20 năm đô thị hóa tỉnh Bình Dương - Những vấn đề thực tiễn - Kỳ 2

•  » 20 năm đô thị hóa tỉnh Bình Dương - Những vấn đề thực tiễn

Kỳ 2: Đô thị hóa gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế

 Trong thời gian qua, Bình Dương đã tập trung thực hiện công tác quy hoạch, đầu tư hạ tầng và phát triển các khu công nghiệp; đồng thời mở rộng không gian đô thị, đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, qua đó thúc đẩy quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ. Quá trình đô thị hóa trên địa bàn tỉnh đã tác động đến sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu sử dụng đất, chuyển đổi cơ cấu lao động...

 Thời gian qua, quá trình đô thị hóa trên địa bàn tỉnh đã tác động đến sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu sử dụng đất, chuyển đổi cơ cấu lao động. Trong ảnh: Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore I (TX.Thuận An). Ảnh: PHƯƠNG LÊ

 Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Bình Dương là vùng đất có truyền thống về nghề thủ công. Thực hiện chính sách đổi mới của Đảng, hoạt động thủ công nghiệp và công nghiệp trên địa bàn tỉnh có điều kiện phát triển mạnh. Trong khi đó, đô thị hóa thường diễn ra song song với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, biến một bộ phận dân cư nông thôn trong tỉnh trở thành dân cư đô thị. Quá trình chuyển dịch này thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp và dịch vụ, làm gia tăng giá trị sản xuất và thúc đẩy phát triển kinh tế của Bình Dương.

Theo thạc sĩ Lê Văn Nam, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đô thị và phát triển (TP.Hồ Chí Minh), tỷ lệ của khu vực I (khu vực nông - lâm nghiệp, thủy sản) trong cơ cấu kinh tế của tỉnh Bình Dương vào năm 1997 khá quan trọng, chiếm 28,3%. Tuy nhiên, con số này sụt giảm nhanh chóng trong những năm sau đó, chỉ còn 5,5% tổng GDP của tỉnh. Sự sụt giảm đó không phải do giá trị sản xuất của khu vực này giảm mà chính là do sự phát triển của hai khu vực còn lại. Khu vực II (công nghiệp, xây dựng) có vai trò nổi bật, có tốc độ tăng trưởng cao hơn các ngành dịch vụ và nông nghiệp.

Số tiền đóng góp vào tổng sản lượng quốc nội của tỉnh đã gia tăng nhanh chóng, từ hơn 1.000 tỷ đồng vào năm 1996 lên đến xấp xỉ 10.000 tỷ đồng (theo giá so sánh năm 1994) năm 2010, tức tăng gần 10 lần. Tỷ lệ khu vực II trong GDP chung của cả tỉnh chiếm từ 43,2% vào năm 1996 lên 61,2% vào năm 2000. Trong giai đoạn 2005-2010, sự sụt giảm của khu vực II không phải vì hoạt động công nghiệp, xây dựng kém đi mà là do sự phát triển vượt bậc của khu vực III (dịch vụ).

Riêng tỷ lệ của khu vực III, trong giai đoạn từ năm 1996 đến năm 2005 tương đối khiêm tốn; năm 1996 đóng góp của khu vực III vào GDP của tỉnh chỉ tương đương với khu vực I. Sự gia tăng nhanh chóng của khu vực III chỉ diễn ra sau 2005. Giá trị đóng góp của khu vực này tăng từ 1.875 tỷ đồng vào năm 2005 lên 5.534 tỷ đồng năm 2010, tức gấp 3 lần và tỷ lệ trong GDP của tỉnh khu vực III tăng từ 22,1% lên 33,8%.

Sau khi tái lập tỉnh, cơ cấu kinh tế của tỉnh Bình Dương đã có sự thay đổi mạnh mẽ. Bình quân giai đoạn 2001-2005, ngành công nghiệp - xây dựng tăng 18,2%/năm, dịch vụ tăng 15,5% và nông nghiệp chỉ tăng 2,8%. Do đó, tỷ lệ của ngành công nghiệp trong cơ cấu kinh tế của tỉnh ngày càng tăng nhanh. Đến năm 2010, khu vực II đã chiếm trên 60% GDP của tỉnh; khu vực III là hoạt động quan trọng thứ hai.

