Kỷ niệm 62 năm Ngày Phú Lợi căm thù (1.12.1958 - 1.12.2020): Tinh thần thép của những người cộng sản

Nhà tù Phú Lợi - biểu tượng của lòng dũng cảm, nay trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ

Địa ngục trần gian

Với những chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày như bà Chu Mỹ Dung, Nguyễn Thị Hoa... thì dù không quy mô, tàn độc như Côn Đảo, Phú Quốc và có cái tên mỹ miều là “Trung tâm cải huấn Phú Lợi”, “An Trí viện” nhưng Nhà tù Phú Lợi cũng là một “địa ngục trần gian” đối với các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm.

Theo lời kể của bà Nguyễn Thị Hoa, người có đến 16 năm bị tù đày và trải qua nhiều nhà tù ở miền Nam, thì: “Ở Nhà tù Phú Lợi, tù nhân phải ăn gạo mục cá ươn, muối hạt, nước mắm có dòi, điều kiện vệ sinh, y tế tồi tệ, chế độ lao động khổ sai nặng nề. Nhiều tù nhân cốt cán phải nằm xà lim, chuồng cọp, thường xuyên bị tra tấn dã man… Bọn cai ngục ở nơi đây còn đặt ra “24 điều cấm” rất khắc nghiệt để lấy cớ bạo hành tù nhân. Những tên “chúa ngục” nổi tiếng gian ác như Nguyễn Văn Bông, Trần Vĩnh Đắc, Hồ Văn Tần… Nhưng dù là hình thức tra tấn dã man nào thì “địa ngục trần gian” này không làm lung lay ý chí của những người cộng sản. Ngược lại đây chính là trường học, tiếp cho họ thêm sức mạnh và rèn trui ý chí chiến đấu”.

Nhắc đến Nhà tù Phú Lợi không thể nào quên vụ đầu độc hàng trăm tù nhân chính trị vào ngày 1-12-1958. Sự kiện này đã gây nên sự phẫn nộ đối với những người yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới, cũng như trên đất nước Việt Nam. “… Trong một ngày - mồng một tháng mười hai/ Nào ai ngờ không có nữa ngày mai!/ Chúng tôi chết, trong đêm dài tàn khốc/ Đứt ruột đứt gan, nắm cơm thuốc độc/ Tím xương do nanh nọc lũ đê hèn/ Trái tim hồng chết uất máu bầm đen…”

6 câu thơ trên được trích trong bài thơ “Thù muôn đời muôn kiếp không tan”, của nhà thơ Tố Hữu sáng tác năm 1959 đã trở nên bất hủ và bất cứ ai đọc qua đều dâng trào niềm căm phẫn về tội ác của Mỹ - Ngụy đối với dân tộc ta, chính là diễn tả vụ thảm sát tại Nhà tù Phú Lợi vào ngày 1-12-1958. Biến đau thương thành hành động, khắp nơi trong cả nước dấy lên phong trào hướng về Phú Lợi, từ tiếng gọi căm thù, tiếng gọi đau thương... Đặc biệt, “Tuần lễ thi đua vì Phú Lợi và miền Nam ruột thịt!” của Ủy ban đấu tranh Trung ương chống vụ đầu độc ra đời đã làm bừng lên một phong trào thi đua trên công xưởng, nông trường, hợp tác xã, thao trường, thông tin đại chúng và sáng tác văn nghệ...

Phú Lợi bất diệt

Sau sự kiện ngày 1-12, “Phú Lợi” trở thành niềm kiêu hãnh của người dân tỉnh Thủ Dầu Một. Ông Dương Văn Liễu, nguyên Chính trị Tiểu đoàn Phú Lợi, tự hào cho biết khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thủ Dầu Một quyết định thành lập tiểu đoàn chủ lực tập hợp cơ động đầu tiên đã thống nhất lấy tên Tiểu đoàn Phú Lợi. Bởi cái tên này gắn với sự kiện địch dùng thuốc độc cùng một lúc giết hại hàng ngàn chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước ngày 1-12-1958 tại nhà tù Phú Lợi. Quân dân tỉnh Thủ Dầu Một ghi mãi mối thù không đội trời chung, mối thù “trời không dung, đất không tha, người người đều căm giận”. Và Tiểu đoàn Phú Lợi mang trách nhiệm phải trả cho được mối thù này, góp sức cùng quân dân trong tỉnh tiêu diệt địch và tay sai giải phóng quê hương.

