Chân dung Tổng Bí thư qua các thời kỳ - Bài 3

•  » Chân dung các Tổng Bí thư qua các thời kỳ - Bài 1
•  » Chân dung Tổng Bí thư qua các thời kỳ - Bài 2

 Bài 3: Hà Huy Tập - Người cộng sản kiên trung, nhà lý luận xuất sắc

Chân dung đồng chí Hà Huy Tập

 Đồng chí Hà Huy Tập sinh ngày 24-4-1906 tại làng Kim Nặc, tổng Thổ Ngọa, nay là xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Từ một nhà yêu nước, đồng chí trở thành nhà cách mạng, từ người cộng sản trở thành Tổng Bí thư của Đảng. Đồng chí Hà Huy Tập đã sống một cuộc đời cách mạng sôi nổi và vinh quang. Lịch sử ghi nhớ đồng chí là chiến sĩ cộng sản kiên cường, một người lãnh đạo tận tụy, năng động, nhà lý luận xuất sắc của Đảng.

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà nho nghèo, đồng chí Hà Huy Tập đã sớm thể hiện tư chất thông minh, hiếu học. Ngoài căn bản nho học được truyền thụ từ cha, đồng chí còn theo học bậc tiểu học tại thị xã Hà Tĩnh. Năm 1919, sau khi đã học xong bậc tiểu học và thi tiếp vào bậc trung học trường Quốc học Huế, sau 4 năm miệt mài đèn sách, đồng chí đã tốt nghiệp hạng ưu trường Quốc học Huế. Vì hoàn cảnh nhà nghèo không thể tiếp tục học lên bậc cao, đồng chí xin làm giáo viên tiểu học ở thành phố Nha Trang. Từ năm 1923 đến năm 1926, Hà Huy Tập dạy học ở Nha Trang. Thời gian này, đồng chí chăm chú đọc nhiều sách báo và thấy được nỗi thống khổ của nhân dân ta dưới xiềng xích của thực dân Pháp và luôn trăn trở phải làm sao để đánh đuổi thực dân Pháp ra khỏi Đông Dương. Bằng nhiệt huyết của tuổi trẻ và lòng yêu nước, Hà Huy Tập đã sớm bước vào cuộc đời hoạt động cách mạng từ năm 1925.

Một góc Khu di tích tưởng niệm cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập tại xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: T.L

Do những năm hoạt động tại Nha Trang, Hà Huy Tập đã bị chính quyền thực dân theo dõi và trục xuất khỏi đây vào giữa năm 1926. Không thể hoạt động ở Nha Trang, Hà Huy Tập chuyển về thành phố Vinh dạy học ở trường Tiểu học Cao Xuân Dục và tham gia hoạt động trong Hội Phục Việt, một tổ chức bí mật của những người yêu nước được thành lập ở Vinh. Đồng chí là một trong những người xả thân cho những hoạt động của hội. Được hội giao nhiệm vụ, Hà Huy Tập đã gửi tới Toàn quyền Đông Dương yêu cầu xóa án cho nhà cách mạng Phan Bội Châu. Tháng 3-1926, cụ Phan Châu Trinh - một nhà yêu nước nổi tiếng qua đời, hội cũng đã huy động hàng ngàn nhân dân lao động ở Vinh, Nghệ An đến chùa Diệc dự lễ truy điệu cụ. Bất chấp sự đe dọa của bọn quan lại và cảnh sát, Hà Huy Tập đứng lên diễn thuyết ca ngợi tinh thần yêu nước thương nòi của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh và kêu gọi đồng bào đoàn kết đấu tranh. Trong thời gian ở Vinh, ngoài việc dạy học ở trường Cao Xuân Dục, Hà Huy Tập còn đến các xóm thợ Trường Thi - Bến Thủy, các làng, xã quanh Vinh để tìm hiểu tình hình và xây dựng cơ sở Hội Phục Việt. Với những hoạt động tích cực cụ thể đó, Hà Huy Tập đã góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng ở Nghệ An và Hà Tĩnh. Nhận thấy sự “nguy hiểm” của Hội Hưng Nam (tên mới của Hội Phục Việt) và những hoạt động cách mạng của Hà Huy Tập, chính quyền thực dân ở Nghệ An đã sa thải đồng chí. Tháng 3-1927, Hà Huy Tập chuyển vào Sài Gòn hoạt động và xin dạy học ở trường tư thục An Nam học đường Gia Định để vừa che mắt địch, vừa kiếm sống và hoạt động cách mạng.

