Phân chia thừa kế khi đất chưa được cấp giấy chứng nhận

(Tiếp theo)

Trường hợp người đã mất để lại quyền sử dụng đất mà đất đó không có giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất, nhưng có di sản là nhà ở hoặc vật kiến trúc khác gắn liền với đất đó và có yêu cầu chia di sản thừa kế, thì được xử lý như sau:

- Nếu đương sự có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, mặc dù chưa cấp giấy chứng nhận, tài sản gắn liền với đất và quyền sử dụng đất đó sẽ được xem là di sản và được chia di sản theo quy định.

- Nếu đương sự không có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền cho biết rõ là việc sử dụng đất đó không vi phạm quy hoạch và có thể được xem xét để giao quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất cũng sẽ được xem là di sản và được chia di sản theo quy định.

- Nếu UBND cấp có thẩm quyền có văn bản cho biết rõ việc sử dụng đất đó là không hợp pháp, di sản là tài sản gắn liền với đất không được phép tồn tại trên đất đó, thì tòa án chỉ giải quyết tranh chấp về tài sản gắn liền với đất, không xem xét chia di sản.

Như vậy, dù đất chưa có sổ đỏ, sổ hồng, nhưng nếu quyền sử dụng đất được xác định là di sản theo quy định trên, thì vẫn có thể chia di sản thừa kế.

Đất không có sổ đỏ được chia thừa kế như thế nào?

Trong trường hợp đất không có sổ đỏ và cần chia thừa kế, pháp luật dân sự Việt Nam quy định hai phương thức chia thừa kế chính là chia theo di chúc và chia theo pháp luật:

- Chia thừa kế theo di chúc là khi người chủ sở hữu di chúc trước khi qua đời. Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc được định nghĩa là ý chí của cá nhân để chuyển nhượng tài sản của mình cho người khác sau khi mất.

Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ quyền của người lập di chúc, bao gồm việc chỉ định người thừa kế, phân định phần di sản cho từng người thừa kế, dành một phần tài sản để di tặng hoặc thờ cúng, giao nghĩa vụ cho người thừa kế, và chỉ định người giữ di chúc, quản lý di sản, phân chia di sản. Do đó, quyền sử dụng đất trong di chúc hợp pháp sẽ phụ thuộc vào nội dung di chúc. Tuy nhiên, nếu có người hưởng di sản không được đề cập trong di chúc hoặc bị loại trừ theo quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, di sản sẽ được chia lại để bảo đảm quyền lợi của người thừa kế không được đề cập trong di chúc.

- Chia thừa kế theo pháp luật xảy ra khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp. Theo Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Điều 651 và Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cách chia thừa kế theo pháp luật, bao gồm việc những người thừa kế cùng hàng sẽ được nhận phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã mất, bị truất quyền hưởng di sản, hoặc từ chối nhận di sản. Đối với trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản, cháu sẽ được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu sẽ được hưởng nếu còn sống. Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản, chắt sẽ được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt sẽ được hưởng nếu còn sống.

HỘI LUẬT GIA TỈNH BÌNH DƯƠNG