Bài 1: Bất chấp khuyến cáo, ào ạt xây dựng
Bị cơ quan chức năng tỉnh xử lý vì vi phạm pháp luật, nhiều doanh nghiệp (DN) kiến nghị lên Bộ Xây dựng xin phép để lò gạch Hoffman tiếp tục hoạt động. Sau khi vào khảo sát thực tế, Bộ Xây dựng khẳng định lò gạch Hoffman tại Bình Dương không bảo đảm các yếu tố về môi trường, sức khỏe… Vì vậy, Bộ Xây dựng yêu cầu Bình Dương xử lý kiên quyết và chấm dứt hoạt động của lò gạch Hoffman trên địa bàn.
Ô nhiễm từ sản xuất gạch thủ công và Hoffman gây bức xúc đối với người dân Ảnh: T.BÌNH
Bộ Xây dựng chỉ ra nhiều sai phạm
Sau khi UBND tỉnh ban hành Văn bản số 1867/UBND-VX về việc không xây dựng lò Hoffman trên địa bàn vào năm 2010, nhiều chủ cơ sở sản xuất gạch vẫn bất chấp quy định tiếp tục xây dựng lò Hoffman. Phát hiện việc sai phạm của các lò gạch Hoffman này, tỉnh Bình Dương đã kiên quyết xử lý theo pháp luật. Tháng 12-2010, tỉnh đã có văn bản yêu cầu tăng cường kiểm tra, quản lý chặt chẽ các dự án đầu tư sản xuất gạch ngói đất sét nung và cấm triệt để việc đốt gạch ngói đất sét nung bằng lò thủ công trên địa bàn. Thực hiện chỉ đạo này, các ngành chức năng và các huyện, thị xã đã tăng cường công tác kiểm tra và xử lý, xử phạt các hành vi vi phạm của các lò gạch Hoffman theo đúng thẩm quyền.
Trước những sai phạm của các lò gạch, tháng 2-2012 UBND tỉnh có công văn yêu cầu các huyện, thị xã thành lập các đoàn liên ngành tiến hành kiểm kê và đi đến chấm dứt hoạt động các lò gạch thủ công; các lò gạch Hoffman xây dựng không theo chủ trương của Chính phủ, xây dựng không phép trước ngày 30-6-2012. Sau khi có thông báo chấm dứt hoạt động, 58 DN và hộ sản xuất gạch đất sét nung theo công nghệ lò Hoffman trên địa bàn tỉnh đã kiến nghị lên Bộ Xây dựng cho phép các lò gạch Hoffman tiếp tục hoạt động. Ngày 11-4-2012, Đoàn công tác của Bộ Xây dựng đã đi khảo sát thực tế các cơ sở sản xuất gạch bằng công nghệ Hoffman tại xã Thạnh Phước, huyện Tân Uyên (nay là TX.Tân Uyên). Qua khảo sát thực tế, Đoàn công tác của Bộ Xây dựng đã chỉ ra nhiều sai phạm của các lò gạch Hoffman như: Các lò gạch Hoffman trên địa bàn tỉnh đầu tư không phép hoặc sai phép (giấy phép đầu tư là lò nung theo công nghệ Tuynel nhưng lại đầu tư lò Hoffman); các lò gạch xây dựng gần khu dân cư và khu nông nghiệp, trồng cây công nghiệp của địa phương, gây ô nhiễm môi trường đối với người dân và ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp…; bên cạnh đó, ống khói của các lò gạch không bảo đảm các yếu tố môi trường; việc ra vào lò hoàn toàn làm bằng thủ công trong môi trường nóng, bụi nên không bảo đảm sức khỏe cho người lao động…
Xử lý có lý, có tình
Từ thực tế khảo sát trên, ngày 3-5-2012, Bộ Xây dựng có văn bản gửi tỉnh Bình Dương; nội dung văn bản nêu rõ, việc ban hành văn bản không xây dựng lò Hoffman trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua cùng những văn bản chỉ đạo của tỉnh cho thấy UBND tỉnh rất quyết liệt trong việc thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định của Bộ Xây dựng. Bộ Xây dựng cũng yêu cầu UBND tỉnh có biện pháp tổng thể, chỉ đạo các cấp, các ngành có biện pháp dừng ngay việc đầu tư mới lò Hoffman trên địa bàn tỉnh. Đối với các lò Hoffman đang sản xuất, UBND tỉnh cần chỉ đạo các ban ngành kiểm tra cụ thể về tính pháp lý của DN trong đầu tư, thời điểm đầu tư, đánh giá tác động môi trường trong quá trình sản xuất để đưa ra lộ trình chấm dứt hoạt động đối với từng lò cho phù hợp; đồng thời chỉ đạo các ngành chức năng kiểm tra, xử lý triệt để tình trạng sản phẩm gạch nung được sản xuất theo công nghệ Hoffman nhưng gắn mác Tuynel.
