Bí thư cấp ủy nói chung, bí thư chi bộ cơ sở nói riêng là người đứng đầu, giữ vai trò chủ chốt của mỗi chi bộ Đảng. Bí thư chi bộ là những đảng viên có uy tín, có bản lĩnh chính trị vững vàng; có trình độ, kiến thức cả về chuyên môn nghiệp vụ và công tác Đảng; luôn nêu cao tinh thần gương mẫu, trách nhiệm trên mọi mặt công tác. Do vậy, nâng cao năng lực, sức chiến đấu của cấp ủy và bí thư chi bộ là nhiệm vụ cấp bách hiện nay.
Bí thư chi bộ có vai trò quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động, là hạt nhân đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động trong chi bộ và các tổ chức ở mỗi đơn vị. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Chi bộ là nền móng của Đảng, chi bộ tốt thì mọi việc sẽ tốt”. Chi bộ là nền móng, tế bào, đơn vị chiến đấu cơ bản của Đảng, là hạt nhân lãnh đạo chính trị ở cơ sở. Bí thư chi bộ là người đứng đầu của cấp ủy, cán bộ chủ chốt giữ vai trò hạt nhân đoàn kết của chi bộ. Nếu không có tinh thần trách nhiệm, không đủ năng lực, nhiệt huyết thì người đảm nhận vai trò “đầu tàu” của chi bộ khó có thể hoàn thành trọng trách.
Đối với mỗi chi bộ, người đứng đầu có giỏi thì chi bộ mới mạnh. Thực tế cũng đã chứng minh hầu hết các chi bộ mạnh đều có người đứng đầu giỏi. Một bí thư chi bộ giỏi bên cạnh tinh thần nhiệt huyết, đòi hỏi phải có kiến thức, năng lực và hội đủ các tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; chấp hành nghiêm chỉnh nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt, kỷ luật của Đảng và pháp luật của Nhà nước; có uy tín để quy tụ đảng viên và quần chúng hoàn thành nhiệm vụ chung của chi bộ và các tổ chức ở đơn vị. Dẫu vậy, thực trạng hoạt động của đội ngũ bí thư chi bộ hiện nay cũng đang đặt ra một số vấn đề, đòi hỏi các cấp ủy cấp trên cơ sở phải quan tâm và có giải pháp cụ thể.
Để nâng cao năng lực đội ngũ bí thư chi bộ, nhiều giải pháp đã được cấp ủy cấp trên cơ sở triển khai. Bên cạnh “cầm tay chỉ việc” đối với các bí thư chi bộ đặc thù, công tác kiểm tra, giám sát đối với chi bộ, bí thư chi bộ cũng được cấp ủy cấp trên cơ sở thực hiện định kỳ hoặc đột xuất nhằm kịp thời uốn nắn những sai sót trong lãnh đạo, điều hành chi bộ. Song song đó, cấp ủy cấp trên cơ sở còn thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng, trang bị kiến thức công tác Đảng cho đội ngũ bí thư chi bộ. Nhiều hội thi, hội diễn liên quan đến vai trò của bí thư chi bộ cũng được cấp ủy cấp trên cơ sở quan tâm tổ chức.
Mặc dù đã thực hiện nhiều giải pháp, nhưng tại một số chi bộ cơ sở vẫn không thoát khỏi tình trạng thiếu nguồn bí thư chi bộ. Hội thi “Bí thư chi bộ giỏi” đang được các cấp ủy cấp trên cơ sở tổ chức bên cạnh khuyến khích tinh thần học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao năng lực, sức chiến đấu của cấp ủy và bí thư chi bộ, còn là dịp để phát hiện, bồi dưỡng và trẻ hóa đội ngũ bí thư chi bộ
LÊ QUANG