhằm phát huy hết những tiềm năng sẵn có của địa phương, như: Lựa chọn, quy hoạch và phát triển một số làng nghề truyền thống thành các điểm DLCĐ có đầy đủ các yếu tố về cảnh quan sinh thái, bảo đảm an toàn, an ninh nhằm thu hút khách du lịch; nâng cấp hạ tầng cơ sở, chú trọng đến các điểm, các làng nghề nằm trong tour, tuyến du lịch chính của tỉnh. Có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển du lịch, đặc biệt là đội ngũ thuyết minh viên và nhân viên phục vụ chuyên nghiệp tại các điểm đến tham quan, du lịch; khuyến khích các hộ dân bảo tồn và phát triển một số ngành nghề thủ công truyền thống như dệt thủ công, mây tre đan… Bên cạnh đó, cần hoàn thiện chiến lược tuyên truyền quảng bá và xúc tiến du lịch sinh thái tại cộng đồng tạo điều kiện cho du khách khám phá bản sắc văn hóa phong phú của địa phương…

Đặc trưng của loại hình DLCĐ chính là thành phần tham gia đa dạng: Từ chính quyền địa phương, cơ quan quản lý du lịch, các cơ quan bảo tồn, công ty du lịch, hãng lữ hành, các tổ chức phi chính phủ, cộng đồng địa phương và khách du lịch tới cộng đồng dân cư, các đối tác liên quan và du khách có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên văn hóa, thiên nhiên địa phương. Trong đó, các thành viên của cộng đồng đều được chia sẻ lợi ích từ hoạt động du lịch.

Đối tượng chính của loại hình du lịch này thường có các đặc điểm như tôn trọng các giá trị tự nhiên, lịch sử, văn hóa và các điểm tham quan; quan tâm đến tác động của du lịch đối với môi trường và các giá trị bền vững khác; thích chỗ ở có quy mô nhỏ của người dân địa phương; tìm kiếm những khía cạnh chân thực của cuộc sống như: Đặc sản địa phương, những thiết kế mộc mạc và tự nhiên, các yếu tố mang đậm tính truyền thống bản địa…

Bài, ảnh: PHI LONG

• Ngày của Phở 12-12: Nhìn lại hành trình đưa Phở Việt Nam vươn tầm quốc tế (12/12)
• Phó Thủ tướng: Tiếp cận tổng thể để phát triển du lịch nông thôn bền vững (11/12)
• Bún riêu và miến xào cua góp tên trong “bản đồ ẩm thực thế giới” (10/12)
• Liên hoan Ẩm thực Quốc tế 2024 tại Hà Nội: Ẩm thực kết nối (09/12)