Văn bản của Bộ Xây dựng gửi UBND tỉnh Bình Dương đã chỉ ra nhiều sai phạm của lò gạch Hoffman trên địa bàn . Ảnh: T.BÌNH
Từ các văn bản, Quyết định số 15/2000/QĐ-BXD, Quyết định số 567/QĐ-TTg, Chỉ thị số 10/ CT-TTg, cùng với việc thực hiện chính sách phát triển vật liệu xây không nung và hạn chế, chấm dứt công nghệ sản xuất lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường theo quy định, UBND tỉnh Bình Dương đã đưa ra lộ trình chấm dứt lò gạch Hoffman. Từ thực tế kiểm tra tình hình, tháng 7-2012 UBND tỉnh có Thông báo số 169/TB-UBND gia hạn cho các lò gạch Hoffman kéo dài thời gian tồn tại đến ngày 30- 6-2014. Thông báo này thay cho văn bản tháng 2-2012 của UBND tỉnh yêu cầu chấm dứt hoạt động các lò gạch thủ công; các lò gạch Hoffman xây dựng không theo chủ trương của Chính phủ, xây dựng không phép trước ngày 30- 6-2012.
Sau thông báo trên, các địa phương đã vào cuộc quyết liệt và triển khai cho các cơ sở sản xuất gạch Hoffman thực hiện cam kết đến ngày 30-6-2014 phải chấm dứt hoạt động; đồng thời các huyện, thị xã đã nhắc nhở và kiểm tra theo kế hoạch việc chấp hành của các cơ sở sản xuất gạch Hoffman dừng nhập nguyên, nhiên, vật liệu để chuẩn bị chấm dứt hoạt động.
“Theo Quyết định số 567/QĐ-TTg ngày 28-4-2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung đến năm 2020 thì việc xây dựng lò gạch Hoffman không nằm trong diện khuyến khích đầu tư mà phải xây dựng lộ trình chấm dứt từng bước để thay thế bằng vật liệu xây dựng không nung. Đến nay, theo lộ trình, tỉnh Bình Dương đang ráo riết thực hiện các biện pháp chuyển đổi, trong đó kiên quyết chấm dứt hoạt động các lò đốt truyền thống, các lò nung đốt Hoffman là thực hiện theo đúng chỉ đạo đó”.
(Giám đốc Sở Xây dựng NGUYỄN THÀNH TÀI)
Thực hiện theo lộ trình chấm dứt hoạt động của các lò gạch Hoffman mà tỉnh đưa ra, tính đến ngày 10-6-2014 đã có 105/107 cơ sở sản xuất gạch Hoffman chấp thuận và ký cam kết ngưng hoạt động sau ngày 30-6-2014. Trong các cam kết này, các chủ cơ sở đều khẳng định việc chấp hành tháo dỡ và chịu trách nhiệm nếu vi phạm cam kết. Cụ thể như cam kết của ông Nguyễn Thành Nhân, chủ cơ sở sản xuất gạch theo công nghệ Hoffman Minh Tâm, xã Phước Hòa, huyện Phú Giáo: “Từ nay đến hết ngày 30-6-2014 sẽ ngưng hoạt động sản xuất gạch theo công nghệ Hoffman và có phương hướng cũng như lộ trình chuyển đổi công nghệ theo đúng quy định. Nếu không thực hiện đúng cam kết này, chủ cơ sở hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật, chấp hành tháo dỡ và bị cưỡng chế theo đúng quy định”.
Như vậy, UBND tỉnh Bình Dương đã ban hành văn bản không cho xây dựng lò gạch Hoffman trên địa bàn từ năm 2010 là đúng với chủ trương của Trung ương; quy hoạch phát triển của địa phương và vấn đề này được Bộ Xây dựng đồng tình ủng hộ. Thế nhưng, các chủ cơ sở lò gạch vẫn cố tình xây dựng trái phép mà bỏ qua thông báo và khuyến cáo của tỉnh để phát triển ồ ạt lò Hoffman. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Thanh Liêm cho rằng, việc UBND tỉnh gia hạn cho các lò Hoffman kéo dài thời gian tồn tại đến 4 năm là hướng giải quyết có lý, có tình của tỉnh nhằm tạo thuận lợi cho các cơ sở có kế hoạch sản xuất hết nguồn nguyên liệu và thu hồi vốn đầu tư. Đến nay, thời gian gia hạn chuẩn bị hết, tỉnh kiên quyết xử lý theo đúng thẩm quyền.
Bài cuối: Cần hiểu đúng vấn đề
TRỌNG MINH