Cách mạng Tháng Tám: Bản anh hùng ca vĩ đại của dân tộc- Bài 2

Bài 1: Nghệ thuật lãnh đạo tài tình của Đảng

Bài 2: Thủ Dầu Một trong cuộc tổng khởi nghĩa

Hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng và Bác Hồ, nhân dân cả nước đã vùng lên khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật vàchính quyền tay sai. Chỉ trong một thời gian rất ngắn, nhân dân ta đã giành được chính quyền trong cả nước. Cách mạng Tháng Tám thành công rực rỡ.

Thời khắc lịch sử

Ngày 13-8-1945, hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, chủ trương kịp thời lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Và để thống nhất lãnh đạo tổng khởi nghĩa, hội nghị quyết định thành lập Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc. Sau đó, ngay trong đêm 13-8-1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc đã gửi bản Quân lệnh số 1 cho đồng bào và chiến sĩ cả nước nhanh chóng vùng dậy giành quyền độc lập.

Tiếp sau hội nghị toàn quốc của Đảng, Đại hội quốc dân họp ngày 16-8-1945 cũng tại Tân Trào, đã thông qua “Mười chính sách lớn của Việt Minh”, thông qua “Lệnh tổng khởi nghĩa”, quyết định quốc kỳ nền đỏ sao vàng, chọn bài “Tiến quân ca” làm quốc ca và bầu ra Ủy ban Dân tộc giải phóng Trung ương, tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm chủ tịch.

Đình Tân An, nơi lực lượng thanh niên tiền phong tập võ thuật, tập quân sự, tự võ trang tầm vông vạt nhọn, gươm dao, mã tấu chuẩn bị khởi nghĩa. Ảnh: QUỐC CHIẾN

Tại đại hội lịch sử này, Đảng ta đã đề ra chủ trương hết sức đúng đắn là lãnh đạo quần chúng nhân dân nổi dậy tước vũ khí của Nhật trước khi quân đồng minh vào Đông Dương, giành lấy chính quyền từ tay Nhật, lật đổ bọn bù nhìn tay sai của Nhật, đứng ở địa vị làm chủ nước mình mà tiếp đoàn quân đồng minh vào giải phóng quân Nhật trên đất Đông Dương. Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn thể đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Cùng với lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã đồng loạt đứng dậy, tiến hành cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong khắp cả nước.

Thủ Dầu Một hừng hực khí thế tiến công

…“Cây đa, bến nước, sân đình/ Đi xa ta nhớ nghĩa tình mình ơi”. Trong những ngày tháng 8 lịch sử này, chúng tôi trở lại thăm đình Tân An (hay còn gọi là đình Bến Thế). Đây chính là cái nôi cách mạng trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ. Giờ đây, đình Tân An đã trở thành một “địa chỉ đỏ” của địa phương. Trong những ngày lễ trọng đại của đất nước, đình Tân An thường là nơi để tổ chức nói chuyện truyền thống, qua đó giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.

Theo lời kể của những vị cao niên trong vùng thì trước Cách mạng Tháng Tám, cùng với khí thế chuẩn bị khởi nghĩa diễn ra sôi nổi ở tỉnh Thủ Dầu Một. Tại Tân An, hàng trăm thanh niên ở các ấp trong xã đã hăng hái tham gia lực lượng Thanh niên Tiền phong (TNTP). Hàng đêm, họ kéo về đình Tân An để tập võ thuật, tập quân sự, tự võ trang tầm vông vạt nhọn, gươm dao, mã tấu chuẩn bị khởi nghĩa. Và chỉ sau một thời gian ngắn, dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt minh, nhân dân Tân An đã sát cánh cùng nhân dân toàn tỉnh đứng lên giành chính quyền từ tay phát xít Nhật, lật đổ bộ máy chính quyền cũ, lập nên chính quyền mới, chính quyền của giai cấp công - nông.

Còn tại khu phố 9, phường Phú Hòa hôm nay vẫn còn dấu vết của vườn Quãng Thủ, địa danh từ thời Pháp thuộc. Đây chính là văn phòng của Tây, sau đó bị ta đánh chiếm. Theo lời kể của những vị cao niên, vườn Quãng Thủ có diện tích khoảng 1ha, vườn có một cây mít nài to. Mỗi buổi chiều, ngay tại vườn Quãng Thủ này tập hợp khoảng mấy chục thanh niên, phụ nữ. Mỗi người một khúc tầm vông tập luyện võ công… chuẩn bị cho Cách mạng Tháng Tám.

