Trong kháng chiến, kẻ địch luôn coi Chiến khu Đ là một thành lũy cách mạng nguy hiểm: “Chiến khu Đ còn, Sài Gòn mất”. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, lực lượng cách mạng ở đây đã tổ chức nhiều trận tấn công vào kẻ thù với chiến thắng vang dội. Trong đó, một trận đánh đặc biệt, thể hiện cho tinh thần mưu trí sáng tạo, quyết đánh, quyết thắng của lực lượng ta mãi đi vào lịch sử, đó là trận đánh Tháp canh cầu Bà Kiên ngày 19-3-1948. Sau đó, ngày này được chọn là ngày truyền thống của Binh chủng Đặc công, một lực lượng “chân trần, chí thép”…
Nơi ghi dấu lịch sử
Trong những ngày tháng 3 lịch sử, chúng tôi về thăm Di tích Chiến thắng Tháp canh cầu Bà Kiên (còn gọi là Chiến thắng 19-3) ở khu phố Dư Khánh, phường Thạnh Phước, TP.Tân Uyên. Di tích hôm nay đã được phục dựng hoàn thiện hơn. Công trình bia tưởng niệm cao 3m, rộng 2m đúc bằng xi măng cốt thép, khắc phù điêu 3 chiến sĩ du kích công đồn, góc trái gắn bia bằng đá ceramic đỏ, khắc dòng chữ mạ vàng lời khen tặng của Bác Hồ dành cho chiến sĩ đặc công: “Đặc biệt tinh nhuệ - Anh dũng tuyệt vời - Mưu trí táo bạo - Đánh hiểm thắng lớn” trong khuôn viên có diện tích tổng thể 1.800m2 được xây dựng năm 2002. Năm 2024, TP.Tân Uyên tiếp tục thực hiện công trình phục hồi di tích Chiến thắng Tháp canh cầu Bà Kiên, gồm các hạng mục: Phần tháp canh, phần mỹ thuật và hình tượng 3 chiến sĩ du kích Tân Uyên, tái hiện trận đánh Tháp canh cầu Bà Kiên năm xưa.
Ông Đoàn Hồng Tươi, Chủ tịch UBND TP.Tân Uyên, cho biết công trình góp phần giáo dục truyền thống, nâng cao nhận thức, niềm tự hào về truyền thống đấu tranh cách mạng vẻ vang của dân tộc ta, tạo động lực cho thế hệ hôm nay phấn đấu tiếp nối truyền thống, góp sức trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.
Đã 77 năm trôi qua nhưng chiến thắng Tháp canh cầu Bà Kiên (19-3-1948) vẫn luôn là niềm tự hào của người dân Tân Uyên. Bởi, vùng đất Tân Uyên - Chiến khu Đ, chính là nơi khởi phát của cách đánh đặc công, gắn liền với tên tuổi người anh hùng Đại tá Trần Công An. Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Huỳnh Ngọc Đáng, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử tỉnh Bình Dương, anh hùng Trần Công An đã hấp thụ sinh lực của hào khí Đồng Nai, cả cuộc đời ông với tổng hợp những hành động và tính cách anh hùng của ông có dạng thể và được diễn ngôn như hình thể dòng chảy của sông Đồng Nai ở quê hương ông. Ông là người dũng cảm, mưu trí, sáng tạo trong cách nghĩ, cách làm, luôn tìm mọi cách vượt lên những khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đóng góp của ông không chỉ dừng lại ở những con số địch bị tiêu diệt, số lượng vũ khí trang bị thu được của địch..., mà bằng hành động thực tiễn. Ông đã tạo ra bước “đột phá” về lý luận, khai sinh ra lối đánh đặc biệt và là cơ sở, tiền đề để xây dựng một đội quân thực sự tinh nhuệ, thiện chiến của Quân đội nhân dân Việt Nam sau này, đó chính là bộ đội đặc công.
