Hạn ngạch phụ nữ lãnh đạo: Khó hay dễ?

Ủy ban châu Âu (EC) đang soạn thảo và dự kiến các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) tháng 10 tới sẽ phê chuẩn một đạo luật buộc tăng số lãnh đạo nữ lên tới 40%. Điều này đang được dư luận châu Âu rất quan tâm và bàn luận sôi nổi vì được cho là sẽ tạo nên sự ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều khía cạnh cuộc sống.

Chưa đồng thuận

Theo tờ Financial Times, các công ty của EU có cổ phiếu được niêm yết trên thị trường chứng khoán từ nay đến năm 2020 phải tăng số lãnh đạo nữ trong công ty lên đến 40%. Nếu không sẽ bị phạt bằng cách bị tước hợp đồng nhà nước. Các công ty của những quốc gia ký kết phê chuẩn có số nhân viên từ 250 trở lên với thu nhập hàng năm 50 triệu EUR sẽ buộc phải nêu rõ tỷ lệ giữa nam giới và nữ giới trong thành phần ban giám đốc.

 EC soạn thảo đạo luật buộc các công ty thuộc EU tăng tỷ lệ nữ lãnh đạo lên 40%. Tờ Financial Times dẫn số liệu từ các công ty hàng đầu châu Âu cho thấy, nữ giới chỉ chiếm 13,7% trong ban giám đốc. Trong khi đó, 60% sinh viên tốt nghiệp đại học mỗi năm là nữ giới. Vậy việc chưa tận dụng hết khả năng của nữ giới là lãng phí? Hiện tại, chỉ có Pháp, Italia, Tây Ban Nha và Hà Lan đưa tiêu chuẩn 40% lãnh đạo nữ vào hệ thống luật pháp quốc gia.

Ở Đức, vấn đề vẫn tiếp tục được đưa ra tranh luận. Trong cuộc họp Chính phủ liên bang hồi tháng 5 vừa qua, các bên đồng ý dời việc xem xét cho đến khi hoàn tất bầu cử Quốc hội liên bang vào tháng 9-2013. Trong khi đảng Dân chủ tự do (FDP) phản đối hạn ngạch này thì Bộ trưởng Các đề gia đình Kristina Schrošder, thành viên của đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) đề xuất những mức hạn ngạch linh hoạt cho từng nhóm công ty.

Bộ trưởng Bộ Lao động Ursula von der Leyen, cũng là người của CDU ủng hộ mức hạn ngạch 30%. Trong khi đó, đảng Dân chủ xã hội yêu cầu mức 40% áp dụng từ năm 2015. Về hạn ngạch linh hoạt, Giáo sư Marc-Philippe Weller của ngành Luật Thương mại thuộc Đại học Freiburg cho biết: “Mức hạn ngạch linh hoạt cho phép các công ty lựa chọn hạn ngạch phù hợp với mình trong từng hoàn cảnh. Vì thế, việc cố định một mức như thế là điều khó áp dụng đối các ngành nghề đa dạng trong xã hội”.

Trong số các nước bác bỏ quy định về một hạn ngạch cho tỷ lệ nữ giới lãnh đạo có Anh và Thụy Điển. Chia sẻ trên trang London Loves Business, bà Claire Wright, Giám đốc quản lý của Công ty Sáng tạo toàn cầu Gyro nói: “Việc quy định một mức hạn ngạch như thế không phải là bước tiến mà chính là bước lùi! Việc chỉ định một người đảm nhiệm một vị trí quan trọng phải xuất phát từ năng lực của họ chứ không phải chăm chăm vào giới tính. Tôi không chấp nhận khi nghĩ đến quan điểm một phụ nữ được đề bạt vào vị trí quản lý chỉ vì tỷ lệ nữ giới quản lý trong công ty không đáp ứng được hạn ngạch và cô ấy được trám vào chỗ trống ấy!”.

Thủ tướng Anh David Cameron từng thể hiện quan điểm của mình trước dư luận rằng ủng hộ việc đề ra mục tiêu nâng tỷ lệ nữ giới làm lãnh đạo trong nỗ lực tạo sự bình đẳng nhất cho họ, thay vì đề ra một hạn ngạch cụ thể. Đó là lý do vì sao Anh chưa mặn mà lắm với vấn đề này vì họ nhận thức vấn đề là điều tự nhiên. Hiện ở Anh, nữ giới chiếm 15% các vị trí trong ban giám đốc các công ty.

