Bài 13: “Bí mật, bất ngờ, luồn sâu, đánh hiểm”
Đội biệt động TX.Thủ Dầu Một (BĐ TX.TDM) ra đời năm 1963, với nhiệm vụ kết hợp hoạt động tác chiến với xây dựng cơ sở, nhằm phá thế kìm kẹp của địch, tạo điều kiện cho phong trào đấu tranh của các tầng lớp nhân dân thị xã, nhất là trong nội ô phát triển, buộc địch phải căng kéo đối phó với ta ngay tại sào huyệt của chúng tại trung tâm tỉnh lỵ. Với lối đánh “Bí mật, bất ngờ, luồn sâu, đánh hiểm”, rất linh hoạt, sáng tạo, Đội BĐ TX.TDM đã lập nhiều chiến công xuất sắc, có nhiều đóng góp vào thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968.
Suốt 13 năm xây dựng vàchiến đấu (1963-1975) và giờ đây những người từng tham gia Đội BĐ TX.TDM người còn, người mất. Những nhân chứng sống hôm nay phần lớn tuổi cao, sức đã yếu, nhưng với họ, dù thời gian có trôi qua rất nhiều năm nữa thì những ký ức về một thời oanh liệt vẫn mãi trường tồn. Như lời ông Nguyễn Văn Quỳ (Tư Quỳ), nguyên Đội trưởng Đội BĐ TX.TDM, nói: “Làm sao chúng ta có thể quên những đồng đội đã từng sát cánh cùng nhau. Quên sao được những trận đánh ác liệt làm nên lịch sử của Đội BĐ TX.TDM. Và trải qua nhiều dấu mốc lịch sử, nhưng Đội BĐ TX.TDM luôn chiến đấu hết mình, xứng danh anh hùng”.
Các đội viên Đội biệt động TX.TDM gặp gỡ, ôn lại những năm tháng hào hùng trong suốt 13 năm xây dựng và chiến đấu. Ảnh: T.T
Theo lời ông Tư Quỳ kể lại thì đến cuối năm 1962, đầu năm 1963, trên toàn tỉnh Bình Dương và Phước Thành (trừ một số xã của Bắc Bến Cát như Long Nguyên, Kiến An...), quần chúng đều bị địch gom vào hơn 100 ấp chiến lược. Vì vậy, cuộc đấu tranh chống phá ấp chiến lược của địch trên địa bàn 2 tỉnh này diễn ra gay gắt, quyết liệt giữa ta và địch. Địch bắt dân làm ấp chiến lược ban ngày; ban đêm ta huy động quần chúng (có lực lượng vũ trang hỗ trợ) phá hàng rào, san lấp bờ đê, bờ ủi... Và cứ thế, càng về sau địch càng làm lại kiên cố hơn. Hàng rào, bờ đê ấp chiến lược làm tới đâu địch cho cắm chông, gài trái tới đó. Khi ta huy động quần chúng đi phá hàng rào, san lấp bờ đê, bờ ủi đụng mìn, lựu đạn gây thương vong cho cả dân, bộ đội và du kích.
Còn riêng tại TX.TDM, trong suốt cuộc chiến tranh xâm lược của đếquốc Mỹ ở miền Nam Việt Nam, địch sử dụng bộ máy kìm kẹp tề điệp, cảnh sát chìm nổi nhằm khống chếquần chúng với cách mạng, gây cho ta nhiều khó khăn trong xây dựng cơ sở cũng như vận động nhân dân đóng góp sức người, sức của cho kháng chiến, nhất là từ khi địch thực hiện chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, tiến hành gom dân, khoanh dân lập ấp chiến lược. Trong khi đó, từ đầu năm 1963, cách mạng miền Nam có bước phát triển mới. Sau chiến thắng Ấp Bắc (1-1963) của quân và dân tỉnh Mỹ Tho, phong trào “Thi đua Ấp Bắc giết giặc lập công” do Trung ương Cục phát động đã tạo ra khí thếmới cho quân và dân toàn miền.
Trong tình hình ấy, đầu năm 1963, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sựtỉnh quyết định thành lập Đội BĐ TX.TDM, với nhiệm vụ kết hợp hoạt động tác chiến với xây dựng cơ sở, nhằm phá thếkìm kẹp của địch tạo điều kiện cho phong trào đấu tranh của các tầng lớp nhân dân thị xã, nhất là trong nội ô phát triển, buộc địch phải căng ra đối phó với ta ngay tại sào huyệt của chúng tại trung tâm tỉnh lỵ. Những năm 1963-1964, lực lượng Đội BĐ TX.TDM được tổ chức thành những tổ biệt động hoạt động độc lập với các mật danh K9, K12, K13… do Ban Chỉ huy Thị đội trực tiếp chỉ huy, quyết định những trận đánh.
Lật giở từng trang hồi ký còn lưu giữ trong ký ức, ông Trần Văn Tông, nguyên chiến sĩ Đội BĐ TX.TDM, hiện ở phường Phú Hòa, TP.Thủ Dầu Một, nhớ lại: “Tôi tham gia Đội BĐ TX.TDM từ những ngày đầu mới thành lập 1963. Đội hoạt động trên nguyên tắc bí mật nên nhánh nào biết nhánh nấy, không biết rộng rãi đồng đội mình là ai, bao nhiêu người. Tôi chỉ biết, tôi hoạt động ở nhánh do ông Tư Minh làm Chỉ huy trưởng và có thêm ông Do. Ông Do là một người cao to, đẹp trai nên dễ tiếp cận, lấy lòng các cô gái bên kia chiến tuyến”.