Các đơn vị tự vệ, thanh niên cứu quốc, TNTP chính là lực lượng vũ trang nòng cốt trong cuộc tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám 1945. Tuy chưa được trang bị kiến thức quân sự, thiếu kinh nghiệm chiến đấu, vũ khí ít ỏi, thô sơ, chủ yếu là tầm vông, giáo mác nhưng cán bộ, chiến sĩ trong các lực lượng này hừng hực ý chí chiến đấu, sẵn sàng hy sinh vì nền độc lập dân tộc. Thời kỳ đó, các đơn vị tự vệ, thanh niên cứu quốc, TNTP trong các làng của tỉnh Thủ Dầu Một tích cực luyện tập võ thuật, hoạt động tuyên truyền, cổ động biểu dương lực lượng. Đội tự vệ lò chén Phú Cường, TNTP Chánh Hiệp, Phú Hòa, Phú Mỹ, Định Hòa… hoạt động rất mạnh mẽ, có nơi có từ 50 - 100 đội viên. Các đội TNTP tự trang bị vũ khí thô sơ như gươm, mã tấu, gậy tầm vông. Đặc biệt, ở Phú Hòa, lực lượng TNTP được trang bị hơn 10 súng lấy được của Nhật…

Hòa chung khí thế cùng cả nước, tại tỉnh Thủ Dầu Một, khí thế cách mạng cũng hừng hực. Từ ngày 19 đến 23-8-1945, trên các địa bàn quan trọng vẫn còn đan xen giữa ta và địch, tuy nhiên thế và lực của cách mạng ngày càng dâng cao. Quân Nhật thể hiện sự hoang mang cao độ. Tình thế xoay chuyển, tổ chức ngụy quân, ngụy quyền dần tan rã. Tỉnh ủy chỉ đạo cho cán bộ, đảng viên đẩy mạnh công tác binh vận trong cảnh sát và cộng hòa vệ binh. Công tác tuyên truyền giáo dục cổ động toàn dân khởi nghĩa cũng được thực hiện song song với các khẩu hiệu như: “Việt Nam hoàn toàn độc lập”, “Chính phủ cộng hòa dân chủ”, “Chính quyền về tay Việt minh”… Ở các sở cao su, chủ sở Pháp và tay sai ác ôn tuy vẫn còn quản lý, điều hành nhưng thái độ không còn như trước. Các sở cao su đều có đội tự vệ công nhân canh gác các cuộc mit tinh, tổ chức, vận động đồng bào dân tộc và anh chị em công nhân tham gia công tác chuẩn bị khởi nghĩa. Và giờ “G” đã đến…

Chợ Bưng Cầu, làng Tương Bình Hiệp (nay thuộc phường Hiệp An, TP.Thủ Dầu Một) chính là nơi mà đêm 23-8-1945, Tỉnh ủy tổ chức hội nghị mở rộng, do đồng chí Văn Công Khai chủ trì. Hội nghị quán triệt Nghị quyết Xứ ủy về tổng khởi nghĩa ở Nam kỳ, quyết định khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh lỵ vào ngày 25-8-1945. Hội nghị kêu gọi cán bộ, đảng viên, các đoàn thể cứu quốc, đơn vị tự vệ, đồng bào đoàn kết, nhất trí giành chính quyền nhanh gọn, thắng lợi hoàn toàn trong ngày 25-8-1945. Ủy ban Khởi nghĩa do đồng chí Văn Công Khai, Bí thư Tỉnh ủy làm trưởng ban.

“Tung bay là tung bay cờ đỏ sao vàng.../Tung bay là tung bay/Muôn năm Hồ Chí Minh/ Cờ vàng sao phấp phới chiến thắng/Cờ vàng sao quét sạch xâm lăng/Cùng tiến lên giành lại non sông…” (trích bài ca Lá cờ Tháng Tám của nhạc sĩ Phan Thanh Nam). Cùng với cả nước, cuộc tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám ở tỉnh Thủ Dầu Một đã thắng lợi hoàn toàn, làm rạng rỡ thêm truyền thống bất khuất của dân tộc Việt Nam, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng nước ta. Đây là thắng lợi của cả một quá trình trui rèn ý chí cách mạng, kiên cường, hy sinh của các tổ chức, lực lượng quần chúng dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Thủ Dầu Một; thắng lợi của khối đoàn kết toàn dân, trên cơ sở liên minh công - nông dưới ngọn cờ quang vinh của Đảng. Cuộc khởi nghĩa của nhân dân tỉnh Thủ Dầu Một đã góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám 1945. (còn tiếp)

THU THẢO

• Lãnh đạo tỉnh tiếp Đại sứ Úc tại Việt Nam (25/04)
• Lãnh đạo tỉnh tiếp thị trưởng thành phố Daejeon (Hàn Quốc) (25/04)
• Hiệp định Geneve 1954: Mốc son lịch sử của nền ngoại giao Việt Nam (25/04)
• Chiến thắng Điện Biên Phủ: Nguồn cổ vũ, cảm hứng cho các dân tộc bị áp bức (25/04)
• “Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn” (25/04)
• 120 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú: Đổi thay ở vùng đất sinh ra người con ưu tú của Đảng (25/04)
• Công bố Nghị quyết thành lập phường An Điền, phường An Tây và Thành phố Bến Cát   (25/04)
• Đồng chí Bùi Minh Thạnh, Bí thư Thị ủy Bến Cát: Quyết tâm xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện (25/04)