Tiếp nối truyền thống
Theo sử sách còn ghi lại, sau khi nghiên cứu kỹ cấu trúc tháp canh và quy luật hoạt động của lính gác tại đây, đội du kích huyện Tân Uyên do ông Trần Công An (còn gọi Hai Cà) chỉ huy đã tìm ra một cách đánh, đó là sử dụng lực lượng nhỏ, bí mật đột nhập vào chân tường tháp canh, dùng thang leo lên thả lựu đạn vào trong tháp. Đêm 18 rạng sáng ngày 19-3- 1948, đội du kích chia làm 3 tổ, trong đó có 2 tổ làm nhiệm vụ chặn chi viện địch, sẵn sàng bắn chi viện và giữ cửa mở. Tổ đánh vào tháp canh có 3 người, gồm: Trần Công An, Hồ Văn Lung và Nguyễn Văn Nguyên. Trận đánh do ông Trần Công An chỉ huy, được trang bị 10 quả lựu đạn (có 9 quả tự tạo), 1 súng trường và 1 cái thang. Để ngụy trang, 3 chiến sĩ đã cởi trần, bôi lên người một lớp bùn có màu giống với màu địa hình khu vực tháp canh. Vượt qua các chướng ngại, tổ bí mật áp sát tháp canh nhưng địch vẫn không hề hay biết. Lợi dụng lúc địch thay gác, 3 chiến sĩ đã nhanh chóng dùng thang leo lên ngay lỗ bắn, ném 8 quả lựu đạn vào trong diệt 10 tên địch và thu được 8 khẩu súng, 20 quả lựu đạn, bí mật rời khỏi trận địa về căn cứ an toàn.
| “Ai về xứ sở miền Đông/ Đều nghe danh tiếng của ông Hai Cà”. Bằng lối đánh bất ngờ, “lấy ít đánh nhiều”, trận đánh đầu tiên vào Tháp canh cầu BàKiên ngày 19-3-1948 đã tạo bước ngoặt cho cách đánh mới, để rồi sau này hình thành nên Binh chủng Đặc công anh hùng, khiến quân thù khiếp sợ. Chính từ chiến công oai hùng đó, ngày 23-8-1996, Đại tá Trần Công An được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. |
Chiến thắng Tháp canh cầu Bà Kiên đã gây tiếng vang lớn. Đây là lần đầu tiên du kích đánh được tháp canh với lực lượng ít, diệt gọn quân địch trong công sự vững chắc, mở ra tiền đề cho việc tổ chức lực lượng chuyên trách tiêu diệt quân địch đóng trong tháp canh ở chiến trường Nam bộ. Chiến thắng là một minh chứng cho lối đánh thông minh, mưu trí, dũng cảm và sáng tạo được xây dựng trên cơ sở lòng yêu nước, tinh thần bất khuất của nhân dân cả nước nói chung và Tân Uyên nói riêng trong công cuộc giải phóng dân tộc trên cơ sở chủ yếu là “Lấy ít thắng nhiều, lấy nhỏ thắng lớn, lấy chất lượng cao thắng số lượng đông”.
Từ Chiến thắng Tháp canh cầu Bà Kiên đã hình thành tại chiến trường Nam bộ một cách đánh mới, làm tiền đề cho cách đánh đặc công sau này. Lúc bấy giờ, Chiến khu Đ là nơi thí điểm thành công, mở đầu cho phong trào đánh sập tháp canh khắp chiến trường cả nước, trở thành cái nôi của sự hình thành một binh chủng mới của quân đội ta - đó là Binh chủng Đặc công anh hùng.
Trận đánh Tháp canh cầu Bà Kiên ngày 19-3-1948 thắng lợi và sau này ngày 19-3 hàng năm trở thành ngày truyền thống của Binh chủng Đặc công anh hùng. Tiếp nối truyền thống của các anh hùng đặc công nói chung và của anh hùng Trần Công An nói riêng, các thế hệ bộ đội đặc công hôm nay nguyện suốt đời phấn đấu, học tập và noi gương, tiếp tục góp phần nhỏ bé để xây dựng và phát triển Binh chủng Đặc công thực sự là đội quân đặc biệt tinh nhuệ, luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và quân đội giao phó, xứng đáng với 16 chữ vàng truyền thống “Đặc biệt tinh nhuệ, anh dũng tuyệt vời; mưu trí sáng tạo; đánh hiểm thắng lớn”...
THU THẢO