Kể về cơ duyên tham gia Đội BĐ TX.TDM, ông Trần Văn Tông tiếp lời: “Tôi là con út trong gia đình có truyền thống cách mạng. Người chú của tôi là Bí thư Đảng ủy xã Tân Phước Khánh ngày đó. Còn anh trai Bảy Long là du kích nổi tiếng của vùng này. Đối với địch thời ấy, nghe danh Bảy Long là khiếp sợ. Chúng phải treo giải để giết chết ông Bảy Long. Vì vậy, ngay khi còn nhỏ, tôi đã là một cơ sở của du kích. Đến năm 1963, tôi bị lộ nên thoát ly. Và khi ấy, ông Tư Minh thuộc Đội BĐ TX.TDM hàng ngày thường về vườn thơm gần nhà tôi tập luyện, ẩn nấp (gần phường Phú Lợi hiện nay)”. Thấy ông Trần Văn Tông lanh lẹ, ông Tư Minh đã động viên ông tham gia lực lượng này.
Tuy thời gian tham gia Đội BĐ TX.TDM không lâu và chủ yếu là liên lạc cho đội nhưng với ông Tông có khá nhiều kỷ niệm. Ông kể, vui nhất là trận đánh Tòa hành chánh năm 1963. Khi ấy, ông Do được ông Tư Minh chỉ đạo đặt trái nổ ở Tòa hành chánh vào lúc 11 giờ. Tuy nhiên đến hơn 12 giờ trái vẫn chưa nổ, vì vậy, ông Trần Văn Tông và ông Do được lệnh quay lại lấy cái cặp (chiếc cặp có chứa trái) về. Nhưng khi ra tới trường Nam (khu vực nhà thờ Phú Cường hiện nay) thì trái nổ.
Bước sang năm 1965, do sựphát triển của tình hình và yêu cầu nhiệm vụ của lực lượng, Đội BĐ TX.TDM phải thực hiện được những trận đánh mạnh, đánh hiểm hơn nữa vào hang ổ địch, Bộ Chỉ huy Quân sựtỉnh đã xây dựng lực lượng BĐ TX.TDM thành một đơn vị độc lập (tương đương cấp đại đội) do đồng chí Nguyễn Văn Ẩn (Sáu Ẩn) làm đội trưởng, với lực lượng có 2 bộ phận: Bộ phận hoạt lộ (đứng chân tại các căn cứ lõm của TX.TDM và huyện Châu Thành) và bộ phận hoạt động công khai trên địa bàn với quân số khoảng 20 - 25 đồng chí.
Nhớ về một thời oanh liệt của Đội BĐ TX.TDM, ông Nguyễn Hoài Nhơn, chiến sĩ Đội BĐ TX.TDM, hiện ở phường Hiệp Thành cho biết, năm 1965 ông tham gia cơ sở mật bị bại lộ nên thoát ly. Lúc đó, Đội BĐ TX.TDM có đầy đủ súng ống, rất oai phong nên hăng hái tham gia. Bản thân ông tham gia đội BĐ TX.TDM khi còn rất nhỏ, cả năm đầu chỉ ngồi dán bao thư. Một năm sau, ông mới chính thức ra trận, tham gia đánh biệt động. Tuy không tham gia nhiều trận đánh nhưng với ông cũng có nhiều trận đánh để đời như trận đánh bót cầu Ông Đành, làm tiêu hao nhiều sinh lực địch. Đến năm 1970, do người tham gia chiến đấu chiêu hồi nên ông bị bắt giam ở Nhà tù Phú Quốc đến năm 1973 mới được trao trả tại Thạch Hãn, sau đó đưa về Hà Nội.
Ông Tư Quỳ cho biết, đến tháng 1-1968, để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ mới (chuẩn bị cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy trong Tết Mậu Thân năm 1968), Bộ Tư lệnh Phân khu 5 quyết định sáp nhập Đại đội 65 (thị xã) vào Đội biệt động, do ông Tư Quỳ làm đội trưởng. Quân số lúc ấy khoảng hơn 60 đồng chí, tổ chức thành 2 trung đội chiến đấu và bộ phận hậu cứ. Và bắt đầu từ giữa năm 1972, lực lượng BĐ TX.TDM lấy phiên hiệu là Đội 7, giữ vững tổ chức, hoạt động chiến đấu cho đến ngày 30- 4-1975.
Ông Tư Quỳ cho biết, trong suốt 13 năm (1963-1975) xây dựng và chiến đấu, Đội BĐ TX.TDM đã đánh hơn 200 trận lớn nhỏ, tiêu diệt và loại khỏi vòng chiến đấu hơn 1.350 tên địch, thu 160 súng các loại, phá hủy nhiều công trình quan trọng của địch. Những ngày mới thành lập, đội tổ chức những trận đánh làm tinh thần địch hoang mang, động viên nhân dân đấu tranh đòi quyền dân sinh, dân chủ. Bước sang năm 1965-1966, đội đã thực hiện được nhiều trận đánh làm tiêu hao sinh lực địch. Đặc biệt trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968 và những năm sau đó là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Đội BĐ TX.TDM phối hợp chiến đấu đánh chiếm các mục tiêu và phát động quần chúng nổi dậy. (còn tiếp)
NHÓM P.V