Những vấn đề đặt ra đối với gia đình di cư tại địa bàn khu công nghiệp và khuyến nghị giải pháp

(BDO) Chiều 10-3, trong chương trình Đại hội Đại biểu phụ nữ toàn quốc lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2022-2027 tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (TP.Hà Nội), đại biểu đã tập trung thảo luận các vấn đề liên quan tại 5 trung tâm. Tại Trung tâm thảo luận số 3, chủ đề “Vun đắp giá trị gia đình Việt Nam”, bà Trương Thanh Nga, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Bình Dương (trưởng đoàn) đã có bài tham luận  “Những vấn đề đặt ra đối với gia đình di cư tại địa bàn khu công nghiệp và khuyến nghị giải pháp”. Báo Bình Dương xin lược ghi nội dung tham luận này.

Bà Trương Thanh Nga (bìa phải) thăm hỏi, động viên và tặng quà gia đình có người thân mất vì Covid-19

… Sau 25 năm thành lập, tỉnh Bình Dương đã đạt được những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực đời sống xã hội. Thành quả đó là nhờ sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, sự đồng thuận của nhân dân, trong đó có sự đồng tâm, hiệp lực của các tầng lớp phụ nữ tỉnh Bình Dương.

Bình Dương là tỉnh công nghiệp, thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, hiện có 29 khu công nghiệp và 12 cụm công nghiệp, thu hút trên 52.000 doanh nghiệp vốn đầu tư trong nước và gần 4.000 dự án đầu tư nước ngoài, hàng năm giải quyết việc làm mới cho khoảng 45.000 lao động, thu nhập của người lao động (NLĐ) bình quân 7,3 triệu đồng/người/tháng. 

Là tỉnh có lượng người lao động nhập cư tăng cao, tốc độ tăng trưởng dân số cơ học ở mức cao nhất so với cả nước nên vấn đề gia đình di cư luôn cần được quan tâm. Nếu như năm 2016, dân số toàn tỉnh mới chỉ ở mức 2,13 triệu người thì đến nay, toàn tỉnh đã có 2,58 triệu người với 1,2 triệu người dân trong độ tuổi lao động, trong đó lao động ngoài tỉnh chiếm trên 53,2%. Lao động trẻ dưới 35 tuổi chiếm khoảng 60%, lao động nữ chiếm 56%, công nhân lao động đã lập gia đình chiếm khoảng 60%. Đây cũng là cơ hội và cũng là thách thức trong việc quản lý xã hội cho các cấp các ngành trong đó có vai trò của Hội LHPN.

Thực trạng của gia đình di cư tại khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh

Thực trạng việc tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp ở các khu công nghiệp cho thấy; hiện nay chỉ chú trọng lao động trẻ tuổi, có sức khỏe để tham gia vào các công đoạn gia công, lắp ráp đơn giản. Đây là cơ hội thuận lợi cho lực lượng lao động di cư từ các vùng nông thôn tới để tìm kiếm việc làm. Tuy nhiên, người lao động cũng có thể bị sa thải bất cứ lúc nào khi doanh nghiệp không có nhu cầu sử dụng. Tiền lương hàng tháng của người lao động thấp trong khi chi tiêu thường xuyên của lao động di cư luôn ở mức cao hơn so với chi tiêu của lao động địa phương. Họ phải chi trả khá nhiều khoản tiền cho các nhu cầu thuê nhà ở, ăn uống, đi lại, nuôi con, chăm sóc y tế, lo chuyện hiếu hỉ… Không ít người phải tiết kiệm tiền gửi về quê để hỗ trợ gia đình.