Trong thời gian qua, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của từng ngành, từng khu vực của tỉnh Bình Dương đã có sự chuyển biến tích cực, những lợi thế so sánh của từng ngành, từng vùng đã từng bước được khai thác và phát huy, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, kinh tế tăng trưởng. Bên cạnh đó, đô thị hóa diễn ra cùng với những chuyển động của hoạt động kinh tế, sự phát triển công nghiệp và dịch vụ. Các chuyển động này vừa là nguyên nhân vừa là kết quả của quá trình đô thị hóa và luôn tác động lẫn nhau để thúc đẩy quá trình này.

Chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất

Thời gian qua, sự chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất trên địa bàn tỉnh được thể hiện rõ nét trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa cùng với quá trình đô thị hóa. Qua đó nhằm xây dựng các công trình sự nghiệp, cơ sở hạ tầng phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà, đặc biệt là các khu công nghiệp, công trình giao thông, nhà ở…

Theo thống kê, năm 2013 đất nông nghiệp của tỉnh Bình Dương giảm 21.373 ha so với năm 2000; đất phi nông nghiệp tăng từ 34.341 ha năm 2000 lên 49.715 ha năm 2005 và tăng lên 62.539 ha vào năm 2013; đất chưa sử dụng giảm từ 6.947 ha năm 2000 xuống còn 10 ha vào năm 2013. Trong khi đó, trong cơ cấu diện tích đất sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2000 - 2013 đã giảm từ 94,2% xuống còn 92,06%. Điều này chứng tỏ hoạt động nông nghiệp thuần nông của tỉnh giảm. Năm 2000, tỷ trọng giữa diện tích đất ở đô thị và đất ở nông thôn trong tỉnh chênh lệch nhau gần 3 lần, đến năm 2013 tỷ trọng diện tích 2 khu vực này đã gần bằng nhau.

Diện tích đất ở đô thị tăng lên rất nhanh, điều này phản ánh mức độ đô thị hóa của tỉnh tăng nhanh chóng. Giai đoạn 2000-2013, diện tích đất chuyên dùng tăng 1.365 ha chủ yếu đáp ứng cho nhu cầu phát triển công nghiệp, cơ sở hạ tầng, giao thông, quy hoạch các khu đô thị... Cũng theo thống kê, đất chưa sử dụng đến năm 2013 của tỉnh chỉ còn 10 ha. Đây được xem là yếu tố tích cực của quá trình đô thị hóa của Bình Dương trong quá trình khai thác, cải tạo nguồn tài nguyên đất mà trước đây tỉnh chưa sử dụng đến, qua đó góp phần vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Bình Dương là một tỉnh năng động trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, với sự phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa cùng với đô thị hóa đã kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu sử dụng đất. Quá trình này đã có sự tác động mạnh mẽ về kinh tế - xã hội và môi trường. Bên cạnh đó, chiến lược quy hoạch và xây dựng đô thị của tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn 2030 sẽ kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất trong thời gian tới. Do đó việc phân bổ, sử dụng hợp lý, tiết kiệm hiệu quả cao, bảo đảm lợi ích trước mắt và lâu dài; cùng với đó bảo vệ môi trường sinh thái để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững luôn là vấn đề mà các cấp, các ngành trong tỉnh đang rất quan tâm.

Kỳ 3: Đô thị hóa và nhiệm vụ bảo vệ môi trường sống

 PHƯƠNG LÊ

• Dự kiến bố trí hơn 34.515 tỷ đồng cho 236 dự án trọng điểm trong năm 2025 (27/11)
• Triển lãm quốc tế về giải pháp nội thất thông minh (SFS VIETNAM 2024): Xanh hóa ngành xuất khẩu gỗ (27/11)
• Cảnh giác với cuộc gọi mạo danh nhân viên điện lực   (27/11)
• Giám sát công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thực hiện dự án đường Vành đai 3 (27/11)
• Ngành sinh vật cảnh chuyển biến tích cực (27/11)
• Người nặng lòng với cây sứ (27/11)
• Quyết tâm về đích sớm các chỉ tiêu năm 2024 (27/11)
• Kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 53 tỷ đô la Mỹ (27/11)