Tháng 1-1928, Hội Hưng Nam tổ chức hội nghị toàn quốc tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, Hà Huy Tập dự hội nghị này với tư cách Bí thư Kỳ bộ Nam kỳ. Hội nghị bàn về việc hợp nhất Hội Hưng Nam với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Rời Hà Tĩnh, Hà Huy Tập trở lại Sài Gòn và hoạt động ngày càng tích cực. Những hoạt động của đồng chí bị nhà chức trách thực dân theo dõi. Tháng 6-1928, Hiệu trưởng An Nam học đường có quyết định đình chỉ việc giảng dạy của Hà Huy Tập với lý do kích động học sinh nhiều lần bãi khóa. Hà Huy Tập xin vào làm việc ở một hiệu buôn, đến tháng 8-1928, đồng chí rời khỏi hiệu buôn đến Bà Rịa xin vào làm việc ở đồn điền trồng mía Phú Mỹ. Trong thời gian này, Hà Huy Tập đã vận động thành lập được chi bộ Đảng trong công nhân do đồng chí làm Bí thư. Tháng 12-1928, để tránh sự khủng bố gắt gao của thực dân Pháp, cùng với hai đồng chí được Tổng bộ Tân Việt Cách mạng Đảng cử sang Quảng Châu thương lượng với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên bàn việc hợp nhất, Hà Huy Tập lên đường sang Trung Quốc hoạt động.

Tháng 6-1929, thông qua Tổng lãnh sự Liên Xô ở Trung Quốc, Hà Huy Tập sang Liên Xô học tại trường Đại học Phương Đông. Sau một thời gian học tập, Hà Huy Tập được kết nạp vào Đảng Cộng sản Liên Xô. Trong thời gian này, ông đã soạn thảo “Chương trình hành động của Đảng Cộng sản Đông Dương” và “Sơ thảo lịch sử phong trào Cộng sản ở Đông Dương”. Tháng 5-1932, đồng chí tốt nghiệp khóa học và rời Mátxcơva qua Paris (Pháp) trở về Việt Nam. Trên đường về, đồng chí bị Pháp bắt và bị trục xuất sang Bỉ. Vào tháng 6-1932, đồng chí đã trở lại Liên Xô vì lúc bấy giờ chưa tìm được con đường về nước, ngoài con đường qua nước Pháp. Thời gian ở lại Liên Xô, Hà Huy Tập tìm gặp những người làm việc trong Quốc tế Cộng sản để bày tỏ nguyện vọng của mình muốn được trở về Việt Nam. Tháng 4-1933, Hà Huy Tập rời Liên Xô lên đường về nước qua đường Trung Quốc. Tại Ma Cao, tháng 3-1934, Hà Huy Tập đã cùng với các đồng chí Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Dựt thành lập Ban Chỉ huy ở ngoài của Đảng do đồng chí Lê Hồng Phong làm thư ký.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Đảng, tháng 3-1935, Hà Huy Tập được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và Ban Thường vụ. Ngày 26-7-1936, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng do đồng chí Lê Hồng Phong và Hà Huy Tập triệu tập tại Thượng Hải, Trung Quốc đã nhận định nhiệm vụ trước mắt của cách mạng lúc này là đấu tranh chống bọn phản động thuộc địa, tay sai của chủ nghĩa phát xít, đòi tự do dân chủ, cơm áo và hòa bình. Hội nghị chủ trương thành lập Mặt trận nhân dân phản đế rộng rãi bao gồm các đảng phái, các giai cấp, các đoàn thể chính trị, các dân tộc ở Đông Dương để đấu tranh giải phóng Đông Dương thoát khỏi ách đế quốc và phong kiến. Tại hội nghị, đồng chí Hà Huy Tập được bầu giữ chức Tổng Bí thư của Đảng. Sau Hội nghị Trung ương, đồng chí trở về nước để để lập lại Trung ương cấp ủy, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng của nhân dân ta. Cơ quan của Trung ương Đảng bí mật từ Trung Quốc chuyển về Bà Điểm, huyện Hóc Môn, Gia Định (nay thuộc TP.Hồ Chí Minh). Ngày 30-3-1938, hội nghị đã bầu bổ sung Ban Chấp hành Trung ương, Ban Thường vụ Trung ương và đồng chí Nguyễn Văn Cừ được bầu làm Tổng Bí thư của Đảng thay đồng chí Hà Huy Tập.

Như vậy, đồng chí Hà Huy Tập làm Tổng Bí thư của Đảng từ giữa năm 1936 đến tháng 3-1938. Trong những năm sóng gió đầy thử thách, nhưng đồng chí Hà Huy Tập đã vững vàng cùng tập thể Ban Chấp hành Trung ương chèo lái con thuyền cách mạng vượt qua bao thử thách, hiểm nguy tiến lên. Đồng chí Hà Huy Tập là một trong những nhà lý luận xuất sắc của Đảng ta. Với tư duy sắc sảo và tính luận chiến cao luôn luôn thể hiện bản lĩnh của một chiến sĩ cộng sản kiên cường trước mọi sự tấn công xuyên tạc của kẻ thù, vượt lên mọi hiểm nguy vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.

P.V (tổng hợp)

• Tình bạn ngày càng khăng khít giữa ông Trump và Elon Musk (23/11)