Bà Trương Thanh Nga, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Bình Dương phát biểu tham luận tại Đại hội Đoàn đại biểu tỉnh Bình Dương tham dự Đại hội  

Sự phát triển của các khu, cụm công nghiệp kéo theo sự tập trung dân cư về sinh sống và làm việc tại Bình Dương ngày càng tăng, nhu cầu về nhà ở tại Bình Dương lớn. Những năm gần đây, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách, thu hút nguồn vốn xã hội hóa đầu tư nhà ở cho công nhân, người có thu nhập thấp. Trong số khoảng 1 triệu CNLĐ ngoài tỉnh đến Bình Dương hiện nay, có khoảng 480.000 CNLĐ đã có nhà ở ổn định (mua nhà riêng, mua nhà ở xã hội, ở cùng gia đình hoặc người thân di cư). Có trên 200 doanh nghiệp tự xây dựng nhà ở cho NLĐ, đáp ứng khoảng gần 50.000 người. Số còn lại khoảng 470.000 CNLĐ đang phải thuê nhà để ở. Thực tế, khả năng mua được căn nhà đối với nhiều người lao động là rất khó khăn do mức thu nhập thấp, tỷ lệ người lao động mua nhà ở xã hội còn thấp do chưa có tiền tích lũy hoặc tích lũy được rất ít so với số tiền mua nhà để ở. Trong khi đó, nhà trọ do người dân xây dựng không đảm bảo vệ sinh, môi trường, chật chội, chất lượng thấp, không hỗ trợ công tác phòng chống cháy, nổ khi có sự cố xảy ra… 

Công nhân lao động di cư đến làm việc trong các khu công nghiệp, thường là những người ngoại tỉnh sống xa nhà nên rất thiếu thốn tình cảm. Điều đáng quan tâm là việc quan hệ yêu đương và tiến đến hôn nhân của công nhân gặp nhiều khó khăn. Thực tiễn này dẫn đến một số vấn đề trong cuộc sống của công nhân như hình thành lối sống tự do, quan hệ tình dục ngoài hôn nhân và nạo phá thai nhiều lần, sinh con ngoài ý muốn. Đối với công nhân đã có gia đình, do hoàn cảnh phải thường xuyên tăng ca, làm thêm giờ để tăng thu nhập hàng tháng nên họ gặp nhiều khó khăn trong chăm sóc nuôi dạy con, quan tâm giữ gìn hạnh phúc gia đình. Áp lực về chi tiêu học hành con cái, chi phí cuộc sống hàng ngày và các chi phí khác dẫn đến những mâu thuẫn, xích mích vợ chồng, đe dọa hôn nhân và hạnh phúc gia đình. Tình trạng ly hôn của các gia đình trẻ gần đây tăng lên cũng là điều cần quan tâm.

Đa số các doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ chú trọng tập trung cho sản xuất, rất ít quan tâm đến nhu cầu sinh hoạt, giải trí cho người lao động, việc cải thiện điều kiện làm việc, chăm sóc sức khỏe và tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí cho công nhân chưa được đầu tư nhiều. Phần lớn lực lượng công nhân có cường độ và thời gian làm việc dày đặc, việc bố trí thời gian tham gia vui chơi, giải trí hạn chế; đời sống vật chất, tinh thần của công nhân lao động ở các khu công nghiệp còn nhiều khó khăn và thiếu thốn.

Nhận thức rõ yêu cầu của thực tiễn, trong nhiệm kỳ qua, các cấp Hội LHPN tỉnh Bình Dương đã có nhiều nỗ lực cùng với cấp ủy, chính quyền, các sở ban ngành hoàn thành các nhiệm vụ về phát triển kinh tế xã hội.... trong đó đã có nhiều chương trình, hoạt động hỗ trợ lao động nữ nhập cư, trẻ nhỏ của Hội LHPN Bình Dương trong nội dung hỗ trợ đối với gia đình, phụ nữ định cư tại các địa bàn KCN trong thời gian qua, chúng tôi đã thực hiện nhiều chương trình ý nghĩa như “Mẹ đỡ đầu” để nối dài dài hơn, rộng hơn vòng tay nhân ái đến với trẻ em mồ côi do ba mẹ mất vì dịch Covid-19, đồng hành cùng phụ nữ trẻ em khó khăn trong cuộc sống, xây tặng nhà tình thương, hỗ trợ vay vốn ưu đãi.... Các chương trình đã thật sự giúp đỡ nhiều chị em đặc biệt là lao động nữ tại khu công nghiệp trong quá trình lập thân lập nghiệp tại Bình Dương. Tuy nhiên, trong thời gian tới, để việc hỗ trợ phụ nữ, trẻ em đạt hiệu quả hơn nữa, chúng tôi có những kiến nghị giải pháp sau:

