Nơi ghi dấu chiến tích lịch sử

Bia ghi công Chiến thắng 19-3 ở di tích tháp canh cầu Bà Kiên

Nơi ghi dấu lịch sử

Năm 1947, trên chiến trường miền Nam, thực dân Pháp thực hiện kế hoạch “Đờ La Tua” tăng cường quân đội, xây dựng hệ thống đồn bót xung quanh các thị xã, thị tứ, trên các trục đường giao thông chính. Ý đồ của chúng khi xây dựng hệ thống đồn bót nhằm bao vây, chia cắt, ngăn chặn lực lượng vũ trang của ta, tiến tới hoàn chỉnh kế hoạch “Bình định” mà chúng đã đặt ra.

Đến năm 1948, quân Pháp đã xây dựng xong hàng ngàn cứ điểm, đồn bót, tháp canh trên chiến trường cả nước. Vì thế, các đơn vị vũ trang của ta cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc di chuyển. Thực hiện Chỉ thị của Bộ Tư lệnh Quân khu 7 về việc nghiên cứu cách đánh tháp canh địch - một “sáng kiến” của Đờ La Tua, tại huyện Tân Uyên (tỉnh Thủ Biên xưa), đồng chí Trần Công An, trợ lý tác chiến được giao nhiệm vụ tổ chức đánh tháp canh cầu Bà Kiên.

Sau khi nghiên cứu kỹ cấu trúc tháp canh và quy luật hoạt động của lính gác tại đây, đội du kích huyện Tân Uyên do đồng chí Trần Công An (còn gọi Hai Cà) chỉ huy đã tìm ra một cách đánh, đó là sử dụng lực lượng nhỏ, bí mật đột nhập vào chân tường tháp canh, dùng thang leo lên thả lựu đạn vào trong tháp. Như thế, yếu tố có ý nghĩa quyết định là quá trình tiếp cận và leo lên tường phải bảo đảm tuyệt đối bí mật, an toàn. Để thực hiện được điều này, đội du kích Tân Uyên đã bí mật tổ chức luyện tập cách đánh tháp canh. Các chiến sĩ chỉ mặc quần cộc, bôi bùn kín người cho hòa với màu đất. Thời gian tiếp cận là lúc lính canh đổi gác hoặc bật lửa hút thuốc. Đầu thang leo có bọc vải để tránh gây tiếng động khi tiếp xúc với tường gạch.

Đêm 18 rạng sáng ngày 19- 3-1948, đội du kích chia làm 3 tổ, trong đó có 2 tổ làm nhiệm vụ chặn chi viện địch, sẵn sàng bắn chi viện và giữ cửa mở. Tổ đánh vào tháp canh có 3 đồng chí, gồm: Trần Công An, Hồ Văn Lung và Nguyễn Văn Nguyên. Trận đánh do đồng chí Trần Công An chỉ huy, được trang bị 10 quả lựu đạn (có 9 quả tự tạo), 1 súng trường và 1 cái thang. Để ngụy trang, 3 chiến sĩ đã cởi trần, bôi lên người một lớp bùn có màu giống với màu địa hình khu vực tháp canh. Vượt qua các chướng ngại, tổ bí mật áp sát tháp canh nhưng địch vẫn không hề hay biết. Lợi dụng lúc địch thay gác, 3 chiến sĩ đã nhanh chóng dùng thang leo lên ngay lỗ bắn, ném 8 quả lựu đạn vào trong diệt 10 tên địch và thu được 8 khẩu súng, 20 quả lựu đạn, bí mật rời khỏi trận địa về căn cứ an toàn.

Chiến thắng tháp canh cầu Bà Kiên đã gây tiếng vang lớn. Đây là lần đầu tiên du kích đánh được tháp canh với lực lượng ít, diệt gọn quân địch trong công sự vững chắc, mở ra tiền đề cho việc tổ chức lực lượng chuyên trách tiêu diệt quân địch đóng trong tháp canh ở chiến trường Nam bộ. Chiến thắng là một minh chứng cho lối đánh thông minh, mưu trí, dũng cảm và sáng tạo được xây dựng trên cơ sở lòng yêu nước, tinh thần bất khuất của nhân dân cả nước nói chung và Tân Uyên nói riêng trong công cuộc giải phóng dân tộc trên cơ sở chủ yếu là “Lấy ít thắng nhiều, lấy nhỏ thắng lớn, lấy chất lượng cao thắng số lượng đông”.

Mãi là niềm tự hào

Từ trung tâm TX.Tân Uyên, men theo đường ĐT747 khoảng 1km chúng ta sẽ đến cầu Bà Kiên và sát bên chân cầu ấy có một bia tạc chiến công, đó là bia tưởng niệm Chiến thắng 19-3.

Di tích Tháp canh cầu Bà Kiên nằm trên địa bàn ấp Dư Khánh, phường Thạnh Phước, TX.Tân Uyên. Theo lịch sử TX.Tân Uyên còn lưu giữ, trước năm 1945, nơi đây thuộc xã Phước Thành, quận Tân Uyên, tỉnh Biên Hòa. Di tích nằm bên cạnh, sát đầu cầu Bà Kiên, bên bờ đoạn cuối nguồn của Suối Cái đổ ra sông Đồng Nai. Ông Nguyễn Tấn Phát, Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin TX.Tân Uyên, cho biết chiến thắng tháp canh cầu Bà Kiên còn gọi là Chiến thắng 19-3 vì trận đánh tháp canh cầu Bà Kiên xảy ra vào đêm 18 rạng sáng ngày 19-3. Sau này nhân dân trong vùng quen gọi đây là Chiến thắng 19-3. Di tích đã được UBND tỉnh xếp hạng là Di tích lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh vào ngày 10-3-2008.

Năm 2002, để tưởng nhớ đến Chiến công ngày 19-3, đồng thời để khoanh vùng bảo vệ nền di tích tháp canh cầu Bà Kiên, huyện Tân Uyên trước đây (ngày nay là TX.Tân Uyên) đã xây dựng bia tưởng niệm 19-3 trong khuôn viên có diện tích tổng thể 1.800m2, nằm ngay cạnh di tích. Bia tưởng niệm cao 3m, rộng 2m, trên có khắc phù điêu 3 chiến sĩ du kích công đồn. Bên góc trái có khắc dòng chữ mạ vàng câu khen tặng của Bác Hồ dành cho chiến sĩ đặc công: “Đặc biệt tinh nhuệ. Anh dũng tuyệt vời. Mưu trí táo bạo. Đánh hiểm thắng lớn”.

Từ những ý nghĩa lịch sử gắn liền với di tích này, trong thời gian qua, di tích chiến thắng tháp canh cầu Bà Kiên và bia Chiến thắng 19-3 đã trở thành một trong những địa chỉ đỏ về nguồn của nhiều thế hệ cán bộ và nhân dân Bình Dương.

CẨM LÝ

• Quần thể danh thắng Tràng An được vinh danh ở hạng mục “Điểm đến có ảnh hưởng” (26/11)
• Khai mạc Festival Ninh Bình lần thứ 3 với chủ đề "Dòng chảy di sản" (25/11)
• Quảng Nam đăng cai Hội nghị quốc tế về du lịch nông thôn của Liên hợp quốc (23/11)
• Hàng không nỗ lực ‘kéo’ hành khách quốc tế trở lại thị trường Việt Nam (22/11)
• COP29: Hơn 50 quốc gia cam kết phát triển du lịch thân thiện với môi trường (21/11)