Vừa được khai sinh, Tiểu đoàn Phú Lợi đã lập nên chiến công, tiếp theo là những ngày đánh Mỹ, diệt ngụy liên tục, xóa phiên hiệu nhiều tiểu đoàn, đại đội địch. Tiểu đoàn Phú Lợi đã thực hiện được mục tiêu “tiểu đoàn diệt tiểu đoàn, đại đội diệt đại đội, trung đội diệt trung đội”, xây dựng nên truyền thống ra quân đánh thắng trận đầu, đã đánh là tiêu diệt, bắt tù binh, thu vũ khí. Một số trận đánh tiêu biểu của Tiểu đoàn Phú Lợi có thể kể đến là trận ấp Đồng Sổ ngày 28-12-1964; chiến thắng trận càn của tiểu đoàn địch tại căn cứ Đồng Chèo; trận đánh tại Quý Hiệp ngày 21-2-1965; tiếp đó là trận diệt gọn 1 tiểu đoàn ngụy - Suối Dứa, Gò Mối vang dậy chiến công Truông Bồng Bông trận đầu thắng Mỹ; trận phục kích tiêu diệt Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 8 - Sư 5 của ngụy ngày 8-7 tại ấp Suối Dứa…

Tiểu đoàn chủ lực cơ động của tỉnh được hình thành là niềm tự hào của quân và dân trong tỉnh, là cánh chim đầu đàn của lực lượng vũ trang địa phương, nên từ cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân đều góp sức cho tiểu đoàn nhanh chóng lớn mạnh, trưởng thành. Đáp ứng lòng tin ấy, tiểu đoàn càng ra sức chuẩn bị mọi mặt để thực hiện bằng được nhiệm vụ ra quân đánh thắng trận đầu, xây dựng truyền thống: “Đã đánh là tiêu diệt, ra quân là chiến thắng”.

Đến nay, tinh thần “Ngày Phú Lợi căm thù” vẫn còn vang vọng. Những chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày năm xưa còn lại vẫn thể hiện phẩm chất cách mạng và lòng yêu nước bằng việc tích cực tham gia hoạt động công tác quản lý, khoa học, lao động sản xuất giỏi và hoạt động xã hội... Họ chính là những nhân chứng sống giáo dục cho thế hệ trẻ về lòng tự hào dân tộc và những giá trị lịch sử. Cuộc sống hòa bình, cơm no áo ấm hôm nay được trả bằng cái giá rất đắt. Đó là mồ hôi, xương máu và nước mắt của cả dân tộc.

Và, “địa ngục trần gian” xưa giờ đã thành khu di tích lịch sử cách mạng, nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Nơi đây luôn là niềm tự hào của những cựu tù chính trị, cũng như phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Thủ Dầu Một - Sông Bé - Bình Dương. 

THU THẢO

• TP.Tân Uyên; TP.Thủ Dầu Một: Đại hội Hội Luật gia nhiệm kỳ 2024-2029 (19/04)
• Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật cán bộ (19/04)
• Điện Biên Phủ - nguồn cảm hứng sáng tạo lớn của văn học nghệ thuật (19/04)
• Phát động Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng (19/04)
• Công an tỉnh: Tiếp tục thực hiện hiệu quả nhiệm vụ bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội (19/04)
• Ngày 19-4-1954: Bộ Chính trị ra Nghị quyết về tiếp tục thấu triệt phương châm 'đánh chắc, tiến chắc' (19/04)
• TP.Tân Uyên tổ chức Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương năm Giáp Thìn 2024 (18/04)
• Bình Dương trang trọng tổ chức lễ dâng hương nhân Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương  (18/04)