Kiến nghị giải pháp

Để giải quyết những vấn đề đặt ra đối với gia đình định cư tại địa bàn KCN, Hội LHPN tỉnh Bình Dương đề xuất thực hiện một số giải pháp sau: Để góp phần ổn định đời sống người lao động, Chính phủ cần tiếp tục đề ra các chính sách cụ thể, căn cơ để hỗ trợ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các địa phương có nhiều người lao động nhập cư như Bình Dương xây dựng được nhiều nhà ở xã hội với giá bán ưu đãi, giúp công nhân được “An cư lạc nghiệp”, thúc đẩy thực hiện hiệu quả kế hoạch phát triển nhà ở tỉnh Bình Dương giai đoạn 2021-2025 do UBND tỉnh phê duyệt. 

Các cấp Hội tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ phụ nữ nâng cao kiến thức, kỹ năng tổ chức tốt cuộc sống gia đình, xây dựng và nhân rộng mô hình giáo dục về gia đình, trong đó tập trung vào 3 nhóm vấn đề chính: Gia đình với sức khoẻ, kinh tế và các vấn đề về xã hội. 

Tuyên truyền rộng rãi đến hội viên, phụ nữ, công nhân tại các cụm, khu công nghiệp thông qua các buổi sinh hoạt chi, tổ Hội trong doanh nghiệp; đẩy mạnh truyền thông về các chế độ chính sách cho công nhân. 

Tham gia giám sát việc chi trả chế độ, chính sách đặc thù cho đối tượng công nhân xa quê, đảm bảo công bằng, minh bạch. Vận động các chủ nhà trọ giảm bớt tiền thuê nhà, áp dụng chính sách của Nhà nước về giá điện nước cho cho công nhân xa quê đăng ký tạm trú để họ giảm chi phí trong sinh hoạt hàng tháng. Tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025”; hỗ trợ thành lập và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp nữ, hợp tác xã, tổ hợp tác do phụ nữ quản lý. Phối hợp, mở rộng liên kết đào tạo nghề, tư vấn, giới thiệu việc làm theo nhu cầu của thị trường lao động, tập trung hỗ trợ các nhóm lao động nữ chuyển đổi nghề do quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, do thiên tai và dịch bệnh. Tiếp tục thực hiện các mô hình tiết kiệm tín dụng, xây dựng chế tài quản lý, mở rộng các nguồn vốn vay cho đối tượng phụ nữ di cư để phát triển sản xuất, kinh doanh.

Tổ chức Công đoàn trong doanh nghiệp cần “làm tốt công tác đại diện, chăm lo, bảo vệ góp phần tạo động lực làm việc cho đoàn viên, người lao động” là nhiệm vụ quan trọng, then chốt để ổn định cuộc sống của người lao động, sự phát triển bền vững doanh nghiệp, của địa phương và đất nước. 

Quỳnh Như (lược ghi)

• “Sức mạnh Nhân đạo” 2024: Lan tỏa yêu thương, hướng đến Tết trọn vẹn (23/11)
• Bình đẳng giới - chìa khóa xóa bỏ bạo lực giới (23/11)
• Phường Tân Đông Hiệp (TP.Dĩ An): Sinh hoạt các chi hội nữ công nhân nhà trọ (23/11)
• Hội LHPN phường Dĩ An (TP.Dĩ An): Nhân rộng mô hình “Triệu phần quà san sẻ yêu thương” (23/11)
• Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tân Mỹ (huyện Bắc Tân Uyên): Kết nối nữ thanh niên công nhân (23/11)
• Đường sắt tốc độ cao sẽ chỉ cần tối đa 6,6 giờ chạy hành trình Bắc-Nam (22/11)
• Hội Chữ thập đỏ: “Địa chỉ tin cậy” của những tấm lòng nhân ái (22/11)
• Doanh nghiệp chuẩn bị tết cho người lao động: Chu đáo, nghĩa tình (22/11)