Vướng điều kiện thực tế

Tờ Deutschland mới đây đã có bài viết phân tích vấn đề hạn ngạch tỷ lệ nữ giới làm lãnh đạo dưới nhiều góc độ. Một trong những thực tế trong xã hội là: nữ giới luôn là những trường hợp đặc biệt khi nhắc đến đối với vị trí lãnh đạo cấp cao ở những công ty Đức. Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu kinh tế Đức (DIW), cánh cửa vị trí cao dành cho nữ giới không nhiều. Trong số 200 công ty lớn nhất, tỷ lệ nữ giới nắm quyền quản lý là 3,2%.

Stephanie Bschorr, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nữ của Đức (VdU) cho biết: “Chúng tôi không chỉ cần hạn ngạch ở mức 40% mà còn cần một cơ quan giám sát việc thực hiện quy định này thật hiệu quả”. Theo bà, trong những cuộc tranh luận gần đây, một trong những lý do đưa ra để phản bác đề xuất hạn ngạch 40% là vì không đủ người nữ có đủ thực lực. Tuy nhiên, đây là điều khó chấp nhận. Chỉ riêng danh sách chính thức VdU thống kê từ các thành viên của mình đã có hơn 500 phụ nữ xuất sắc trong lĩnh vực chuyên môn.

Mặt khác, dưới góc nhìn của các nhà xã hội học, việc nâng hạn ngạch có thể kéo theo những hệ quả xã hội không tránh khỏi. Trước tiên, ở Đức hiện nay, trung bình trẻ em 3 tuổi mới được gửi đến một nhà trẻ. Nghĩa là người mẹ phải nghỉ làm hơn 3 năm để chăm sóc con mình. Để cải thiện tình hình này, tạo điều kiện cho phụ nữ, nhiều nhà trẻ đã bắt đầu nhận giữ trẻ nhỏ tuổi hơn. Và một trong những trở ngại khiến những nhà làm luật cân nhắc đối với việc áp dụng hạn ngạch tỷ lệ nữ giới lãnh đạo, đó là vì dân số Đức đang ngày càng có nguy cơ lão hóa. Văn phòng Thống kê Liên bang dự báo dân số già của Đức sẽ tăng 20% và số người già sẽ khoảng 65 triệu người vào 2060. Dân số của quốc gia này hiện nay là 82 triệu người, trong đó khoảng 20% ở độ tuổi 65 trở lên. Xã hội Đức đang khuyến khích phụ nữ dành thời gian để thực hiện thiên chức, giúp trẻ hóa dân số đang ngày càng già cỗi.

Còn ở Anh, theo bà Claire Wright, điều mà chính phủ cần quan tâm là giảm thuế thu nhập cho những phụ nữ vừa sinh con, để giúp họ chăm sóc con cái tốt hơn. Đó mới là cách giảm áp lực để họ yên tâm làm việc, không lo lắng ôm khư khư công việc mà quên đi việc làm mẹ”.

Na Uy là quốc gia châu Âu đầu tiên đưa ra hệ thống hạn ngạch cho các nhà quản lý phụ nữ, áp dụng từ đầu năm 2008. Hai nhà kinh tế Mỹ David Matsa và Amalia Miller đã thực hiện nghiên cứu kết quả của việc áp dụng trên. Kết quả có khác biệt không nhiều, trừ hai lĩnh vực chịu tác động thấy rõ trong các công ty áp dụng hạn ngạch đối với phụ nữ. Đó là vấn đề chi phí nhân sự và lợi nhuận. Kết luận được hai nhà kinh tế rút ra: các tập đoàn do nam giới thống trị thường suy nghĩ ngắn hạn, còn những doanh nghiệp có số nữ quản lý trội hơn có suy nghĩ dài hạn. Phụ nữ điều hành nhiều hơn sẽ giúp công ty có lợi nhuận trên cổ phiếu cao hơn, lợi nhuận điều hành tốt hơn và giá cổ phiếu tăng hơn do cách tạo niềm tin từ những sếp nữ với cổ đông.

Theo SGGP

• Tình bạn ngày càng khăng khít giữa ông Trump và Elon Musk (23/11)